Ísafold - 26.05.1915, Blaðsíða 2

2
ISAFOLD
Sigurður Eggerz f. ráðh.
á æsingaleiðangi kringum land.
Svofelt símskeyti barst ísafold í
morgun frá Seyðisfirði:
Stjórnmálajmdur haldinn hér ígœr-
kvöld að tilhlutun Siqurðar Eggerz, sem
jerðast nú umhverfis land til pess að
haldajundi og já sampvktar vantrausts■
yfirlýsingar gegn núverandi ráðherra.
Fundurinn fámennur af kjósendum,
að eins 30. Urslit hans sýna pví
alls ekki almennan vilja kjósenda hér.
Hvað fundur þessi hefir samþykt
hefir ísafold enn ekki frétt og skift-
ir heldur ekki miklu máli, svo fá-
mennur sem hann hefir verið.
En sé þetta rétt, sem skeytið
hermir, að fyrv. ráðherra sé á æs-
ingaleiðangri kringum landið, varpar
það alt öðru en skemtilegu ljósi yfir
hr. S. E. og staðfestir það, sem
margir gamlir vinir hans hafa þózt
sjá, að hann hefir tekið sér svo
nærri stjórnmálatíðindin síðasta
mánuðinn, þ. e. utanför þrí-
menninganna og horfurnar á því að
annar maður en hann fái leyst
stjórnarskrárdeiluna, að hann finnur
eigi svo vel sem skyldi til þess,
hvað hann má leyfa sér — enda
sennilega æstur upp af félögum sín-
um hér í bæ. Annars hlyti hann að
sjá hversu illa fer á því, að hann
skuli nota eftirlaunatíð sína til að
horna landið og reyna að æsa menn
upp til mótblásturs gegn því, sem
þeir vita ekki hvað er, og gera alt
sitt til að spilla pví, að góð lausn
fáist á þessu mikla vandamáli lands
og þjóðar.
,Að lalla frá fyrirvarannm4.
Ingólfur lelur ísafold rangfæra orð
Bjarna frá Vogi á fundinum um
daginn út af ágreiningnum milli
Björns Kristjánssonar og Sveins
Björnssonar um það, hver orð Sv.
Bj. hefði haft á þingmannafundinum
um samræmi lausnar þeirrar á stjórn-
skrármálinu, er þrímenningarnir telja
líklega, við fyrirvarann. — Orðin
eru algerlega rétt höfð eftir og ber
saman við það, sem Sv. Bj. tjáir oss
að þeir báðir Bj. frá Vogi og Ben.
Sv. hafi kannast við, er hann átti
legar nautnir með því að beina
nautnaþránni í annan heilsusamlegri
farveg. í þessu er fólgin öll veru-
leg siðbótarstarfsemi.
Það má auðvitað fiokka nautnirn-
ar á ýmsan hátt, t. d. meta hve
dýrt er að fullnægja þeim, hve auð-
velt er að ná i gleðibrunninn, hversu
mikið yndi nautnin veitir, og hvort
gleðitilfinningin varir stutt eða lengi.
Að síðustu má líta á það, hvort
nautnin gerir manninn sterkari eða
veiklaðri, er til lengdar lætur.
Þó að öll þessi atriði skifti miklu
máli og önnur, sem telja mætti, þá
virðast þó tvö hin síðustu vera þýð-
ingarmest. Það mun óhætt að full-
yrða, að andlega heilbrigðir menn
viðurkenna tæplega gildi nokkurrar
nautnar, nema hún sé langæ að áhrif-
um og hafi eflandi áhrif á andlegt
og líklamlegt þrek manna. Hið síð-
ara virðist vera algert frumskilyrði.
Enginn maður, sem hugsar rólega
um, hvað eigi að gera sér til gam-
ans, velur skaðlegu nautnirnar. Þeir,
sem þá leið fara, og þeir eru margir,
hlýða umhugsunarlaust blindum lög-
um eftirlíkingarinnar. Skynsemin
hefir ekki komist að. Hitt atriðið,
— 4 —
tal við þá þar á fundinum. Enda
mundu vitnisburðir sanna, ef fyrir
rétt kæmi.
Mun og hverjum þeirra er á fund-
inum voru um daginn ljóst af senn-
unni, sem varð, að Björn Kristjáns-
son hafði misskilið orð Sv. Bj. eða
rangmint þau. En Bjarni hafði skilið
orðin og mundi þau pá; gerðist og
þá á fundinum sá drengur að gáng-
ast við því, þótt sýnilega vildi hann
heldur draga fjöður yfir rangminni
B. Kr.
Ef rétt er haft eftir, að Bjarni
skýri nú svo frá, sem segir í Ingóifi,
þá hefir minni Bjarna breyzt síðan
á fundinum um kvöldið. Enda sýnir
sú skýrsla sjálf að hún hlýtur að
vera röng. Hvar kemur orðið »posi-
tivtc heim við þá skýrslu? £n það
orð mundi þó Bjarni þá, að Sv. Bj.
hafði notað á þingmannafundinum.
Sú fundarbók, sem Bjarni kann að
hafa búið til eftir þingmannafundina
getur aldrei orðið sönnun, sízt ef
hún er alröng.
Annars mun gefast færi að skýra
þetta mál betur síðar, ef þörf gerist.
Þá var mörgu logið. Ein ósann-
indaþvælan, sem nú kvað vera dyggi-
lega borin út um allan bæ at gömlum
»vinum« Isafoldar er, að ísafold só
seld hlutafólagi og að í stjórn þess só
meirihlutinn — Heimastjórnar-
m e n n !
Tilgangurinn með þessu er auðsær.
Það er eitthvað svo handhægt að
»sanna« á þenna hátt flokksvika brigzl
vinar Ingólfs.
Sannieikurinn er sá, að það er ekki
agnarögn af fæti fyrir því, að ritstj.
ísaf. hafi einu sinni dottið í hug hluta-
fólag í sambandi við útgáfu ísaf.
Þið verðið, fornvinir vorir, að biðja
Gróu finna upp á einhverjum nýjum
>>sannindum«. Þessi duga ekki lengur.
Nýr Eskifjarðarfundur. í síðasta
blaði var getið fundar, sem haldinn
var á föstudaginn á Eskifirði. Var þar
samþykt tillaga með traustsyfirl. til
ráðherra og vinsamleg mjög í garð
þrímenninganna með 31 : 4 atkv.
En á laugardagskvöld »fregnmiðar«
Ingólfur þau tíðindi, að þann dag hafi
nýr fundur verið haldinn á Eskifirði
og samþykt með 48 atkv. gegn 20 til-
laga alveg í gagnstæða átt með ávítum
til þrímenninganna o. s. frv.
Það er margt skrítið í harmóníu.
Og hvað skyldi þá þriðji fundurinn
samþykkja? Líklega eitthvað svona
»mitt á milli beggja«.
varanleiki nautnargleðinnar, hefir lít-
ið verið athugað hérálandi, en skýr-
ist bezt með að taka einfalt dæmi.
Hugsum okkur mann staddan í Rvík
árið 1915, og gerum ráð fyrir að
hann hafi 15 kr. handa milli, sem
hann vill verja sér í einhverjar nautn-
ir til gamans. Ef til vill er maður-
inn tóbaksmaður. Hann getur þá
fengið sér mánaðarforða af vindlum,
eftir því sem talið er hóflegt á þeim
stað að eyða í þá vöru á ári. Hann
gæti líka fengið sér eina flösku af
smygla-brennivíni, eða keypt liðug 3
kg. af brjóstsykri. Þá gæti hann
líka farið til Þingvalla í bifreið og
verið þar einn dag, eða keypt bæði
höfuðverk Jóhanns Sigurjönssonar,
séð þau leikin og þó keypt í við-
bót fyrir afganginn af peningunum,
einar 5—8 beztu bækurnar, sem rit-
aðar hafa verið á íslenzku. Hann
gæti farið til Asgríms og fengið hjá
honum ofurlitla smámynd. Hann
gæti farið austur f Kaldaðarnes og
heyrt þar hinn fegursta hljóðfæra-
slátt, sem til er á þessu landi. —
Vitanlega eru ótal önnur úrræði,
jafnvel í höfuðstað íslands til að
gleðja sig, en þessi dæmi nægja.
— S —
Bannlögin og ráðherra.
Það hefir gengið staflaust *m bæ-
inn, að ráðherra E. A. sé búinn að
fella úr gildi einhverja úrskurði fyrri
stjórnar út af bannlögunum. En ráð-
herra hefir beðið ísafold geta þess,
að það hafi einu sinni ekki komið
til tals að hrófla við neinum þeim
úrskurðum.
Benedikt Þórarinsson kaupm. er
kominn í mál við landsstjórnina út
af bannlögunum. Svei.nn Björnsson
yfirdómslögmaður flytur málið af
hálfu landstjórnarinnar.
ísafjarðarprestakall.
Umsóknarfrestur var útrunninn í
gær. Umsækjendur eru: Síra Asgeir
Asgeirsson í Hvammi, síra Jón Arna-
son á Bíldudal, síra Magnús Jónsson
(Garðar, Dakota), síra Páll Sigurðs-
son Bolungarvík, síra Páll Stephen-
sen í Holti, Sigurbj. A. Gíslason
cand. theol. og síra Sigurður Guð-
mundsson, Ljósavatni.
ReykjaYíknr-annálL
Hálf-níræður er Geir kaupm. Zoéga
í dag (f. 26. maf 1830). Þenna dag
fyrir 5 árum var G. Z. haldið fjöl-
ment samsæti hór í bæ og gaf hann
þá ásamt konu sinni stórgjafir til
Heilsuhælisins. Þau 5 ár, sem liðin
eru síðan virðast ekkert hafa komið
við gamia manninn. Hann er æ hinn
sami — stórern að sjá og framkvæmda-
hugurinn sílifandi.
Að undirlagi borgarstjóra lék hljóð-
færaflokkur K. F. U. M. (Sumargjöfin)
nokkur lög fyrir framan hús G. Z. ki.
10 í morgun, svo sem til að flytja hon-
um kveðjubæjarstjórnar. Á eftir bauð
G. Z. hljóðfærasveitinni inn upp á hress-
ing og afhenti henni um leið 100 kr. gjöf.
Fánar eru dregnir á stöng um
bæinn í dag í heiðursskyni við afmæl-
isbarnið.
Leiga Elliðaánna. Breti sá er þær
hefir nú á leigu, hefir ritað bæjarstjórn
og beðið sig lausan leigunnar f sumar
vegna ófriðarins, en býðst til að greiða
einhverjar skaðabætur fyrir, og lofar
að taka þær á leigu næsta sumar fyr-
ir sama verð og nú (7200 kr.) Sam-
þykt var á síðasta bæjarstj.fundi að
slaka til við manninn gegn því, að
hann greiddi bæjarsjóði mismun þess,
sem á annan hátt er hægt að fá fyrir
ieigu ánna og þess er hann skyidi
greiða.
Hjúskapur: Korneiíus St. Sig-
mundsson múrari og jungfrú Jóhanna
Gísladóttir. Gift 22. maí.
Einna skammvinnust yrði ánægjan
að smyglabrennivíninu, dálítill ör-
leiki um stund, síðan timburmenn
og óþægilegar endurminningar um
ölæðið. Litlu betur færi með brjóst-
sykursætuna. Sætindin mundu
gleymd, er þau væru gleypt. Vindla-
kassinn gæti glatt eigandann og
gesti hans nokkra daga, en þó að
líkindum verða til óþæginda all-
mörgum öðrum mönnum á einhverj-
um almennum samkomustað, þar
sem reykt væri i trássi við velsæmi
og viðurkendar umgengisreglur.
Gerólíkar að eðli eru hinar síðar
töldu nautnir.
Fegurð náttúrunnar og listanna
gerir menn vitrari og betri. Og sú
fegurð er svo að segja eilíf eign.
Hún er grafin óafmáanlega í óbrot-
gjarnar minningar. Eftir ár og ára-
tugi slær enn glampa á vatnið, skóg-
urinn breiðir sig um hraunið, gjár-
barmuriun gnæfir yfir vellina, foss-
inn fellur í úðagusum fram af berg-
inu, sólin gyllir fjallahringinn og
hressandi blæ andar af öræfunum.
Hvenær sem Þingvallagesturinn vill
hugsa um »hjarta landsins*, sér hann
aftur í huganum hina dásamlegu
Jarðarför frú Maríu Finsen fór
fram á laugardag að viðstöddu fjöl-
menni. Síra Bjarni flutti húskveðju,
en síra Jóhaun taiaði í kirkjunni.
Skipafregn:
Vesta fór utan í gær. Fari tóku
sér til Danmerkur Einar Arnórsson ráð
herra og Guðbr. Jónsson (Þorkelssonar).
F 1 ó r a komst ekki nema til Húna-
flóa vegna hafíss, sneri við og kom
bingað á mánudagskvöld og hélt .aftur
austur fyrir land, eftir stutta viðdvöi.
Margir farþegar höðan úr bæ fóru af
skipsfjöl hér.
P 0 11 u x kom til Austfjarða á mánu-
dag. Átti að bíða Flórufarþega á
Fáskrúðsfirði.
B o t n í a kom til Seyðisfjarðar í
gærkveldi á leið hingað frá útlöndum
suður um land.
Veðurblíða mesta hefir mátt heita
hór um slóðir mestan hluta mánaðar-
ins. Tún eru algræn orðin.
Ingólfshvoll seldur. Oddfellowa
stúkan hér í bænum hefir keypt liús-
eign Guðjóns heit. Sigurðssonar, Ing-
ólfshvol, fyrir 95,500 kr. Ætlar stúk-
an að hafa samkomusali á 2. lofti, en
leigja húsið út að öðru leyti.
Erl. simfregnir.
Opinber tilkynning frá brezku
utanríkisstjórninni í London.
III veður á vestri vígstöðvunum.
London 22. mai.
Sir John French, yfirhershöfðingi
brezka liðsins í Frakklandi hefir sent
eftirfarandi skýrslu 21. þ. m. í við-
bót við skýrsluna 17. þ. m.:
111 veður hafa hamlað hernaðar-
framkvæmdum, en vér höfum sótt
töluvert fram fyrir austan og sunn-
an Quinquerue. Fótgöngulið vort
hefir enn á ný sýnt mikla hreysti
og hefir tekið margar stöðvar að
baki hinnar fyrri herlínu óvinanna.
Annarstaðar á orustuvellinum hafa
að eins orðið smá stórskotaliðs-
skærur.
Bandamenn sækja fram,
Útdráttur úr skýrslum Frakka
19,—22. mai.
London 22. mai.
Tvo undanfarna daga hafa ill veð-
mynd, ekki 1 afbökuðum brotum
ófullkominna lýsinga, heldur alheila
og fullgerða. En það sem gildir
um fegurð náttúrunnar, á þó öllu
fremur við um fegurð listanna, ekki
sizt þeirra, sem geymdar eru sýni-
lega eins og skáldskapur eða verk
málara og myndhöggvara. Þar er
snildarverkið alt af við hendina, alt
af jafn nærri bæði í raun og veru
og i endurminningunni.
Þessi fáu dæmi bregða ljósi yfir
máiið alt, þó valin séu af handahófi.
Ef gætt er betur að, sést, að nautn-
unum má skifta í tvent. Fyrst lágar
nautnir, sem æsa eða deyfa örstutta
stund. Þær eru flestar fremur óholl-
ar og skilja eftir eyðu eða sársauka
í endurminningunni. Annarsvegar
eru fágaðar nautnir. Þær eiga sam-
merkt í því, að þar lifir gleðin ávalt
síðan í huga neytandans. Hann hefir
ekki einungis hina upprunalegu gleði,
heldur má segja að hin ljúfa kend
sé orðin hold af hans holdi og óað-
skiljanleg eign.
Líklega er flestum mönnum svo
farið að þeir kjósa helzt að stíga
hvert spor, án þess að horfa fram
fyrir sig, að ganga blindandi. Til
ur hamlað nær öllum hernaðarfram--
kvæmdum. Það hafa að eins staðið
smá stórskotaliðsorustur og einstaka
áhlaup hafa verið gerð.
Nóttina milli 20. og 21. mai
gerðu Þjóðverjar áhlaup á skotgrafir
Frakka fyrir norðan Ypres, austur
af Yser-skurðinum. Unnu þeir í
fyrstu á, tóku skotgröf, en voru rekn-
ir þaðan aftur með gagnáhlaupi.
Náðum vér þá og svæði fyrir fram-
an vorar upprunalegu stöðv.ir og
tókum margt fanga. Þessi framsókn
vor er töluvert þýðingarmikil.
Fyrir sunnan hafa Btetar sótt fram
norður af La Bassée.
21. maí gerði lið vort mjög hreysti-
legt áhlaup á suðurhlíðar Notre
Dame de Lorette. Tóku Frakkar
þar stöðvar Þjóðverja á hinum svo-
nefnda »hvita vegic. Alt Lorette-
fjallið og hlíðar þess, sem óvinirnir
hafa varið af mesta ákafa í freka 6
mánuði, er þarinig á voru valdi.
Vér höfum einnig tekið nokkurn
hluta Ablain St. Nazaire og náðum
mörgum föngum. Óvinirnir gerðu
ekkert gagnáhlaup.
Hjá Beausejour 1 Champagne höf-
um vér sótt fram að skotgröfum
óvinanna. í Argonne hrundum vér
af oss áhlaupum hjá Bagatelle. í
D’ailly-skógi náðum vér nokkrum
skotgryfjum og héldum því svæðir
sem vér höfðum áður tekið.
Frá Hellusundi.
London 22. maí.
Eftirfarandi opinbert skeyti frá
yfirforingja flotans í Miðjarðarhafinu
viðvíkjandi viðureigninni hjá Hellu-
sundi, var birt í Cairo í dag:
19. mai sótti lið Frakka með að-
stoð brezka liðsins mikið fram á
syðri hluta Gallipoliskagans ogstyrktu
þeir stöðvar sínar mjög, þær, et
þeir þá tóku.
Flugmenn vorir vörpuðu sprengi-'
kúlum á hjálparlið Tyrkja, sem var
að lenda hjá Ak-Bashi-Liman, Mann-
fall Tyrkja var mjög mikið.
Aðfaranótt 19. gerðu Tyrkit
grimmilegt áhlaup á stöðvar Astralíu--
manna og New-Zealandsliðsins,
Áhlaupunum var öllum hrundið.-
Óvinirnir mistu ógrynni manna, alltf
frek 7000, og af þeim féll um aooov
Mannfall vort er tæp 500.
Frá Rússum.
London 22. maí.
Útdráttur úr skýrslum Rússa 19,-
—22. mai.
þe rra nær enginn mannlegur mátt-
ur. En hinir, sem vilja lyfta, en
ekki draga niður, græða tvö strá, þaf
sem áður var eitt, skilja við gamla
landið betur statt en þeir tóku við
þvi, þeir mættu gjarnan athuga hvern-
ig þeir fara að, þegar þeir vilja gera
sér glaða stund, hvort þeir hallast
meir á sveif hinnar upprunalegu
villimensku, eða viða að sér yndi og
ánægju úr hinum andlegu fjársjóðum,
sem menningin hefir skapað eða kent
mönnum að meta.
X.
— 8 —