Ísafold - 20.01.1917, Side 3

IS AFOLD
3
Ný bók:
Kirkjan og ódauðleika-sannaniraar
Fyrirlestrar og prédikanir
eftir
HaraldJ^Níelsson, prófessor í guðfræði.
Efnisyfirlit:
1. Um svipi lifandi manna. (Fyrirlestur fluttur í Reykjavík (3. apríl 1914)
og víðar).
2. Kraftaverkin fyr og nú. (Fyrirlestur fluttur í Frikirkjunni 13. marz
3. Áhrif sálarrannsóknanna á hinar kristilegu trúarhugmyndir. (Fyrirlestur
fluttur í Hólakiikju ir. jtilí 1915).
4. Kirkjan og ódauðleikasannanirnar. (Fyrirlestur fluttur í Reykjavik 2.
og 5- apríl 19 6)-
5. AuðgaOir af fátækt hans. (Piédikun flutt i Frikirkjunni jóladag 191S).
6. Páskagleðin. (Prédtkuo flutt i Reykjavikurdómkirkju páskadag 1909).
7. Vottar. (Prédikun flutt í Frikirkjunni hvitasunnudag 1915).
Verð kr. 2.40.
— Fæst hjá bóksölum um land alt. —
Sveitamenn.
Kaupið fóðurbætir handa skepnum ykkar.
Undirritaðir hafa til sölu nokkur föt af úrgangi tir meðalalýsi (griit)
sem inniheldur ca. 20% af lýsi. Verð 25 krónur fatið (með fati). Sömu-
leiðis nokkur föt af lifur.
Haraldur Böðvarsson <fc Co. h.f
Akranesi.
M U N I Ð
að vort viðurkenda
Körónu krónukaffi
hefir ekki hækkað i verði
og er selt gamla lága veröinu.
Nýtt Irma
plöntusinjörlíki er komið
með s.s. Islandi.
Smjörhúsió,
Carl Schepler
Hafnarstræti 22 — Reykjavík.
Talsimi 223.
úr herkonuugssessi þeím, er hann
hefir skipað þar í landi — gera
hann að meðráðamanni stjórnar-
innar.
í sömu svifum er stjórnarherra
Rússa, Sturmer, steypt frá völd-
um. — Þrásinnis fréttist það víðs-
vegar að siðastliðið haust, að
samningar væru á döfinni milli
Rússa og Miðveldanna, að koma
á sétfrið sín í milli. Var það þá
fullyrt, að Sturmer væri hvergi
nærri fjandsamlegur í garð Þjóð-
verja, væri ef til vill fáanlegur
til sátta. — Síðan Þjóðverjar settu
konungsríkið Pólland á stofn, hefir
ekki heyrst um nein vinmál þeirra
á milli, og talið, að Rússar verði
jafnvel ófúsastir til sátta síðan.
En Stiirmer bar ekki sem fjand-
samlegastan hug til Þjóðverja —
og því varð hann að láta af
völdum.
Óánægjualda sú, sem gert hefir
svo mikið stjórnarra8k meðal
Samherja, stafar vafalaust af því,
að þeim finst árangurinn af allri
blóðtökunni, öllum kostnaðinum,
ei’fiðinu og eyðileggingunni, sem
af ófriðnum leiðir, hafi verið
næsta lítill.
Árið 1916.
1 nýársræðu, er forseti Frakk-
lands hélt um áramótin 1915—
16, lofaði hann því hátíðlega og
rök8kýrði, að Samherjar ynnu
fullkomjnn sigur á næsta ári.
En hvað varð úr?
Þjóðverjar gátu að vísu ekki
brotist gegnum herlínu Frakka
við Verdun. Þeir náðu að eins
yfirráðum yfir nokkrum ferkíló-
metrum af gereyddu landi.
Á hinn bóginn urðu Samherjar
næsta litlu nær eftir allar árás-
irnar og blóðsúthellingarnar við
Somme. Náðu nokkrum ferkíló-
metrum úr klóm Þjóðverja af
ennþá rækilegar gereyddu landi.
Rússar gátu náð landshlutanum
Bukowina og nokkrum hluta af
Volhyníu í vor. En brátt skorti
þá svo mannafla og skotfæri, að
ekkert áframhald gat orðið af
sigrum þeirra.
Aðgerðir ítala ogSalonikihersins
hafa verið svo Veígalitlar, að
ekkert hafa þær getað þreytt af-
stöðu Samherja.
Þegar svo Miðveldismenn brjót-
ast inn í Rúmeníu, vinna þar
sjálfa höfuðborgina eina og að
drekka, ná þar miklum birgðum
matvöru, steinolíunámum og víð-
áttumiklum akurlöndum, er geta
orðið þeim staðgóð bót í bú, þá
brestur þolinmæði Samherja.
Asquith verður að láta af stjórn
í Englandi. Joffre herkonungur
fær lausn í aáð hjá Frökkum,
og Rússar sparka Stiirmer.
Alstaðar kveður við sama tón.
Burt með alla misklíð og mók —
því nú er annaðhvort að duga
eða drepast.
MarkmiB Rússa.
Eftirmaður Sturmers varð Tre-
poff. í ræðu, er hann hélt, er
hann tók við völdum, lét hann
það álit sitt í ljós, að öll rúss-
neska þjóðin yrði að taka þátt í
baráttunni. Markmið Rússa yrði
að vera að ná öllu Póllandi á
sitt vald og Konstantinopel. Væru
það samningar milli Rússa og
annara Samherja, að eftir ófriðinn
skyldu Samherjar tryggja Rúss-
um yfirráð yfir Konstantinopel.
— góð svipa á Tyrkjann að herða
sig.
Til þess að losna við alt ótíma-
bært friðarhjal, bannaði hann
öllum blöðum í Rússlandi að
minnast á frið.
FriOarboð Þjóðverja.
Eftir allan þenna viðbúnað
Samherja gerast þau tíðindi í
Þýzkalandi, að ríkisþingið er
kallað saman í skyndi. Kemur
það saman þ. 12. des.
Samdægurs sendir Vilhjálraur
keisari svolátandi boðskap til
þýzka hersins:
»Með tilliti til sigurs þess, er
þér hafið frækilega unnið, hefi
eg ásamt stjórnendum ríkja
þeirra, sem eru í bandalagi við
oss, boðið óvinum vorum frið.
Hvort friðarboð vor fá tilætl-
aðan árangur, verður timinn
að leiða í ljós. Framvegis ber
yður að standast árásir óvin-
anna og sigra«.
RæOa-kanziarans.
Á rikisþingsfundmum hélt
kanzlarinn mikla ræðu. Oftsinnis
hefir orðum hans verið mikill
gaumur gefin, en víst aldrei eins
og nú.
Skýrði hann frá þvi, hvernig
þátttaka Rúmena í ófriðnum hafi
orðið Miðveldum til hins mesta
láns, í stað þess að þeir hefðu
átt að styðja Samherja. — Sýni
það meðal annars herafl þeirra
Miðveldanna, að þeir hafi getað
ráðið niðurlögum Rúmeníu og náð
sér þar í margskonar nauðsynja-
vöru og haldið þó velli á öllum
hinum vígslóðunum. Segir hann
Þýzkaland ekki eins og innilok-
aða borg, en eins og umkringda
herstöð, þar sem öll þjóðin berst
og verst og hefir nóg tæki til
þess að halda því áfram eins
lengi og þörf gerist.
Og enn segir kanzlarinn.
Þótt við getum haldið áfram
ófriði, þá finnum við ógn vel
ábyrgðina gagnvart guði vorum,
þjóð vorri og öllu mannkyninu.
Því bjóðum við nú frið — þótt
hann sé oss ekki nauðsynlegri en
óvinunum.
Þung ábyrgð hvildi á herðum
keisarans, er hann ákvað að
leggja út i ófrið í ágúst 1914. —
Síðan hefir hann haft hugann við
það hvernig hann gæti trygt
þjóðinni frið í framtíðinni eftir
sigursælar orustur.
Nú sér kei8arinn að tími er til
þess kominn að bjóða óvinunum
frið.
Hefir hanu því sent stjórnum
Spánar, Bandaríkjanna og Sviss
boðskap, er þser senda til óvina-
stjórnanna þess efnis að bjóða
þeim að byrja friðarsamninga.
Boðskapurinn til óvinanna sé
á þá leið:
Að eftir 2‘Á árs sé hætta á, að
menning álfunnar og öll fram-
þróun fari út um þúfur, ef ófrið-
urinn haldi áfram. Miðveldin
hafi verið neydd til vopna. Með
sigri hafl þau haldið velli í vörn
fvrir tilveru sinni og framþróun.
Þeir haldi þvi fram, Miðveldis-
menn, að réttindi þeirra og kröf-
ur komi hvergi í bága við rétt-
indi annara þjóða. Hvergi nærri
sé það meining þeirra, að eyði-
ieggja eða undiroka mótstöðu-
mennina. Þótt þeir geti vel
haldið ófriðnum áfram, þá láti
þeir nú þá ósk sína í Ijós, að
friðarsamningar byrji.
Frumvorp og uppástungur þær
er þeir muni leggja fram á vænt-
anlegunf friðarfundi, álíti þeir að
sé góður grundvöllur undir örugt
samkomulag, er tryggi tilveru,
heiður og frjálsa framþróun þjóð-
anna.
En vilji Samherjar ekki frið-
inn, þá vilji Miðveldismenn held-
ur enga ábyrgð bera á framhaldi
ófriðarins.
Undirtektirnar.
Frá þeim degi og alt til ára-
móta, snerust hugir manna mjög
um þessi friðarboð Miðvelda og
þær viðtökur er þau fengu.
Þ. 19. des. hélt Lloyd George
ræðu í parlamentinu þar sem
hann svaraði málaleitun Þjóð-
verja. Frá þeim degi þótti útséð
um hverskyns svarið yrði.
Þ. 21. sendir Wilson forseti
ófriðarþjóðunum boðskap þess
efnis, að þær auglýsi hvér í sínu
lagi, að hverju þær gætu gengið
við væntanlega friðarsamninga.
Þ. 22. slæst Svissastjórn í för
með Wilson til friðarumleitunar.
Þ. 28. tjá Norðurlönd sig hlynt
umleitunum Wilsons.
Þessa daga var rætt og ritað,
spurt og spáð um þessar friðar-
horfur um heim allan. Einn
daginn kviknuðu vonir í hugum
miljónanna, sem óska eftir íriði.
Næsta dag fréttist þó aftur um
ófriðarhorfur og ófriðartal ein-
hvers stjórnmálamannsins. öll
élfan var milli vonar og ótta. I
hvert skifii sem friðarvonirnar
urðu að lúta í lægra haldi, reis
ófriðaróttinn upp enn þá geig-
vænlegri en nokkru sinni fyr —
ótti fyrir þvi, að ef friður kæmist
ekki á, myndi baráttan verða háð
enn þá grimmilegar en nokkru
sinni fyr.
í enskum blöðum var friðar-
boði Þjóðverja tekið á þá leið,
að þarna gætu meun séð það
svart á hvítu, að nú gætu Mið-
veldin ekki haldið áfram ófriði.
Að minsta ko^fi væri þjóðin nú
orðin svo að fram komin, að
þeim stjórnendum væri nauðugur
sá kostur, að klína ábyrgðinni á
mótstöðumennina, ábyrgðinni á
ófriði þeim, er þeir sjálfir ættu
upptökin að.
í franska þinginu sagðí Briand
stjórnarherra friðarboðin ekki
annað en klaufalega gildru, er
Þjóðverjar yrðu að sætta sig við
að sjá tóma. Tilgangur þeirra
væri ekki annar en sá, að koma
á sunðrung milli Samherja.
Tveim dögum eftir friðarboðin
samþykti enska parlamentið 400
milj. punda lán til ófriðar í einu
hljóði.
Þann 18. des. lýsir rússneska
dúman því yfir, að Rússar vilji
hvorki heyra neitt né sjá um
frið nó neitt hié á vopnavið-
skiftum.
FriOurinn glæpur.
Og daginn eftir tekur Lloyd
George til orða í parlamentinu.
Lýsir hann því yfir, að allir Sam-
herjar muni svara einum rómi
tilboði Þjóðverja. Hver sá sem
verði til þess að lengja ófriðinn,
hann taki á sig þunga ábyrgð,
en hver sá, sem gefist upp áður
en tilganginum sé náð, hann geri
aig sekan í glæp, sem ekki sé
hægt að bæta úr. Að ganga inn
á tilboð Þjóðverja, sé sama og
stinga höfðinu inn í snöru, er
draga megi að hálsi. Samherjar
berjist til þess að varðveita Ev-
rópu gegn prússnesku hervaldi.
Trygging verði að fást fyrir þvi,
að Prússar trufli ekki oftar frið
álfunnar.
Hjúkrunarnemi.
Ung, heilsuhraust, greind stúlka
getur komizt að i Laugarnes-
spítalanum 1. júní þ. á. Nauð-
synlegar upplýsingar fást hjá
Iækni spítalans.
Skömmu síðar var það ákveðið
að allir verkfærir menn Englands
yrðu undir eftirliti stjórnarinnar,
svo hægt yrði að sjá um, að
verkum þeirra yrði hagað sem
haganlegast í þágu ófriðarins.
Brillonin, fyrrum Frakkakousúll hér
1 bæ, hefir getiö sér góðan orðstír á
vígstöðvunum við Verdun og hlotið
orður tvær fyrir vasklega framgöngu.
En fyrir nokkru varð hann fyrir gas-
eitrun á vígvellinum, sem gert heflr
hann blindan á öðru auganu og tekið
Vg sjónar á hlnu. Mun hann því eigi
geta aftur horfið til vígstöðvanna, en
til tals mun hafa komið, að hann verði
konsúll á Kúbu.
Brunar. Aðfaranótt miðvlkudags
kviknaði eldur í Schoushúsi við Vest-
urgötu, eu tókst að slökkva von bráðar.
í Hafnarfirði kom upp eldur i búð
Gríms Andróssonar þ. 16. þ. mán.
Skemdir urðu nokkrar á vörum.
Leikhúsið. Næsta leikrit, sem Leik«
fól. Rvíkur fæst við, er »Nýarsnótt<
Indriða Einarssotiar.
Eimskipafélagið. Á afmæli fólags-
ins, 17. þ. mán., söfnuðust 5700 kr
í hlutum.
Messað á morgun í frík. í Rvík:
kl. 2 siðd. síra Ól. Ól.
— 5 — pvóf. Har. Níelsson.
Ingólfur fór í Borgarnes í gærmorg.
un og er væntanlegur hingað með norS.
an og vestanpóst í dag. Með skipinu
fóru margir norðah þingmenn. Vest-
anþlngmenn fara flestir til Stykkls-
hólms á Svaninum sem væntaniega fer
hóðan einhvern næstu daga.
Hvevgi er betra að aug-
lýsa en í Isafold.