Ísafold - 03.02.1917, Qupperneq 4

4
IS AFOLD
Silde- og Ködtönder
af alle Slags Malerialer leveres fra
Heickendorffs Bödkerier,
Aarhus, Danmark.
2-3 ísleozkir piltar,
sem )angar ti! að kycnast dönskum
landbúaaði, gett fengið pláss hér hjá
okkur frá april eða maí. Töluverð
ræktun með fræi. Nýjustu land-
búnaðarvélar notaðar. -- Stærð bðnda-
garðsins er ioo tn. lands, liggur l/4
mílu frá sjó og 7 iriílur frá Kaup-
mannahöfn. Kaup eftir samkomu-
lagi.
Gdr. Harald Nielsen,
Egeskovgaard,
Kitkeeskildstrup K Danmark.
Alþjóufræðsla Stúdentafélagsins.
Bjarni Jónsson frá Yogi
flytur erindi um:
Yiðhaldsdygðir þjóðanna:
Rómverjar og ÞjóOverjar
Æunnudag 4. febrúar 1917 kl. 5 síðd.
í Iðnaðarmannahúsinu.
Inngangur 15 aura.
Aðkomnmeon: Sig. Guðmundsson
frá Selalæk, Hallgr. Níelsson frá Gríms-
stoðum.
Afgreiðslumaður Sam.-fól., Chr.
Zimsen, hefir fengið skeyti um að
Ceres og Botn/a skuli hvergi fara
héðan frá landinu, fyr en nánari skeyti
berist.
Nýja Land. Bjarni I>. Magnússon
veitingamaður hefir látið gera góða
og gagngerða breytingu á veitinga-
salnum; hefir hann stœkkað um helm-
ing og prýkkað að sama skapi. Þá
eru þar og listamennirnir Eggert og
Þórarinu Gnðmtindssynir og Torfi Sig-
mun8son, með píanó, fiðlu og klarínet,
til mikillar ánægju öllum kaffivinum.
Viðhaldsdyitðir þjóðanna ætlar
Bjarni Jónsson frá Vogi
að flytja alþ/ðu-erindi um í Iðnó næsta
sunnudag kl. 5 síðd., að tilhlutun
Stúdeutafélagsins. Segir hann ýms
dæmi þesaara dygða úr lífi Rómverja
og Þjóðverja, og verður eflaust fróð-
legt að hlusta á það.
Lausn
frá embætti kvað sira Skúli pró-
fastur Skúlason frá Odda hafa sótt
nm.
Skoðanamunur.
Eftir Sig. Guðmundsson á Selalæk.
E f n i: I. Lannamálið — II. Höfð
ingjar — III. Aiþýða — IV. Fátækt —
V. Sparsemi — VI. Hagsæid — VII. Bú-
reikningar — VIII. Áætlanir.
I.
Launamálið.
í ísafold hefir herra skrifstofu-
stjóri Indriði Einarsson ritað
langa og að sumu leyti fróðlega
grein um launamálið; enaðsumu
leyti lít eg öðruvísi en hann á
það mál og er þvi nokkur skoð-
anamunur.
Efnið í nefndri grein skrifstofu-
stjórans, sem tekur um 20 tví-
breiða dálka í Isafold, er að at-
huga nefndarálit »eftirlauna- og
launamálanefndarinnar«. Honum
þykir þetta nefndarálit óhæfilegt
og átelur nefndina harðlega; sér-
staklega fyrir það, hve lág laun
hún ætíi embættismönnum og
starfsmönnum þjóðarinnar, og
hann færir sín rök fyrir þessu,
einkum verðfall peninga, útlend-
Salomonsen & Co.,
Billingsg-ate.
Loudon E. C. England.
Tekur til umboðssölu ferskan flsk í is, sem ve! er hægt að flytja
hingað frá ÍJandi. Verð allra tegunda mjög hátt. Lítið saltaðan
flsk tökum vér einnig að okkur tii sölu, t. d. ýsu o. s. f-v. Rjúpui'
og aðra fugla til niðursuðu. Reikningur og ávísun strax. Baukar: Land
mandsb.mken, Kaupmanuahöfu og National Provircid Bauk of England,
Lundú-n m — Stofnsett 1897.
ar venjur 0. fl. Eg ætia þó ekki
að svara fyrir nefndina og lítið
ræða launamálið.
En grein skrifstofustjórans fer
út í önnur atriði, sem mér er
annara um, og með þeim orðum,
að eg get ekki leitt þau hjá mér.
II.
Höfðingjar.
Skrifstofustjórinn vill hafa höfð-
ingja 0g telur þjóðina vilja þá.
Ekki óska eg eftir þeim i þeim
skilningi, sem hann nefnir Eg vil
helzt sem mestan mannréttinda-
og verkalaunajöfnuð að hægt er.
Ekki vil eg virða höfðingja eftir
völdum og launum, heldur eftir
göfuglyndi og atorku, mannkost-
um og siðgæði, svo og eftir hag-
sýni, dugnaði og sparsemi — jafn-
vel í hverri stöðu, sem menn eru.
Þá höfðingja vil eg ekki styðja,
sem taka sér sjálflr vald og ráð
og heimta peninga, en skipa fólk-
inu að hlýða. Það tel eg spilta
aðferð og leiða til spillingar.
í menningarlöndunum, sem
skrifstofustjórinn hadir, kem eg
varla auga á menninguna fyrir
moldviðri spillingarinnar með of-
urvaldi hinna, ráðandi höfðingja,,
sem gengur svo langt, að menn
eru jafnvel farnir að tala um
tortíming hins hvíta mannkyns.
Hér á landi veldur launa- og
valdafíkn einstakra manna einnig
spillingu.
Eg vil þó ekki, að laun em-
bættismanna séu mjög lág og af-
námi eftirlauna heíi eg ekki fylgt.
En eg vil helzt, að launamenn-
irnir séu sem fæstir, og þó eink-
um að lögin séu svo einföld, að
þeir geti verið fáir.
Gjarnan vildi eg þó, að launin
væru fremur lág vegna meiri
jafnaðar á kjörum manna og al-
mennrar sparsemi, sem eg tel að
þurfi að vera ríkjandi í landinu,
og vegna áhrifanna, sem það
hefir á siðgæði manna.
Sumir halda því fram, að menn-
ing og framfarir þjóðarinnar séu
og verði að vera fáum mönnum.
að þakka, og áætla afreksverkin
eftir launahæð þeirra, en líta
varla við fjöldanum nema til þess
að borga. Eg byggi lítið af von-
um mínum á þeim, sem vilja fyrst
fá nóga peninga og ætla svo að
gera mikið. Hitt tel eg gefast
betur, að borga vel fyrir unnin
afburðaverk.
Yfirburðamenn þjóðanna, sem
gera þeim mest gagn, gangast
aldrei mest fyrir launahæðinni.
Mikill skólalærdómur, sem ýms-
ir halda fram, sýnist heldur ekki
einhlitur til yfirburða. — T. d.
eru hér nú tveir sjálfmentaðir
menn orðnir ráðherrar.
Drotnunarvald síngæðinga bæði
á heimilum og landinu er vegur
til spillingar. Hagsýn og lipur
stjórn, sem á við lík kjör að búa
og fjöldinn. er leiðin til heimilis-
þrifa og þjóðþrifa.
III.
Alþýöa.
Embætti8menn og alþýða eru
talsvért andstæðir flokkar. Það
hafa nokkrir embættismenn sýnt
nú, sér og þjóðinni til litilla heilla.
Ekki fyrir það, þó þeir þættust
hafa lítil laun nú í dýrtíðinni,
hefðu þeir rætt málið með hóg-
værð og réttum rökum, eins og
höfðingjum sómdi, 0g beiðst þess
að þjóðin bætti það upp, heldur
fyrir aðferð na, að ná í launa-
uppbót, sem nú mun vera sam-
þykt á aukaþinginu.
Sízt mun nefnd grein skrif-
8tofustjórans hafa þau áhrif, að
brúa álinn milli flokkanna, með
ýkjum hennar og heimtufrekju
og algerðu vorkunarleysi í garð
gjaldenda, og öll aðferðin: að
koma þessu í kring áður en al-
þýða gat nokkuð sagt. Jafnvel
áður en þingmenn, sem kallaðir
voru, en ekki látnir vita um mál-
efnin, gátu hugsað málið. Og þó
réðist úr þvi betur en til var
stofnað.
Alþýðan þarf stundum að halda
á umburðarlyndi við embættis-
menn sína, 0g sérstaklega þarf
hún að vera nægjusöm til þess
að geta skoðað þá alla sem höfð-
ingja.
IV.
Fátæktin.
Skoðanamunur mun hjá okkur
skrifstofuatjóra á fátækt lands-
manna. Eg held hann hafi ekki
kynt sér hag fjöldans og gjald-
þol, því annars gæti hann naum-
ast skrifað eins og hann gerir.
í stað hluttekningar telur hann
lóminn liafa verið barinn á þingi
og landshornanna á milli. En
hverju nafni á að nefna kvart-
anir hans?
Þegar skrifstofumaður með 3500
kr. launum eða kr. 11,40 á dag
virku dagana, lemur lóminn og
vill láta hækka þau um helming,
þá ætti hann að dæma aðra vægt
fyrir minni sakir, þó svipaðar
séu.
En sanngirnin hans er honum
lík í fleiru. Ekki getur hann um
það t. d., að lág séu laun forða-
gæzlumanna, 2 kr. á dag, oftast
á ferðalögum. — Fylgja þó ekki
slíkum störfum eftirlaun.
Eins og að líkindum lætur,
minnist hann ekki á það, hvern-
ig fara muni, ef samgöngur við
önnur lönd lokast vegna stríðs-
ins og framleiðslan verður lítt
möguleg. atvinna bregst og vinnu
laun lækka, eða hvort hann viiji
þá láta lækka laun sín líka.
Hinn svokallaði þjóðarauður,
sem skrifstofustjórinn vitnar til,
er ónógur til að sýna gjaldþol
þjóðarinnar, sérstaklega gjaldþol
almennings, enda vantar mi*ið á,
að hann sé allur skuldlaus eða
gjaldgengur. Peningaeignin, sem
gjaldgeng er, er hjá tiltölulega
fáum landsmönnum, minsta kosti
sem nokkru nemur. Allur fjöld-
inn er fátækur og hefir lifið
gjaldþol.
En fátæktin er ekki einsdæmi
hér á landi. T. d. skýrði »IIeims-
kringla« svo frá nýlega:
Frh.
Barnaskólahúsið
í
Vestmannaeyjum
er lil sölu frá 1. spril þ. á. Húsið er tvílyft 13,3 m. á lengd og 7,65
m. á breidd. Ssendur á hentugum stað í miðjum bænum. Víit til
b unabóta á kr. 18000.
Þeir, sem kynnu að vilja kaupa húiið snúi sér til undirritaðs, sem
veitir nánari upplýsingar.
Vestmannaeyjum ^o/. janúar 1917.
Högni Sigurösson,
(oddviti).
Til sölu hús.
Móakot á Stokkseyri er til sölu,
laust til íbúðar 14. maí n. k.
Stór matjurtargarður fylgir. Upplýsingar hjá
Sigurjóni Guömundssyni,
T|örnum, Stokkseyri.
Westminster
cigarettur eru þektnr um
allan heim.
IVestminster
cigarettur fást af mörgum
tegundum, hjá kaupmönn-
um um aít land.
Biðjið um
IVestminster
því það eru cigarettur sem
allir lofa og mesc eru
reyktar hér á landi.
I
Kvöldskemtun
verður haldin í BÁRUBÚÐ annaö kvöld.
Fjölbreytt skemtlskrá.
Nánar augl. i dagblöðunum.
Allur ágóðinn
rennur til Sjúkrasamlags Reykjavíkur.
Cigarettur.
Það er ómaksins vert að bera saman tóbaksgæðin, í sambandi^við
verðið á innlendu og útlcndu cigarettunum, það atriði fer ekki franýhjá
neinum þeim, sem þekkingu hefir á tóbaki og gæðum þess.
Gullfoss-cigarettan
er búin til úr sama tóbaki og »Tree Castle«, sem flestir reykjendur hér
kannasl við, en verðið er alt að 20°/0 lægra.
Sama er að segja um hinar tegundirnar:
Isl. Flagg, Fjóla ug Nanna
að þær eru um og yfir 20% ódýrari en útlendar sambærilegar tegundir.
Þetta ættu cigarettuneytendur vel að athuga, og borga ekki tvo pen-
iuga fyrir einn, heldur nota einungis ofantaldar tegundir.
Þær fást í
Levi’s töbaksveizlunum
og viðar.
JörðinSYEINJTDNGA
í Borgarfirði fæst til kaups og ábúðar á næstkomandi vori.
Semja má við eiganda jarðarinnar
Jóhatm Eyólfssoa í Biautarholti
eða
Boga Brynjólfsson yfirdómslögmatm í Reykjavík.