Ísafold - 31.05.1919, Blaðsíða 2

2
IS AFOLD
CL9» T1
fo .Tjí'-e;
cea -a
- Tl —•
CD -*
>sr. cío
S»-a
• eo ts
*P sr t

O
o
o
3
8
Zí- 7T
co s:
Vsrslun Jóh. Ögm. Oddssonar Laugavegi 63
s'_3
co O
S T CO
^ 5» <
» £ 2J
® 3 oi
3" “■
55 » _
-i =sj
Ql3 *—•
“ 3 O'
Simi 339.
Box 14.
co
® 2 -í
» 3. 3
eo «0 —
tu — g»
gr«s
»1 p
1 8» “■ _
I “ _s»
Hefir á boðstólum flestalla Dauðsynjavöru, svo sem: Kaffi, Sykur, Tóbak 03 matvðrur, Bollapðr og ý nis’ionar aðra glervöru. Emil. Biisáhöld t. d. Potta
Katla, Kaffikönnur, Má1, Brúsa, Kastarholur, Pönnur, Balar, Skálar, Mjólkurfötur, Mjólkurbyttur og margt fleira.
Þvottabalar og Vatnsfötur galvaniseraðar Æ& 3 ■ ■ ■ ■ „VIKING* er iétt hljóðlltil og einföld í með-
SAUM (ferkantaðan) í pökkum 3/4—1—2-? og 4” WLW g B ^ & hðodlan. skilur 65, 120 og 220 lítra á klst. Verð/
Hóffjarðir, Ljáblðð, Ljábrýni, Skóflur, jj# ■ ■ M' g || ^ 120—160 og 250 kr. Veiðið er svona lágt af þvfr
Þvottabretti, Kaffikvarnir, Sápa, Sódi aaTliÍ ■■ i 1 9 1 11 Sl H H B S hún er keyPr áður en verðið komst á hæsta topp-
Olíuvélar, Primusar og Lampaglós. ■ ■ ■ B wt ■ I B BBi BBÍ B inu. »Viking« er framtíðar-skilvinda.
Nærfatnaður, Tvinni, Axlabönd, Sokkar, Handklæði, Flúnel, Tvistur, Sirz, og Léreft og margt, margt fleira
V0RUR SENDAR út um land gegn póstkrðfu á þá staði, sem hægt er að koma þeim.
Sveitamðnnum útvegað hey og hús handa hestum sinum ef þeir viija, svo þeir þurfi ekki að láta þá standa í opuum portum.
Gerið svo vel og spyrjið um verð á Jóhanns horni. >
Virðingaifylst
Sími 339.
Jóh. 0 g m* Oddsson, Laugavegi 63.
Box 14.
W. S. C. Russell
dáinn.
íslandsvinurinn W, S. C. Russell
list úr spönsku veikinni á síðast*
liðnu hausti. Var hann þá staddur
i sumarbústað sínum á æskustöð-
vunum, upp i fjöllum í Nevv
Hampshire i Bandaríkjunum, fékk
spönsku veikina og lungnabólgu, sem
dró hann tii dauða á einni vikn.
Kona hans var hjá honum, en einka-
sonur haDs var á ^vigstöðvunum.
Russel vár 47 ára, er hann lést.
Hann hafði fengið venjulega háskóla-
tnentun í Améríku og fengist síðan
við kenslustörf, nær til danðadags.
Hann var um langt skeið forseti
visindadeildarinnar við alþýðuháskól-
ann (Central High School) i bæn-
um Springfield i Mass. i Bandarikj-
unnm. Liggja eftir hann nokknr al-
þýðleg visindarit, ank ágætrar bók-
ar nm ferðir hans á íslandi.
Eg hitti Russel fyrst hér í Reykja-
vik árið 1913. Var eg i samsæti, sem
haldið var hér i Iðnaðarmannahús-
ínn fyrir Bandarikja-Danann próf.
Lorentzen. Undir borðnm reis þar
npp maður og fór með kvæði eftir
sjálfan sig, á enskri tungu. Kvæðið
var iofkvæði til íslands, hlýtt og
fagurt, eius og alt sem Russel hefir
um ísland og ísleudinga ritað. Þetta
var prófessor Russel.
H.f. Hinar sameinuðu íslenzku verzlanir
(Gránufélagið, Tulinius og A. Asgeirssons verzlanir)
Skrifstola í Reykjavík í Suðurgötu 14.
Símnefni: »Valurinn«. Pésthólf: 543. Sími: 401.
Heildsala;
Selur allskonar útl. vðrur fyrst um sinn eftir pöntun.-Kaupir allar fsl. afurðir.
Þegar við ÓI. Johnson konsúll
fórum til New-York i ófriðarbyrjun-
inni, haustið 1914, vissi Russel um
ferð okkar; banð hann okkur aö
heimsækja sig í Springfield. Þáðum
við boðið og dvöldum með þeim
hjónum einn sunuudag; nutum
óvenju alúðlegrar gestrisni á heimili
þeirra.
Russel var einn þeirra manna,
sem var »töfraður< af íslandi. Hann
taldi land vort Gosen fyrir jarðfræð-
inga og ótæmandi að náttúrufegurð;
hann dáðist að menningu þjóðar-
iunar, góðviid og gestrisni. Hann
fór fjórar ferðir tii íslands, árin
1909, 191Ö, 1911 og 1913. í tvö
skiftá fylgdi kona hans honum. Og
hann sagði okkur, að fyrsta ferð-
inni sinni að ófriðnum loknum yrði
heitið — til íslands. Þetta átti þó
ekki að rætast. Það mnn eins dæmi
að innborinn Bandaríkjamaður hafi
f|órum sinnum iagt á sig alla þi
erviðleika sem fyrir ófriðinn voru á
þvi að komast hingað frá Ameríku,
og ferðast hér, og ætla að gera það
í fimta skiftið. Siðusta árin ferðað-
ist hann víða um Baudarikin og
hélt fyrirlestra um ísland, Var þeim
hvervetna vel tekið; Russel var
mjög vel máli farinn. Eins og áðnr
er getið, reit hann bók um ísland,
sem náð hefir taisverðri útbreiðsln í
Bandaríkjunnm. Ber bókin með sér
að Russell hefir gert sér far um að
kynnast landi og þjóð vel, og andar
þar mikilli góðvitd til lands og þjóð
ar, jafnvel meira en að verðleikum.
Mér eru ljúfar endurminningarnar
frá heimsókn minni hjá þeim hjón-
um. Að skilnaði sagði Russeli okk-
ur að muna það, að hvenær sem
okkur eða aðra íslendinga bæri þar
að garði, væru opiar fyrir þeim
dyr húss síns og hver ein aðstoð er
hann gæti veitt. Eg hefi síðar átt
tækifæri á að komast að raun um
að þau orð voru fyiiilega meint.
Oss íslendingum er eftirsjá að
slíkum manni.
Sveinn Björnswn.
Erl. símfregtiir
Fri frittaritara ísafoldar.
London, 28. maí.
AtlanzhafsflugiU.
Hawke r k ominn fram!
Hawker flugmaður og Grieve
komu til London í gærkvöldi, og'
var komu þeirra fagnað með meiri
gleðilátum en dæmi eru til. Hafði
óskaplegur mannfjöldi safnast
saman fyrir utan Kiug Cross-braut-
arstöðina 0g þegar lestin, sem flug-
menniniir vorn í, rann inn á stöð-
ina, ruddust hermenn og aðrir að
vögnuuum og brutu niður milli-
gerðir, svo akafir voru J eir í að sjá
hina fræknu fluggarpa. Hófust nú
óskapleg fagnaðarlæti og voru
ástralskir hermenn þar fremstir í
flokki. Tóku þeir þá Hawker og
Grieve og báru þá á herðum sér að
vagni, sem beið þeirra, skamt frá.
En ekki var hægt að aka vagnin-
um úr stað. vegna þess hve mann-
fjöldinn var þéttur, og þrengdi
Hawker sér áfram gangandi gegn
urn iiópinn, þangað til hann náði í
lögregluþjón, sem var ríðandi. Lét
hann honum eftir liest sinn og á
honum komst Hawker til híbýla
loftsiglingafélagsins, geguum þétt-
skipaðan hóp fólksins, sem æpti
gleðióp i sífellu.
N. C. 4,
ameríkska flugvélin, sem komst tilí
Azoreyja, er nú komin þaðan tiJ
Lissabon, og reynir sennilega að
komast siðasta áfangann, til Ply—
moutli, í dag.
Bilarnir. Mjög er kvartað undanv
bilaþvögnnni í Austurstræti; á hverj--
um degi eru 10—12 bílar hvar aftur
af öðrum, öðru megin á strætinu, svo-
ekki er nema ræma eftir hinumegin ■
til notkunar fyrir almenning. Verzl-
atiirnar augl/sa vörur sínar í gluggum
sínum þeim megin sem bílarnir eru,
en ekki kemur það að r.ema hálfum
notum vegna þess, að allir sem ganga
á gangstóttinni hinu megin sjá ekki
gluggana fyrir bílum. — Þetta er af-
leitt, og þyrfti lögreglan að vísa bíl-
stjórum á stað, sem værl ekki jafn
tilfinnanlega bagalegt að hafa þa á.
Barnaskólinn. Próf standa yfir U
barna3kólanum og verða eitthvað fram;
í næstu viku. Áður hefir skólanum
altaf veriS sagt upp 14. maí.
Knattspyrnukappleikur yngstu
deilda (III. flokka) Rvíkur, Víkinga
og Værlngja fer fram á morgun. Kept
verður um verðlaunablkar.
Vílhjálml Stefánssyni kvað stjórn
in hafa boðið hingað heim í eumar.
40
41
42
gengur tii eítirlitsmanns, sem innheimtir það, því
annað eftirlit af hans hálfu hverfur. En l1/* °/» er
dreginn frá húsverðinu. % bygðin er */8 af því,
«em alt húaið kostaði, eða ofurlítið meira eða minna
eftir því, hve hátt eða lágt bygðin er í húsinu. Skil-
yrðið, sem eigandinn ávalt setur, er það, að kaup-
andinn megi aldrei selja ibúðina neinum öðrum en
Jionum sjálfum, og verðið er ávalt hið upprunalega
verð á íbuðinni. Þegar einhver kaupandi fellur frá,
þá gera óvilhallir menn álag á ibúðina, og afborg-
unum þeim, sem hann hefir greitt, er skilað aftur
að frádregnu álaginu. Þetta er til þess að halda
öllum þessum húsum fyrir utan húsagróðabrallið, og
fyrirbyggja það, að þessi hús hækki í verði eða
í leigu.
Fengist féð til þessa á 5 %> yrði húsaleigan %
ódýrari. Sama gildir ef vextirnir, sem nú eru 6 %>
kæmust niður i 5 % síðar. Með 4 miij. mætti byggja
30 hús af stærri gerðinni og 36 af þeirri minni, sem
gætu hýst alt að 3000 manns á nokkurn veginn við-
unandi hátt. Bærinn yrði þétt bygður á bletti,
götur-þar og annað ódýrara að tiltölu en nú er, og
þó væri nægilegt svigrúm fyrir einstaka menn, til
þess að byggja hús 0g leigja, þvi að hér þurfa
3500—4000 manns húsnæði nú, og þegar alt kemst
aftur í fult fjör, fjölgar enn meira í bænum.
Verðið á húaunum er alt áætlun hér.
XI. Polítisk réttindi.
Þessi réttinði eru hlutfallslega lítil í samanburði
við réttindi annara landshluta. Það eru kölluð póli-
tisk réttindi í þessari grein, að taka þátt í fulltrúa-
valinu til löggjafarþingsins Eftir mannfjölda Reykja-
víkur ætti hún um þessar mundir að kjósa einn sjötta
hluta allra þingmanna, 6 eða 7 menn, en hún kýs
einn tuttugasta af þinginu. Mótbáran á móti því að
Reykjavík fengi fleiri fulltrúa var áður sú, að allir
þeir konungkjörnu værti úr Reykjavík. Það var
satt, að þeir voru það fram til 1904. En aldrei
varð vart við að þeir konungkjörnu hugsuðu eða
greiddu atkvæði, sem þingmenn bæjarins. Þeirra
umbjóðandi var stjórnin, og henni fylgdu þeir að
öllum jafnaði. Þótt þeir konungkjörnu síðar væru
kjörnir hingað og þangað út um land, þá verður
ekki séð að það væri neitt lakara fyrir Reykjavík.
Alt það, sem eagt er á móti því að Reykjavík
fái þann fulltrúafjölda á þing, sem henni ber, verð-
ur aldrei annað en vörn fyrir röngum málstað.
Þeir, sem þann málstað verja, verða aldrei öfunds-
verðir af því til langframa. Réttleysi Reykjavíkur-
búa á Alþingi er ekki annað en pólitiskur innbrots-
þjófnaður inn i jafnrétti þeirra við aðra iandsmenn.
Þó að menn segi, að svo og svo margir Reykviking-
ar séu kosnir á þing í öðrum kjördæmum, þá hafa
málefni bæjarins ekki gagn af þessum þiögmönnum
þegar til kemur. Þeir eru kosnir afutanbæjar kjós-
endum, og verða að líta á þeirra vilja, tii þess að
ná endurkosningu, því að annars fæst hún ekki. Og
það er aðalatriðið fyrir þingmauninn. Þótt eitthvert
kjördæmi sé svo upplýst, að það álíti, að þess þing-
gengi verði meira, ef það kýs mann utan kjördæra-
isins, sem »lesen und sehreiben« kann, þá er hægt
að binda hendur hans svo, að hann geri ekki neitt
sérlegt fyrir kjördæmið, sem hanu er búsettur í,
ef það skyldi bafa einhver sérleg áhugaraál. Ein
ástæðan á móti fjölgun þingmanna úr Reykjavík er
sú, að bærinn mundi kjósa tóma jafnaðarmenn til
þings. Væri bænum skift í kjördæmi, er það óvíst.
En annars eru hinir kosnu fulltrúar einskonar and-
legt landabréf af þeim sem kjósa þá. Það er annað
mál, að það getur verið óvinnandi verk, að stjórna
landi með þessum fulltrúum.
Tvær tilraunir hafa verið gerðar til að fá þessu
breytt. Hannes Hafsteiu lagði fram kosningalaga-
frumvarp fyrir þingið. Það sló kjördæmunum Baman
0g vildi lögleiða Mutfallskosningar innan þeirra.
Frumvarpið féll í neðri deild. Það var ekki nægi-
leg hreppa])ólitík í því. Síðari tilraunin er uppá-
stunga frá öðrum þingmanninum úr Reykjavík, að
hér skyldi leiða i lög, að kjördæmunum yrði breytt
á þann hátt, að einn þingmaður væri kosinn fyrir
hverja 2500 manns. Með því fékst eitt atkæði fynr
utan lians eigið á alþingi. 1 kaupstöðum, kauptún-
um, og við sjávarsíðuna, eru nú 45000 manns. Þeir
ættu að geta fengið 20 fulltrúa á þingið af 40.
Eíji8 0g nú er liáttað kosningum, kjósa þeir 8 full-
trúa. Með hlutfallskosninga frumvarpi Hannesar