Ísafold - 06.12.1920, Blaðsíða 3

I8AF0LD
t

lin þótt furðu seo:ni, liefir hr.
ekki fuudið ástæðu til að til-
f®ra málsgreiniua, sem á eftir
oo hefst með „eu“. Sú greiu
^ljóðar svo:
But there is nothing in the cult
ereeted on this Seience whicli en-
Wnces, there is, indeed, much
vhich obscures,the meaning of that
°iher world and our relation to it as
Volded in the Cfospel of Clirist
"öd the teaehing of the Church,
whicli depreciates the mean.s
S|ven to us of attaining and abid-
‘'•S in fellowship with that world' ‘.
A íslenzku:
>,En í þeirri dýrkun,sem við þessi
'hindi styðst, er ekkert sem eýkur
11,1 margt sem deyfir áhrif þessa
'knars heims og sambands vors við
iann, eins (,g þau birtast í fagnað-
"ferindj Krists og kenninga kirkj-
Utlhar, og niargt er það í henni, sem
C'rir gildi þeiira rneðala, sem þar
Pr>i oss gefin, til þess að komast í
Sambaiid við þann heim og halda
fa>>t við það“.
í málsgreininni, sem fer næst
d u n d a iforðunum,sem hr. Kvaran
hlfaerir, er svo komist að orði:
,AVe cannot insist too strongly
uP°n the known fact that the in-
Ófecriminate and undisciplined in-
‘lllgence of subconscious activity
’»ay gravely injure character, and
fllat the habit of recourse to séances
ai'd „seers“ leads to no spiritual
f)enefit‘ ‘.
A íslenzku:
Ver getum ekki full-sterklega
•‘aldið fraim þeirri staðreynd, að
^etta hugsunarlausa og agalausa
íekur við verknað undirvitundar-
’hiar getur haft mjög skaðleg á-
l'tif á aðalseigin (character) manns
'Us, »g að tilhneygingin til að sækja
ilraunafundi og eiga mök við „sjá-
e»dur“ hefir engap andfegan hagn-
^ í för með sér.
Hr. Kvaran lýkur frásögn sinni
y6® þessum orðum: „Þetta var nú
j n®fndárálitinu“. Mér fyrir mitt
'Vti virðist e g geta með enn fyllri
ífttti tekið mér þau orð í munn og
,a^t:, „Þetta var rnú í nefndar-
ai>tinu!“
^efndarálit þetta var lagt fyrir
^dinn í heild sinni, þá 252 bisk-
uPa, og það var undirstaðan undir
»1 bi a ð ar-á I y k tun fundarins. Hr.
'"aran tekur sér og fyrir hendur
^ fræða um efni hennar. Þó hygg
helst, að einnig það geti eg gert
betur én hann.
i 'ar segir svo uiu hiuar nýju sál-
''ti'annsóknir:
„Bnt such scientific researches
ave confessedly not reached an
"'lvaneed stage, and we are sup-
i’orted by the best psychologists in
yarning 0ur people against accept-
as final theories which further
C|oivledge may disprove, aud still
°re against the indiscriminateand
’todi,
Lo
k
tsciplined exercise of psyehic
wers and the habit of reeourse
8 é a n c e s, „seers' ‘ and medi-
. A íslenzku: Bn þess konar vís-
j oalegar rannsó'knir hafa áreiðan-
j6Sa ekki komist að neinni ábyggi-
, "r' oiðurstöðu, og vér njótum þar
^uðnings bestn sálarfræðinga, er
ór leggjum ríkt 4 við þjóð vora
^ gleypa ekki við því svo sem full-
Pnuðum kenningum, er þekking
^kiandi tíma kynni ef til vill að
Jt'ða til að ósanna, og þaðan af
^ e>r að forðast alla hugsunarlausa
8 a£alausa beitingu siálarlegra afla
Ulhneiginguna til að elta til-
tnafundi, „sjáendur“ og miðla.
Og niætti eg enu tilfæra þeunan
kafia:
„ITm leið og fuudurinn kannast
við, að árangur rannsóknanna hafi
hjálpað mörgum manni til þess að
finna andlegan tilgang í mannlíf-
iuu og flutt þeim tni á framhald
lífs eftir dauðann, þá sér hún alvar-
lega hættu á ferðum, þar sem er
tilhueigingintilað gera spíritismann
að átrúnaði (sees grave dangers in
tlie tendency* to make a religion
of spiritualism)“.
Af þessum kafla tilfærir hr. K.
aukasetninguna, en sleppir höfuð-
setningunni!
Hr. Kvaran kallaði frásögn mína
um Lambetli-fundinn „nokkuð
einhliða“ . Gaman væri nú að fá að
vita, hvað hann mundi vilja kalla
sína eigin tilvitnunaraðferð.
Eg er svo lánsamur að geta hald-
ið mér við Lambeth-fundinn einnig
að því er snertir þau önnur atriði,
sem okkur hr. Kvaran greinir á
um.
Hr. Kvaran spyr, hvort eg hafi
átt við vísindi Dana, er eg lét svo
mælt, að „vor vísindi“ vísi „sönn-
unum“ spíritismans á bug. Yissu-
lega átti eg við þau, að sínu leyti
eins og ensku bikkuparnir halda sér
við ensku sálarfræðingana, sVo sem
berlega er tekið fram í einum af
köflunum, sem eg liefi vitnað til.
Eg vildi ráða hr. Kvaran til að fara
eins að.
Kr. Kvaran spyr, hvað eg eigi
við, er eg telji það fagnaðarmál
hinnar dönsku kirkju, að „ekki sé
hjálpræði í neinu nafni öðru en
nafni Jesú“. Eg á þar við hið sama
sem ensku biskuparnir, er þeir
segja, að „spíritisminn stefni að því
að leiða athygli manna frá því, að
guð nálgist menn fyrir meðalgang-
arann Jesúm Krist (the approaeh
to God through the one Mediator
Jesus Christ) með aðstoð heilags
anda; og hann stefnir að því, að
gera lítið úr þeim farvegum náðar-
innar og sannleikans, sem guð hefir
ákveðið og Dottinn vor Jesús Krist-
ift' hefir opinherað oss og gefið“.
Mætti eg bæta því við, að Jesús
hefir sjálfur sagt: „Enginn kemur
til föðursins nema fyrir mig“. —
Þetta er þá evangelíum hinnar
dönsku kirkju, — og um það má
hr. Kvaran segja, hvað sem honum
gott þykir.
Og að síðustu — hvað snertir
„hjálpina, sem trúin kynni að geta
fengið frá þekkingunni! ‘, þ. e. vís-
iudunum, þá hafa ensku bikuparn-
ir einnig þar gefið greið svör, er
þeir vara menn við að „gleypa við j
því sem fullsönnuðum kenningum,
sem þekking komandi tíma kynni
ef til viil að verða til að ósanna‘ ‘ ■
Hér er sagt það er segja þarf um
það mál. Trúin getur aldrei gert
baudalag við nein vísindi, því að ■
öll vísindi byggjast, þegar öllu er
á botninn hvolft, á ákveðnum þekk-'
ingarþræði, seni engan veginn ^
þarf að vera fullkominn (adæquat) j
Kristna trúin viiH ógjarna taka þátt
í sveiflum vísindanna. Þetta sé tal-
að af manni, sem er hvorttveggja
í senn, kristinn maður og vísinda-
maður —■ þótt í ófullkomleika sé.
Hr. Kvaran mun skilja, að menn
geta fengið tilboð um gjafir, sem
þeir með þö'kkum vísa frá sér. Og
með sama hætti vísar -íhin danska
kirkja spíritismanum frá sér með
þökkum. í grein minni hinni fyrri
reyndi eg stuttlega að gera grein
fyrir, hvers vegna húnf gerir það.
Enginn maður neitar því, að spírit-
isminn hefir vakið marga til um-
hugsunar um líf eftir dauðann og
til trúar á það, og það er oss vissu-
lega. gleðiefni. En þó hafa ensku
biskuparnir álitið sig knúða til að
vísa honum á hug —■ með þökkum.
Hr. Kvaran lætur þess getið, að
sér hafi komið til liugar, áð líkleg-
ast vissi hann meira um Lambeth-
fundinn en eg. Af framanrituðu
sést, að svo hefir ekki verið. En e f
hr. Kvaran yfirhöfuð að tala hefir
þ e k t skýrsluna um fundinn, þá
verður tilvitnunin, sem grein hans
flytur, vægast talað óverjandi.
Þótt þessi greinargerð mín hafi
hér orðið lengri en eg vildi, vona eg
að þér, herra ritstjóri, gefið henni
rúm í blaði yðar.
Yðar með virðingu.
Dr. Skat-Hoffmeyer.
I
Þegar það fréttist, að Gullfoss
ætti að fara til Seyðisfjarðar á leið
sinni hingað frá Kaupmannahöfn,
komu eindregin tilmæli um það til
stjómar félagsins hér, að skipið
vrði látið koma við á nokkrum
höfnum öðrum á Austurlandi, til
þess að taka þar fólk, sem var í
vandræðmn með að komast til
Reykjavíkur og Vestmannaey^a.
Yegna þessara tilmæla var skipið
látið fara inn á Norðfjörð og stað-
næmast við Fáskrúðsfjörð til þess
að taka fólkið, sem flest tók sér far
á, þilfari. Var því leyft að vera í lest
inni, eins og Eimskipafélagið leyfir
venjulega þeim, er kaupa þilfars-
rúm, þó engin skylda sé ti'l þess,
því ekki er nein síéldarvist að þurfa
að hrekjast á þilfari með ströndum
fram að vetrarlagi, og mörgum um
megn. Sýndi Eimskipafélagið því
fólki þessu tvöfaldan greiða: fyrst
að láta skipið taka það á stöðum,
sem viðkomia 'hafði ekki verið ákveð
in á, og í öðru lagi að veita því skjól
í lestinni, þar sem það gat búið um
sig og látið sér líða sæmilega.
Ætla mætti því, að fólk þetta
hafi fundið til þess, að því var
greiði gerður og að það hafi verið
þakklátt. En hvernig kemur það
þakklæti í 1 jós 1 Jú, það brýtur upp
kassa í lestinni, stelur úr þeirn skó-
fatnaði, og lætur ekki einu sinni
f&rþegaflutnmginn, sem geymdur
var í sömu lestinni, í friði, en stel-
ur af honum. Fallegt þakklæti!
Hér í blaðinu hefir því miður
þurft að vsegja sömn sögu og þessa
áður. Þetta er ekki í fyrsta skifti
sem stolið hefir verið úr lestum
Eimskipafélagisins uudir líkum
kringumstæðum. Og hefir það verið
gert kunnugt almenningi, að ef
þjófnaður kæmi fyrir oftar, þá yrði
það til þess, að Eimskipafélagið
yrði framvegis að banna þilfars far-
þegum vist í lestinni, ef nokkuð
væri þar fyrir, sem hægt væri að
stela. Nú hafa farþegamir sjálfir
kveðið npp dóminn yfir sér, og nú
verður skipstjórum Eimskipafélags
ins bannað að leyfa fólki að hafast
við í lestum skipanna, þangað til
fólki lærist að hegða sér eins og sið-
uðum mönnum sæmir, ef það verð-
um tíma.
Sorgleg breyting er orðin á þeim,
er ferðast með ströndum fram. Fyr-
ir nokkrum árum kom aldrei fyrir,
að það yrði að sök, þó fólki væri
leyft að hafast við í lestarúmum
skipa þar sem vörur voru fyrir. En
nú verður að banna fólki aðgang
að lestumim vegna gripdeilda.
Þetta er fólki til stórskammar.
Og skaðirm er ekki minni, sem ein-
stakir þorparar baka öllum þeim,
sem saklausir eru. Fjöldi saklausra
manna verður að liggja undir á-
mæli af þorparabrögðunum, og
fjöldi fólks verður af nauðsynlegri
aðbúð vegna þjófnaðar nokkurra
bófa. Ekki er það fallegt afspurn-
ar og bendir til þess, að þeim mönn-
um fari fjölgandi, sem ekki er ær-
leg taug til í.
IV.
„Jólagjöfin“ er að þessu sinni mynd
arlegasta bók, fullar 6 arkir að stærð,
myndum prýdd og prentuð á ágætan
pappír og f jölskrúðug að efni. Leggja
ýmsir kunnustu menn þjóðarinnar þar
skerf tii, að bókin geti orðið sem læsi-
legust, svo sem biskup Jón Helgason,
próf. Har. Níelsson, síra. Friðrik Frið-
riksson, Sig. Kr. Pétursson o. fl.
Bókin byrjar á jólahugleiðing eftir
Jón Helgason biskup. Er aðalkjarni
hennar það, að fæðing Jesú hafi verið
opinberun kærleika guðs. Er margt vel
sagt í þessum hugleiðingum um jóla-
boðskapinn og þau áhrif, sem fæðing
Krisfcs hafði og hefir á heiminn.
pá er næst lítið kvæði eftir ein-
hvern Svein Gunnlaugsson, ekki ólag-
legt en heldur sviplítið.
Síra Friðrik þýðir smásögu eftir J.
lvrogh, um latan skóladreng, sem held-
ur kaus að gæta kinda en ganga í skóla
En hann drevmdi svo áhrifamikinn
draum um ágæti þess að læra og leið-
indin sem fylgja þvi að vera hjarð-
sveinn, að honum snerist algerlega hug
ur og vildi nú fyrir hvern mun sækja
skólann vel og dyggilega.
Helgi Valtýsson þýðir bréfkafla frá
H. Angell hersi í norska hernum. Gekk
hann í styrjöldinni miklu sem óbreytt-
ur hermaður inn í franska herinn. Seg-
ir bréfið frá ýmsum atvikum úr her
Frakka, og þá einkum iþví er snertir
trúarlíf þeirra.
Frá Harðangri skrifar og Helgi Val-
týsson, lýsingu á því hverjum breyt-
ingum fjörðurinn tók, þegar farið var
að reka þar stórfeldan fossaiðnað. —
Áður var þar hinn fegursti staður fyr-
ri íbúa og ferðamenn. En nú er þar alt
fult af reyk og svælu, daunilt og dap-
urt.
Próf. Har. Nielsson þýðir sýnishom
úr merkilegu riti, sem er að koma út
í Lundúnum, og heitir „Lífið hinu
megin við huluna' ‘. Er það ritað ósjálf
rátt af presti einum í ensku biskupa-
kirkjunni, að því er þýð. segir. Segir
hann enn fremur, að það sem prestur
þessi riti, sé „aðallega um lífið hinu
megin við hulu þá eða tjald, sem heim-
ana skilur. Jafn stórkostleg lýising á
því lífi þykir aldrei hafa fram komið.
Er þetta merkilegt efni og til umhugs-
unar, hvort sem menn aðhyllast það,
sem enski presturinn skrifar eða ekki.
Ólafur Sveinsson segir ýmislegt frá
Olympisku leikunum.Lýsir hann mörgu
sem þar fer fram skemtilega og skýrt.
Mun margur hafa gaman af að lesa
um þessa miklu alheimsleika.
Auk þessa er í bókinni margt fleira,
svo sem þýddar og framsamdar sögur,
samtíningur ýmiiskonar og myndir.
Hariing
hinn nýi forseti Bandaríkjanna.
Blað eitt í Ameríku flutti skömmu
fyrir f o rse t a k os n i n g u n a langa
grein um Harding og stjórnmála-
feril hans. Kvað það þessa forsetst-
kosningu ekki hafa svo íkjamikla
þýðingu. Sagði það eitthvað á þá
leið, að hver sem kosinn yrði, þá
gerðu landsmenn rétt í að minnast
þess, að Bandaríkin hefðu lengst af
ekki haft nein stórmenni í forseta-
sætinu, hvorki hvað gáfur né fram-
kvæmdir sncrti.Því eftir hina mikln
menn, sem fyr.st hafi skapað sögu
ríkjarma — og fram að borgara-
styrjöldinni — hafi ekki verið
neitt stórmenni í forsetastólnum,
að undanteknum Andrew Jaekson.
Og' eftir Lincoln liafi G. Gleveland
verið eini atkvæða-fohsetinn, þar
til Rosevelt kom.
Þeim, sem skrifað hafa unr Hard.-
ing, ber flestum saman. Það er
fiokka-starfsemin, sem komið hefir
honum í þetta embætti. Hann hefir
stigið þrep af þrepi alt frá tvítugs
aldri, þar til hann varð öldunga-
rá&smeðlimur 1915. Þar hefir hann
aldrei verið neinn foringi, en trúr
fylgismaður lýðveldismanna, svo
sem Lodges og flokksbræðra hans.
Sagt er, að hann hafi lagt fram 136
lagafrumvörp yfir þessi 5 ár, en 88
af þeim hafi verið um matsöluhús.
Enginn ræðumaður er hann sagður.
Og sýnir það, að meðaHmannshæfi-
leikarnir njóta sín oft best.
í öldungaráðinu var Harding
meðlimur 8 eða 9 nefnda, þar á
meðal utanríkisnefndar og verzlun-
arnefndar. Og er svo sag’t, að þar
hafi hann notið srn best. A öldunga-
ráðssamkomum var hann jafnan
stuttorður, en talaði jafnan í lýð-
veldisáttinm. Hann greiddi at-
kvæði með Lodge móti þjóðbanda-
ilaginu, en var þó ekki talinn neinn
atkvæðamaður í baráttunni gegn
AVilson.
Vegna fylgis hans við lýðveldis-
hugsjónina er þjóðabandalagið í
angum hans^stórhættulegt fyrir
Ameríku. Ameríka á að vera fremst
og öflugust á landi og sjó, eiga vel
útbúinn verzlunarflota og herskip
nægileg til þess að halda öllum höf-
um greiðum.
Ýmislegt styður að því, að þessi
skoðun falli í góðan jarðveg þjá
Bandaríkjamönnnm nú. Þeir eiga
að mörgn leyti örðugt. Landbúnað-
atafirðir þeirra hafa fhllið r verðí,
svo sem hveiti, og sömuleiðis bóm-
ull. Iðnaðarframleiðslan er á sum-
um sviðum alt of ör og er búin
hætta vegna hins háa gengis doll-
arsins og af erlendum keppmaut-
um. Ódýr vinnukraftur frá Japan
er þar á boðstólnm og bolar inn-
fæddum mönnum af stokki. Eng-
land er í þann veginn að hrifsa und
ir sig yfirráðin yfir framtíðar^elds-
neytinu, steinolínnni.
--------o--------
Simfregnif.
Fri frittaritara Isafoldar.
Khöfn 26. nóv.
Á ráðstefnn
ætla þeir að koma í Lundúnum á
þriðjudagimr forsætisráðherramir:
Leygues, Giolitti, Rhallis og Ll.
George, ásamt Venizelos, fyrv. for-
sætisráðherra Grikkja.