Ísafold - 15.09.1927, Blaðsíða 2

2
1 S A F Q L D
Glnndraðinii á Siglufirði.
} söltunar — haft hjer, vaiðistöS sem
I innlendir menn.
I Eitt af ákvæðum hins svonefndaj
Ern aflaleysisár f Noregi í vændnm?
Það vildi til á Sigluíirði eitt samlega að efling landbúnaðar. — kjöttollssarnnings var það, að ís-j Menn hafa lengi veitt því eftir-
kvöld meðan jeg var þar, að Ræktunin er örðug í mörgur.u lendingar skyldu sína Norðmönn- tekt, að misjafnlega mikið virðist,
norskt skip kom þar að landi. — sveitum. Bændur heimta vernd til um velvilja við framkvæmd fiski-;vera af fiski í sjónum — liin svo-
Kom það beina leið frá Noregi. : þess að Ijetta undir með ræktmi, veiðalaganna. Þessum „velviija'‘- kölluðu afla og aflaleysisár. Vana-
Tollvörður á bryggjunni hafði enda þótt sú vcrnd kosti hækkun fylgdu engar skýringar — eni'lega skiftist þetta dálítið niður í
taí af skipstjóra og benti honum á matarverði í landinu. gerðu samninginn torveldan í tímabil, þannig, að saman komu
•á, að hann mætti ekki hafa sam-j Hjer úti á íslandi eru fáeinir framkvæmd.
band við land fyrri en læknisskoð- menn sem halda á penna, svo ger- Það getur engum dulist, að
mn færi fram —• ellegar þá að! samlega ókunnugir 'landshögum í álcvæði, lög og samningar eru gerð-
hann skilaði heilbrigðisvottorði. j Noregi, að þeim tekst að telja sjer ir með það fyrir augum að eftir
Skipstjóra kom það ekki á óvart, trú um, að liækkun á tolli á öllu j eim sje farið. Velvilji í fram-
að lög mæltu svo fyrir. Þrátt fyr- kjöti, sem til Noregs flyst, eigfi rót kvæmd ætti rjettu lagi aidrei að
ir það fanst honum það óþarfa sína að rekja til hinna íslensku j.Ýða annað en það, sem sjáiísagt
hótfyndni að fara fram á að slík- fiskiveiðalaga, sje hefnd Norð- er. að allir aðiiar geri siís ber.U
ura reglum væri fylgt á Siglofirði. manna, vegna þess að það eigi tii jærs. að ákvæðum laga og samu-
Því Siglufjörður væri að hans að flæma þá frá því, að hafa síld- jnga sje fylgt.
áliti fyrir utan lög og rjett. j veiðistöðvar hjer í landinu. Þegar um ákvæði og samninga
í þessura viðskiftum tollvarðar Yið lítilsháttar viðkynningu við er að ræða, ei- snerta stórfeld hags-
við skipstjóra kom fram allgreini- málið, sjest fljótt fjarstæðan. munamál mánna, er það augljóst, ■ sakir þeirra, og voru þar oftast1 sama árs, en af suraum árgöngum
leg mynd af áliti margra útlend- Tollur var hækkaður á öllu a8 vel þarf til þess að vanda aði auðfundnar t.d. ofmikil veiði undan var mjög lít.ið. Það leit því þannig
aflaárin nokkur í röð, og eins afla
leysisárin. Hjer er aðeins talað úm
þau ár, þar sem aðrar ástæður
verkuðu ekki, og röskuðu hlutföll-
unum, t. d. stormur eða brim í
sumum veiðistöðvum, sem öftr-
uðu mönnum frá að stunda sjósókn,
þó að þeir vissu af nægum fiski,
ef að þeir gátu komist út á miðin.
Þegar því aflaleysistímabilin
þeim rannsóknum sje ekki að fullu.
iokið, og því síður, að honum hafi
tekist að sanna kenningar sínar, þá
hafa spádómar lians ræst í aðal-
dráttum hingað til. Væri því rjeiv
fyrir okkur, að reyna að fylgjast
með í þessum rannsóknum, þó að
þau atriði sem hr. Oscar Sund
byggir skoðanir sínar á, sjeu ekki
ennþá athuguð hjer hjá okkur.
Sem undirstöðu undir athugun-
um sínum voru aldursákvarðanir,
sem O. S, gerði í nokkur ár í ver-
stöðvunum norsku. Þar athugaði
liann mörg hundruð af fiski, sem
á land kom. Pann hann þá út, að
komu, var því ekíci óeðJilegt, að inikill hlut-i aflans ár eftir ár, átti
menn færu að giska sjer til or- rót sína að reltja frá klaki eins og
inga á Siglufirði. f kjöti, t. d. á nýju kjöti, sem flutt ákvæði öll sjeu skýr og glögg. Sje'farandi ára, niðurburður af fiski-
Lög og landsrjettur eru ágæt er í stórum stíl frá Danmörku, og misbrestur á þessu, er hætt v:5 að xírgangi á djúpmiðum, óheppileg
.„til síns brúks.“ En á Siglufirði' Jceppir mjög við framleiðslu hver oti sínum tota og öll ákræði j beitunotkun eða veiðarfæra, t. d.
•er slíkt ekki tekið til greina — norskra bænda. Ef það hefði verið verði hártoguð og teygð eins os; lóðir eða þorskanet, hvaladráp o.
s. frv.
Nú í mörg undanfarandi á.r hef-
ir einn af starfsmönnum norsku
fiskimálastjórnarinnar, Osear Sund,
*ef manni sýnist svo.
beint samband milli hinna íslenslcu hrátt skinn.
fiskiveiðalaga og hinna norsku
Um aldamót reistu Norðmenu tolllaga, þá ættu norskir hændur Útlendingar mega ekki hafa síld-
•síldveiðastöðvar á Siglufirði. ís-1 að hafa lcomið því til leiðar, að veiðastöðvar á landi.
lendingar stunduðu þá ekki síld-' hækka tollmúr sihn gagnvart En livað er átt við með því, að fengist við rannsóknir á þessu at-
"veiði svo neinu nam. Norðmenn j dönskum bændur, til þess að ná nota landið sem vgrstöð? j riði, og hafa athuganir hans birst
voru einir um hituna. Þeir veittu Isjer niðri á íslendingum fyrir það Og hve langt á VelviJjinn að ná, í tímaritunum „Norges Fiskerier“
Jandsmönnum atvinnu. Þeir komu' bð þeir leggja stein í götunorskra þegar gefa á skýringu á þessu og „Norsk Fiskeritidende“. Þó að
*.jer vel. Viðskifti og vershrn óx j útgerðarmanna. . meginatriði síldveiðalaganna?
Út, sein að viðkoman hafi orðið
mjög lítil lijá þorskinum sum árin
(rannsóknir þessar hafa hingoð
til eingöngu verið gerðar á þorski).
Að ininsta kosti varð vart við
mjög fáa fislca, sem klakist höfðu
út sum árin, þó að mergð af eldri
og yngri fiski fengist.
Þannig var útkoinan af 245 fisJc-
um, sem atliugaðir voru í Bulstnð
Ujofoten) í apríl 1925;
a skjóli hinnar norsku útgerðar.
En er tímar liðu, breyttist þetta
Samhengið er lósaralegt. Lagaskýring ein í þessu efní er
Eigi er ástæða til þess að rifja til frá ráðherratíð Klemensar
mokkuð. íslendingar sjálfir byrj-*hjer upp hið svonefnda kjöttolls- Jónssonar.
aiðu síldarútveg. fslendingar urðu mál í smáatriðum. Norslc skip sem veiða hjer við
Argangar.
1920 1919 1918 1917 1916 1915 1914 1913 1912 1911
Aldur, ár
Fiskar tals
5
3
6
45
7
29
8
69
9
21
10
54
11
10
12
6
13
7
14
1
Samtala.
245
keppinautar Norðmanna — bæði
•á Siglufirði — og einkum e. t. v.
fægar varan lcoin á markaðinn.
Kunnugur maður liefði fra flokksins
Málið var lmeykslismál, að því land, mega selja 600 tunnur síldar
leyti til, að þar kom glögglega í [ Jand. Þó þau selji þetta til sölt-
ljós, hve foringjar Frarasóknar- m ar, er ekki hægt að kalla það
'uio* á lögimuai.
Þrátt fyrir það að fiskurinn fer
vanalega ekki að ganga norður ti!
Lofoten lil hrygningar, fyr en
hann er átta ára gamall, þá var
mörgu að segja af viðskiftum ogj 1) vissu lítið um velferðarmál Eftir þessu er fari\ liveruig samt svona mikið af 6 ára fishi
ícepni Norðmanna og íslendinga áj bændanna, í þessu tilfellí, það, að Sem þetta ákvæði er til komið.
^þessu sviði síðasta aldarf.jórðung- norslcir bændur höfðu til margra Og sagan segir að það sje til, sá árgangur yrði mjög þróttmikill. mörkina, en þangað gengur aðal-
þar innan um, sem benti tit að
tnitt af þcim árgangi, enda var
sú reýnsla þar síðustu vertíð að
veiðin, varð mciri við Lofoten, en
J)j-kst hefir langa lengi.
Við athuganir, sem hr. Oscar
Sund gerði um vorið við Fim*-
cj cj o -c 1 - j O O » xj O I
ann. — jííra unnið að ]>ví, að gera allan að seId sje síld frá sama skipi á'Spáði ]>ví O. S. þá strax, mikluin
------- j lcjötflutning til landsins óþarfan; ýmsa staði, 600 tunna slattar sitt'afla við Lofoten árið efrir, ein-
Þegar stórtöpin skullu yfir síld-j 2) voru slceytingarlausir a.ð { hvern stað, þegar vel veiðist.
-arútgerðina á árunum eftir ófrið-. skýra rjett frá málum — skeyttu Hvar er cftirlitið ?
inn, þótti sem eigi mætti lengur pigj um annað en snúa máluin eft- J>á kemur að því.
lega smærri og yngri fiskur en að
1 jofoten ; varð útkonlan þannig:
’við svo búið standa.
Hefð var komin á það, að er-
Aldur, ár
Fiskar tals
Árgangar.
1921 1920 .1919 1.018 1917 1916 Samtals.
4 5 6 7 8 9
16 15 124 15 19 1 200
ir vild í flokkshagsmunaskyni; Bæjarfógetanum á SiglufirÓi er,
3) vóru með ölln tilfinningalaus- legið .í hálsi fyrir eftirlitsíeysi,!
lendir menn notuðu landið semjir fyrir því, þó landið yrði veiði- fyrir að liann gangi ekki nægilega Með öðrum orðum 62% af Finn- ( hættur að hafa nolckur áhrif. En
•verst.öð eins og þeim bauð við aðjstöð útlendinga, til niðurdreps, rílct eftir því, að fiskiveiðalögun-, merkúrfiskinum; það ár er frájþar ætti árgangsins frá 1924 hráð-
borfa. Sú hefð hefði skapast þvertj fyrir landhúnaðinn fyrst og fremst nm sjc fylgt. iarinu 1919 og bendir það eins og' um að fara að gæta, ef að klakið
-ofan í landslög. Þegar hinir er-
lendu útgerðarmenn þóttust, þurfa
-að vera varir um sig, gripu þeir
og þjóðina í heild sinni.
Jeg ætla ekki að fjólyrða hjer fyrrj athuganir til, að af þeim
Þegar farið var að rannsaka Uni embættisrekstur Guðmundar árangri sje mjög milcil mergð
livernig hið noiska tollmal horliú Hannessonar. En það eitt er vist, seni á. næstu árum muni konia
■einhvern mann af götu sinni, og við gagnvart fslendingum, kom Hð flestir sem um það tala, íala H klakstöðvarnar við Lofoten.
jgerfiu hann að lepp sínum. j það svo skýrt í ljós, sem verið gat, 0ins og blindir menn um lk. j Hvernig stendur þá á þ.ví, að
'..Svo tæpt var íslenskur síldarút ; að Norðmenn liöfðu ekki haft ís- ]>ví eftir hverju á að dæma þá klaltið mistekst svona sum árin?
vegur kominn éftir hrunið 1919—
1920, að löggjafar þjóðarinnar
4óku í málið.
Hin marg umræddu fiskiveiða-
lög gengu í gildi 1922. Fá laga-
lenska saltkjötið í húga, et toll- brotlegu í sektir? Hvar eru sektar- j>ag gat ekkl verið því að lcenna,
ha-lckunin var lögleidd, því toll- ákvæðin, ef vera skyldi að fleiri ag stofnfksk hefði vantað, því að
urinn íar ;ilc\eðinn eingöngu eftir tunnur cn 600 slæddust i land ur. sum af þeim árum, sem sýndu litla
þunga, jafnt hvort sem var mn einhverju norsku skipi?
hefði hepnast. vel það ár, en það
er eina árið síðan 1919 að úrkom-
an hefir lcomist niður fyrir 500
m.m.
Oscar Sund virðist samt vera
nokkuð vondaufur um ]>ann ár-
gang, því að botnvörpungar, sem
fiski í Hvítahafinu og við Mur-
manströndina fái mjög Iítið af
viðlcomp, höfðu verið góð áfla- smáfiski, en þar sje uppvaxtar-
svæði hans að sumrinu, þó ekki
sje fyrir að synja, að hann geii
falið sig einhverstaðar ennþá.
„Að minsta kosti“, segir O. S.
„megum við búast við minkandi
nýtt kjöt eða um ódyrara saL- Það er fulllcunnugt., að Nerð- ar. Osear Sund fór þá að athuga
fyrirmæli voru ný í þeim lögum, kjöt að ræða. Tollurinn kom ]>ví meim umhlaða síld innan land-' veðm skýrslur þessara ár;.. og fór
æn elclri ákvæði voru dregin sam- harðast niður á hinu verðlága ís- kelgi, hrista úr netum og liafa j);,» saman, að þau árin, sem hlak-
4in í heild — ákvæði m. a., sem Jenska saltlcjöti. alla sína hentisemi — þvert ofan í jý kf.fði tekist best., vorn sjer
biinnuðu útlendingum að hafa ver- Lagfæring á þeim órjetti fjekst, löggjöfina. j stai lega úrkomulítil, eða öj' m'e.ð
•stöð hjer á landi. sem kunnugt er, með hinum ri'arg- gn hvar er mannaflinn sem bæj-1 minni úrkomu en 500 m.m., síðan veiði við Lofoten frá 1928 til 1930,
Með fiskiveiðalögunum 1922 átti umtöluðn kjöttallssamningum. En arfógetinn á Siglufirði þyrfti, ti! á aldamótum eru það aðeins árin hvort, það fer ]>á vaxandi aftur,
,forða‘ ‘ þeim í
okkur er ennþá
afla sinn í land að svo miklu leyti, ættu þeir leik á horði. Þeir gætu. Og — hve langt á hinn marg- komu en þetta og ])ó er árið 1924 ókunnur.“
að hægt væri að segja, að ]>eir JiJaiiclað þessum tveim alóskyldm umtalaði velvilji að teygja hin ís- rjet.t á þeiui talcmörkum. ! Hvernig standi á því, að mikil
notuðu landið sem verstöð. j málum saman, kjöttolli sínum og jensku yfirvöld? I Nú hefir reynslan sýnt, (sam- j úrkonta hafi slæm áhrif á þorska-
V. St. lcvæmt sömu athugunum) að eft.ir j klakið, hefir lir. O. Suiul elcki fvl!i
* * * ! að fiskurinn er orðinn 11 til 12 lega getað sannað, en hann hefir
Tjón af völdum hvirfilbyls. ára, Iiefir hann þar mjög lítil áhrif sett fram þá getgátu, að af afrensi-
Símað er frá Tólcíó, að hvirfil- 'á fiskiveiðarnar. Argangsins frá inu af landinu, myndist yfirborðs-
.......—o--------------- ariogeiiiin a oigiuuroi pyriu, i.u a aKiamotinn eru pao aoeins arm nvort pao rer pa
;að taka fyrir það. Þeir áttu hvorki þegar þeir lcomu til, var margbúið þeSs að sjá um að lögunum sje 1900, 1904, 1912, 1915, 1917, 1919 er komið undir „fc
•að geta haft stöð í landi eða selt .að benda Norðmönnum á, að Ji.jer framfylgt ? og 1924 sem hafa liaft minni úr-! hafinu, sem okkur
Það átti að kippa fótum undan j fiskiveiðalöggjöf vorri.
hinni uorsku útgerð á Siglufirði og Með rjettlátri eftirgjöf á kjöt-
annarstaðar á landi hjer. I tolli, fvlgdu ýms ákvæði um fram-
Bn þá kemur hin hlálega til- ( kvæmd hinna nýhökuðu fiskiveiða-
tviljnn að síldveiðum er hlandað laga.
saman við toll á kjöti í Noregi. j Og á þessum grundvelli — sem
j kunnugir kalla fremur glundroða,
Síld og saltkjöt. j eru síðan bygð viðskifti Norð-
Um það leyti sem fiskiveiðalög-' manna og fslendinga á Siglufirði.
in hjer ganga í gildi, lcoma norsk-i -------
ir bændur því til leiðar, að hækk-' Eins og fyr er getið, var ]iað
aður «r tnihus á því, sem inn- siður á landi b.jer, að erlendir
llatt er. í Noregi er unnið kapp- menn gætu lagt hjer upp síld til
vindur hafi valdið geypilegu t.jóni 1919 ætti því elclci að gæta við
nálægt Nagasalci. Eitt þúsund Lofoten lengur en til 1930, jaín
menn farist. Fimm hundruð hús vel líklegt, að fari að draga úr
eyðilögð.
Flugvjel fundin.
Símað er frá London, að flug-
vjel Bertauds hafi fundist, roanu-
laus sex hundrnð og fimmtíu sjó-
mílur austan við Newfoundlancl.
Iionum f.vr, jafnvel 1928—1929,
en seni Finnmerkurfiskur er hann
straumnr, sem flyttu hrognin út
á dýpið og syJckju seyðin þar til
botns og dræpust áður en þau
næðn botninum.
Kristján Bergsson.