Ísafold - 11.10.1927, Qupperneq 2

2
IS AI0 L D
in út, sem á að ráða vfir mönnun- -----
iim ? Eða eru það nokkrir ofstæk- Dómsmálaráðherrann okkar tel-
isfullir leiðtogar sósíalista hjer í ur það heppilegt, að leiðtogar sós-
Reykjavík? Leiðtogar sósíalista íalista hafi hjer öll völd. Hann
leggja feikna mikið kapp á að þeir hefir unnið til að brjóta tvenn lög,
tnissi ekki tökin á þessum mönn- til þess nð verða sósíalistum hjer
um. Dómsmálaráðherrann er á að liði. Hann á það á hættu, að
þeirra bandi. vcrða dreginn fyrir landsdóm fyr-
Sjerhver hugsandi borgari þessa athæfið.Hann skeytir því engu.'
lands, getur nú íhugað það með Sósíalistar verða að fá sinn vilja
sjálfum sjer, liver endalok hann fram!
* »óskar í þ'essu máli. Er það heppi- Hvað gerir Alþingi? Á því velt-
iegt fyrir landhelgisgæsluna, að ur afar mikið. Samþykkir AJþingi
fáeinir ofstækisfuilir leiðtogar sós- gjörræði dómsmálaráðherrans, og
íalista fái ráðið því, hvernig vinnu þá jafnframt fordæmið, sem þao
•skuli hagað á varðskipum ríkis- skapar? Samþykkir Alþingi að af-
ins? Er það heppilegt að eiga það sala löggjafarvaldinu úr sínum
undir náð þessara óróamanna, höndum yfir í hendur Jóna-sar
hvort nokkurt handtak skuli unn- Jónssonar frá Hriflu, eða einhvers
ið um borð í varðskipunum ? Er annars, sem vill traðka á lögum
það heppileg að slíkir menn geti
fyrirskipað, að varðskipin skuli
bundin við hafnargarðinn, hvernig
sem á stendur?
þingsins?
Hvað gerir Alþingi?

Kaupfjelag Skaftfellinga
og slátrunin í Vík.
Uokkurn hluta þess í stofnsjóð fje-
lagsmanna Kau}7fjelags Skaftfell-
inga, sem mikið til voru hinir
sömu og meðlimir Sláturfjelags
Suðurlands hjer á fjelagssvæðinu.
Yar þetta gert með almennu sam-
þykki og mótmælalaust.
Nú hefir Kaupfjelag Skaftfell-
inga verið dæmt til að skila fje
þessu aftur, eklti einasta því sem
í stofnsjóð var látið, heldur einn-
íg því sem skoðað hefir verið sem
leiga eftir húsið.
Þannig liggur mál þetta fyrir
bg*Kaupfjelagið bíður óhrætt æðri
að gera. Þessum orðum sínum
finnur hann engan stað, enda eng-
inn fótur fyrir þessu. Hitt kann að
vera rjett, að ýmsum hafi þótt
]>að undarleg ráðsmenska hjá Sam-
bandinu, að líta ekki eftir þessu
fjelagi fyr en í óefni var komið,
en þá að ganga hart að mönnuin,'
og máske harðara en góðu hófi
gegnir. Mönnum hefði þótt eðlí
legra og heppilegra að taka ráðin
af forráðamönnum kyipfjelagsins
fyr en gert var, og mundi þá
margur bdhdinn eystra horfa
bjartari augum móti framtíðinni,
dóms, því enn er eignarrjetturinn I en hann gerir nú. Annars verður
friðhelgur í þessu landi og jafn-' hjer ekki farið nánar út í þessa
aðarstefnan mun ekki hafa gripið l hlið málsins, en verður e. t. v.,
svo um sig, að æðsti dómstóll t að gefnu þessu tilefni frá Sv. G.,
landsins dæmi menn til að ljá hús- nánar athugað síðar.
'eignir sínar endurgjaldslaust. I -------
Ef Mbl. þykist eiga sín í að Sv. Guðmundsson reynir í grein
hefna við Skaftfellin^a, mun það sinVii að afsaka Kaupfjelag Skaft-
varla geta náð sjer bet.ur niðri á • fellinga fyrir það hvernig það
þeim á annan hátt, ep, að hvetja hefir farið að ráði sínu viðvíkj-
þá til málaferla við Kaupfjelagið an(}i sláturafgjaldi
)V1,
er tekið
Svar til Morgunblaðsins.
Þó kaupfjelögin sjeu orðin svo neitaði að greiða með öllu, og
á þessum grundvelli. hefir verið af almenningi, sem
Jeg vil þó geta þess, að jeg með slátrað hefir fje hjá Sláturfjel.
orðum þessum, áfelli á engan hát.t yuðurlands í Vik. Þykir því rjett
dómara undirrjettar, sýslumann að koma nánar inn á þetta mál.
Gísla Sveinsson, sem eins al- því fyrsta að Sf. Sl. byrjaði
ikunnugt er, telst með bestu og að slátra í Vík, fyrir 15—16 árum,
‘rjettsýnustu dómurum ]iessa lands. hefir á hverju hausti verið tekið
Það er rýett eins og dómarinn líka sjerstakt aukagjald af hverri lcind,
tekur fram í upphafi dómsins, að sem slátrað hefir verið.Gjald þetta
aðkasti frá Morgunblaðinu og krafðist jafnvel 50 króna greiðslu málið lá ekki eins ljóst fyrir frá hefir verið nokkuð mismunandi, 1
Isafokl, að varla þyki svara vert frá fjelaginu.
Kaupfjelagsins hálfu og æskilegt kr., 75 au., 50 au. o. s. frv. Þetta
]>ó einhverju sje við bætt, þáer, í undirrjetti er hann dæmdur til hefði verið, enda munu orð mín gja]d er tekið alveg aukreitis,
þó grein sú, sem birtist í Mbl. 20. að greiða Kaupfjelaginu um 500 ^ fyrir rjettinum þessu atriði við- þannig; að almenningur, sém slátr-
sept., svo óvenjulegs efnis, að jeg krónur, sem Mbl virðist hafa láðst víkjandi hafa fallið þannig, að ar> hefir auk\ þess orðið að borga
verð að biðja ritstjóra blaðanna, að geta um. Þær ea. 350 krónur.' dómarinn lagði annan skilning i kostnað af slátruninni.
að flytja lesendum sínum eftir-'sem sýslumaður Skaftafellssýslu
farandi greinargerð. J áleit að Ij. J. bæri eigi að greiða
Þegar jeg kom hingað austur, af skuldinni, var marg-umrætt slát
sem fulltrúi Sambands ísl. sam- urfjárgjald. lín hefir þá Loftur
vinnufjelaga, til að semja við hjer- Jónsson horfur til að sleppa við
aðsmenn um skuldaskifti þeirraj greiðslu á þessum krónum? — All-
við Kaupfjelag Skaftfellinga, varð^ ir sem eitthvað til þekkja vita, að
jeg þess þegar var, að þvi var ó- horfurnar eru engar og að endan-
spart haldið að mönnum, að tregð-jlegur dómur í því máli getur ekki j
ast við greiðslu, eða samninga á1 fallið á aðra leið en þá, að Loftur
þau en til var ætlast.
Vík í Mýrdal 25. sept, 1927.
Svafar Guðmundsson
Það
Hin síðari ár, hefir verið slátr-
að 12—1Q þús. fjár á ári hjá Sf.
Sl. í Vík, mest 1918, um 19 þús.
fjár. Þá var tekið 1 kr. aukagjald
af hverri kind, svo það eina ár
hefir verið tekið af almenningi um
19 þús kr. í bókum Sf. Sl. má
eflaust sjá hve miklu þetta auka-
gjald nemur samtals, en „Skaft-
>ykir viðeigandi, að láta feHingur'* fyllyrti hjer í blað-
að upphæðin
nema um 100 þús. kr.
Andsvar
til Svafars Guðmundssonar
munai •
- Hafií
skuldum sínum við fjelagið. Þessi Jónsson verður dæmdur. til að grein þessari fylgja nokkur «rð }nu ] 925
róður bar þó vitanlega engan ár-.greiða ]>essa upphæð engu síður fraí Morgunblaðinu og ísafold.
angur, því allur þorri manna hjer.en hitt. I Einhverjum kann að Jiykja und-- j)ag numið ],essu þá, er upphæðin1
um slóðir, er hrekkjalaus og hefir Áður en slátrun hófst hjer í arlegt, að grein þessi, sem kemur orgin enn stærri nú, því árlegaj
hug á að standa í fullum skilum,! Vík, urðu bændur úr allri Skafta frá Kaupfjel. Skaftfellinga, skuli hætist við hana.
þó getan verði oft minni en æski-! fellssýslu, að fara með fje sitt alla ekki vera undirrituð af formanui JJpphaflega mun ætlunin með
legt væri. Enda er nú svo komið, heið til Reykjavíkur. Rekstur fjár- fjelagsins eða framkvæmdarstjóra, þessu aultagjaldi hafa verið súj
að allflestir skuldunautar f jelags-' ins varð mönnum svo kostnaðar- heldur fulltrúa Samb. ísl. samvinnu ag ](0ma upp góðu sláturhúsi í
ins hafa gert samninga um 'samur, að meðlimir Sláturfjelags fjelaga. Skýringin á þessu liggur vík, eða svo var almenniugi skýrt1
greiðslu á skuldum sínum. ! Suðurlands hjer eystra, fóru þess ( því, að skömmu eftir aðalfund frá 0g sætti hann sig vel við þá ;
Morgunblaðið hefir nú tekið að a leit við Sláturfjelagið, að það gambandsins í vor, var Svafar Táðsföfun. En svo skeður það und-
sjer þennan nóðiir, sem heima fyr-i]jeti slátra sauðfjenaði hjer í Vík.1 Guðmundsson sendur axtstur til arie„a, afj þegar húsið er bygt í
ir bar svo sára; lítinn árangur og Slát-urfjelag Suðurlands varð við iþess ag athuga ástæður kaupfje- yík> er Kaupfjel Skaftfellinga1
hvetur menn til, að ganga í skrokk j þessari áskorun, þó með ýmsum lagsins, innheimta. og semja um ]útig eiga húsið, en ekki almenn-
á Kaupfjelaginu og heimta af því j skilyrðum. Eitt. af skilyrðunum útistandandi skuldir fjelagsmanna ingur er slátraði og varð að láta
stórfje. Tilefnið til þessarar lier- sem Sett var, var það, að Slátur- 0 s frv. Síöan Svafar kom austur, af hendi aukagjaldið.
ferðar, er undirrjettardómur í| fjelaginu væri sjeð fyrir húsnæði hefir hann verið æðsta ráð þar. j pet,ta kom almenningi mjög á
máli Kaupf jelagsins við Loft Jóns- til slátrunarinnar, því algerlega að. ------ ' (')Vart, en(]a ]engi haldið leyndu, að
kostnaðarlausu. í byrjun var þetta ^ gv. q. byrjar grein sína með K g retti húsið. Meira að segja
gert á þann hátt, að Kaupfjelag s]ettu til Mbl. og ísafoldar, sem mun ’formaður sláturfjelagsdeild-
Skaftfellinga ljeði húseign, sem ]fann vel hefði getað slept. Það eru arjnnar \ yík hafa sagt við menn
það átti hjer í Vík, án nokkurs^ ekki kaupfjelögin sem slík, sem fyrir nokkrum árum, að nú yrði
endurgjalds, sem talist gæti, en jiafa orðið fyrir aðkasti frá þess- gláturfjelagsmönnum brátt afhent
eftir því sem slátrun hjer færðist blöðum, heldur ýmislegt í fari ]n'isig til fullrar eignar og umráða,
'í aukana, varð óhjákvæmilegt að þeirra í seinni tíð, sem hefir þótt þvi þeir væru búnir að borga það
‘byggja nýtt sláturhús. — Til að, óheppilegt. og jafnvel skaðlegt. Má ag fu]]u. Úr þessu hefir þó aldrei
greiða fyrir þessu máli rjeðist þar t. d. nefna hina ótakmörkuðu orgig, 0g nn er ekk'i lengur farið
Kaupf jel. Skaftfellinga í að láta ^ samábyrgð og svo það, að f jelögin (]uit meg þag, ag K. S. eigi húsið,
byggja nýtt og vandað sláturhús, ]iafa verig dregin inn í flokkapóli- en ekki sláturfjelagsmenn. Út af
sem fullgert hefir kostað yfir 60 tikina. Eru ýmsir samvinnumenn þessu reis svo mál Lofts Jónsson-
þús. krónur. | nú farnir að sjá, að þessar nýju ar Hann krafðist að fá sitt slát-
Að sjálfsögðu gat Kaupf jelagið ^ jbrautir kaupfjelaganna eru til ills hrafgjald endurgreitV, og fjekk
ekki 1 jeð slíka húseign endur- ^ jeins. Má því til sönnunar nefna (](im fyrir.
gjaldslaust og var því krafist viss greinar Jóns Gauta Jónssonar í( gv. q. og a.ðrir forráðamer.a K.
gjalds af hverri kind, sem slátrað Lögrjettu, um þetta efni o.fl. o.fL g. þalda því nú orðið fram, að slát-
var. Sláturfjelag Suðurlands sá^ ----— 1 urafgjahlið sje leiga til kaupfje-
um innheimtu gjaldsins. sem síð-( gv q.. segir, að ýmsir menn lagsins fyrir húslán til slátrunar.
son.
Engin ástæða er til að fagna
yfir hruni Kaupfjelags Skaftfell-
inga, eða slátrunarinnanr í Vík,
fyr en fjelagsskapur þessi er á
knje kominn, svo Mbl. hefði vel
mátt láta dragast að æpa sigur-
óp, fyr en sýnt er hvernig mála-
ferlum Lofts JónSsonar og< fjelög-
unum reiðir af.
Mbl. hefði og mátt hugleiða,
hvernig þeim mönnum hefir vegn-
að, sem í sumar hafa hlítt þeim
boðskap, sem blaðið nú flytur í
nýrri mynd, sem sje að refjast um
greiðslu á rjettmætum skuldum.
Þeir hafa ýmist verið neyddir til
að greiða skuldir sínar, eða verið
•dæmdir til ])ess. Einn stendur
uppi, sem sje Loftur Jónsson og
hvað hefir hann á unnið? Kaup-
fjelagið krafði hann um greiðslu
á um 850 króna skuld, sem hann
an var afhent Kaupfjelagi Skaft- eystra, hafi reynt að fá kaupfje- Húsið kostaði að sögn Sv. G. 60
fellinga. Gjald þetta hefir verið ^ lagsmenn; til þess að þrjóskast við í þús. kr. Sláturfjelagsmenn hafa
mismunandi, en þó í byrjun nökk- ‘greiðs]u skulda við kaupfjelagið. sennilega greitt um 1001 þús kr. í J
uð hátt, var því samþykt að leggja ^ama reyni Morgunblaðið einnig leigu þau ár, sem þeir hafa slátrað
eystra. Þeir hafa notað húsið ura
mánáðartíma á hverju ári. Hvaða
vit væri í þessu fyrir sláturfje-
ilagsmenn? Væri ekki nær fyrir þá,
að koma upp sínu eigin húsi? Þeir
mundu á fáeinum árum geta kom-
ið upp ágætu sláturhúsi með sama
aulcagjaldi af hverri kind og þeir
nú greiða kaupfjelaginu í leigu.
Ekki er þeim er þetta ritar
'kunnugt um, hverskonar sam-
þykki almenningur hefir gefið fyr-
ir því, að látp, af hendi þetta auka-
g.jald hvorl það er stjórnarfund-
ur eða almenningur sjálfur, sem
hefir ráðstafað þessu. En það er
alveg víst, að upphaflega var
skoðun allra, er gjald þetta var
tekið af, að þa§ rynni í húsbygg-
ingarsjóð.
Eitt árið átti gjald þetta að
ganga til vegarbóta í svokallaðan
„Bás“, og samþykti almenningur
þetta. En svo varð ekkert úr þeirri
vegabót. Verslun Halldórs Jóns-
sonar hjelt einnig eftir sama
gjaldi af fje því er þar var slátr-
nð. Þegar ekkert varð úr vega-
gerðinni, skilaði sú Verslun öllu
gjaldinu! aftur til rjettra eigenda.
En gjald það, sem Sf. Sl. lijelt eftir
í þessu skyni, mun liafa gengið til
K. S. og var aldrei skilað aftur.
Ekki samþyktu gjaldendur ]>essa
tilhögun!
Nú eiga sláturfjelagsmenn ekk-
ert húsið og enga vegabótina út í
-,,Bás“, þrátt' fyrir mikil fjárútlát,,
ög má þá undarlegt heita, ef þeir
eiga ekki heimting á að fá fjeð
endurgreitt. Undirrjettardómarinn
hefir litið svo á, að þeir ættu
heimting á fjenu og er það vafa-
laust- rjett á litið. — Annaðhvort
hljóta mennirnir að eiga sláturhús-
ið, ellegar heimting á að fá það
f.jd endurgreitt, sem átti að ganga
til byggingar hússins.
í rauninni hefir stjórn K. S. við-
urkent í verki, að gjald þetta sje
ekki rjettmæt húsaleiga, þar se;n
hún hefir lagt nokkurn hluta þess
í stofnsjóð fjelagsmanna í K. S.
En mj eru fjölda margir meðlimir
í Sf. Sl., sem ekki eru í K. S. og
hljóta þeir að eiga heimting á til-
svarandi hluta af sínu gjaldi end-
dirgreitt, sem fjelagsmenn K. S.
fengu í stofnsjóð. Á þessu getur
ekki leikið minsti vafi. Og senni-
lega er það ekki gert með löglegu
samþykki fjelagsmanna í K. S.,
að sláturgjald þeirra er la£t inn
í stofnsjóð. Og ef svo skyldi reyn-
ast, þá eiga þeir einnig heimting
á að fá sitt gjald endurgreitt.
Ekki virðist það hljóma sjerlega
Ivel hjá forráðamönnum K. S., að
vera að tala um friðhelgi eignar-
rjettarins og jafnaðarstefnu í sam-
bandi við sláturafgjald þetta. —
'Minsta kosti væri rjettara fyrir
þá, áður en þeir gerðu mikið að
slíku, að sanna heimild sína til
þess að taka gjald þetta af almenn
lingi og ráðstafa því á þann veg,
sem þeir hafa gert.
—.—<m>~—-—
Prestkosning í Akureyrarpresta-
kalli hefir ekki verið ákveðin enn,
umsóknarfrestur var útrunninn 4.
þ. m. Umsækjendur -"oru 5, og
hefi? verið allhörð kosningabar-
átta á Akureyri, en mun nú að
mestu lokið, að undantekinni eins
umsækjandans, Sigurðar Einars-
sonar í Flatey. — Hann kvað
berjast enn og-æru vopnin aðal-
lega meðmæli frá kirkjumálaráð-
herranum. — En það er talið von-
laust um Sigurð.
0