Ísafold - 25.02.1928, Side 3

ISAFOLD
að hann hefði ekki lagt niður for-
mensknna í Búnaðarf.ielagi fslands
vegna þess, að hann vildi sporna
við því að varamaður hans (Jón
H. Þorbergsson) fengi þar sæti.
Magnús Kristjánsson hjelt all-
langa ræðu, en vjek mjög lítið að
því aðalatriði fyrirspurnarinnar,
hvort aukastörf hans samrýmdust
ráðherraembættinu. Hann sagðist
vera „af gamla skólanum“ og vera
því vanur, ef svo bæri undir, að
með höndum. Sjálfur kvaðst
hann nú sitja í tveim milliþinga-
nefndum án nokkurrar borgun-
ar, og teldi hann sig því gjalda
Torfalögin um ókeypis störf fyv
ir hið opinbera. — Starf ráð-
herrans í bankaráði Landsbank-
ans gæti vel rekist á starf hans í
stjórninni. Þó að bankinn væri
ríkisstofnun gæti jafnan komið
fyrir þau tilfelli, að bankinn og
stjórnin væru aðiljar hvor gegn
vinna 12—14 tíma á sólarhring, og öðrum, og hefði fyrir komið.
hann myndi halda því áfram, þeg- Forsætisráðherra og f jármála
ar ástæða væri til, meðan heilsa og
kraftar leyfðu.
Hann byrsti sig nokkuð gegn
Magnúsi útaf ummælum hans um
stuðning jafnaðarmanna í þinginu,
sagði að Magnús væri hjer að end-
urtaka staðhæfing, sem væri al-
röng, að Framsóknarstj. þyrft að
spyrja jafnaða'rmenn um leyfi
hvað lnin mætti gera.
Talaði hann síðan um, að eðli-
legt væri, að hann annaðist um
lokaþáttinn 1 Landsversluninni, og
starf hans í bankaráði íslands-
banka væri hvorki umfangsmikið
nje' ósamræmanlegt við ráðherra-
•embættið.
Jónasi þótti vera farið að slá
í fyrirspurnina, eins og einhverj
ar Eyfirskar lummur, sem vöktu
ráðherra svöruðu aftur, og var
f jármálaráðherra nú sýnu úfn-
ari í skapi en áður.
Ásg. Ásg. tók til máls út af
25. febr.
ummælum M. J. um gengis- pví að dylja skoðun sína í þessu vera reiðubúinn til að taka upp nju-
nefnd,, Og þótti of lítið Úr starfi máli? pví ekki að segja það, sem ræður hvenær sem er um það efni,
hennar Og gagnsemi gert. manni býr í brjósti? sem Hjeðinn Yaldimarsson vill ekki
Magnús Jónsson svaraði enn Ef svo færi, að flokkar þingsins tala um í dag.
Og kvaðst hafa náð tilgangi gæfu þær yfirlýsingar nú, að þeir Þá var umræðu lokið.
þeim, sem hann hafði í upphafi væru meðmæltir uppsögn, þá er í
sett sjer, að fá slegið föstu: raun og veru sigurinn unninn í þessu
1. Ráðherrarnir hafa allir máb-
ýms aukastörf. ! Við eigum að vekja þjóðina, vekja
2. Þeir ætla að halda því á- hana meðan tími er til, vekja traust
fram og finst ekkert athugavert hennar a sjálfri sjer.
við það og | — pá talaði ræðumaður um stjórn
3. Þeir geta ekki fært rök utanríkismlálanna, og kostnaðargrýl-
gegn því að bæði ráðherrastörf- una» ®em ýakin yrði UPP ;í >ví sam;
in og aukastörfin geta beðið tjón harl<ih heii svo a» að kostnaðarauki
af • árekstri þeim, er verður þeg- yrði hverfandi horinn saman við
ar þau eru í höndum sömu SaSniS- Við >yrftum enSa starfs
manna.
Sambandslðgia.
Allir þingflokkar einhuga um að segja upp
samningnum við Dani — er þar að kemur.
mannafjölgun í stjórnarráðinu. pang-
að þyrfti að vísu að fá menn, sem
kunnugir væru utanríkismálum. En
það þyrfti hvort sem væri. — Við
þyrftum sendiherra í London, og ann
að fyrirkomulag á Spáni en nú er.
! Að endingu gat hann þess, að sam-
bandsmálið væri hið raunverulega ,mál
málanna4, sem allir flokkar ættu að
sameinast um.
| „Er jeg lít út úr minni pólitísku
einveru yfir þingið, virðist mjer sem
1 aldrei hafi verið meiri þörf en nú á
því að flokkarnir geti sameinast um
mál, sem hafin eru hátt yfir flokka-
deilurnar/ ‘
Forsætisráðherra Tr. p. rakti fyrst
Er forseti deildarinnar hafði
lýst því yfir, risu áheyrendur mjög •
úr sætum sínu n, og hófst málskraf
mikið. Urðu menn þess þá fyrst
varir, fyrir alvöru, hve mikil þögn
hafði ríkt meðan á þessum um-
‘ræðum stóð. í þingsalnum og á
áheyrendastöðum, hafði enginn
hreyft legg eða lið, enginn mælt
orð af vörum, og er slíkt óvenju-
legt. Hjer var óvenjulegt mál til
umræðu, mál sem var hafið yfir
flokkadeilur, mál sem sameinaði
alla flokka eina klukkustund.
Sjaldgæf eru slík atvik á Al-
þingi.
______________________7_____ ______ Til umræðu var í gær í Nd. fyr- níálið þá, getum við komist alla leið
hjá "honum óþægile’gar endur- irSpurn Sig. E"gerz til ríkisstjórn- að >ví marki> sem bestu menn >3oðar- ákvæði sambandslaganna, er fja.lla um
minningar. Fór svo um alla . • „„„ innar hafa barist fyrir að na r morg uPPsógn samnmgsms, hvermg atkvæða
heima og geima Og ræddi eink- armnar> en lmn var svohljoðandi. ár^ ýmsir annmarkar eru þó á því, að greiðsla skuli fram fara o. þviuml
um um aukasýörf ráðherra í Dan Vill ríkisstjórnin vinna að því, að lykill fáist með atkvæðagreiðslu að Mintist síðan á, að 12 ár væru þang
mörku. Gleymdi að mestu að sambandslagasanmingnum verði sagt fullu frelsi íslendinga. að til taka þyrfti ákvörðnn í þessu
svara um aukastörf sjálf sín, en UPP eins fljótt og lög standa til, og Samþykki þarf % þingmanna Sam. máli, og gæti enginn leitt að því get-
kvaðst þó vera í bankaráði r >vi sambandi íhuga eða' láta íhuga þings. Síðan þarf að leita þjóðarat- um hver færi þá með völd hjer. Hann
Landsbankans Og lögjafnaðar- sem fyrst) á hvern hátt utanríkismál- kvæðis. % kjósenda þnrfa að taka mælti síðan á þessa leið:
nefnd en alt ókeypis. um vorum verði komið fyrir bæði sem þátt í atkvæðagreiðslunni, og % atkv. En úr því að þessi fyrirspurn er
Magnús Jónsson svaraði bví haSanl%ast °S tryggilegast, er vjer þarf að vera með uppsögn. Engin hjer fram komin, er mjer ljúft að aftur þarm markað, sem þeir hefðu
® * X"1___ 1__ „ A.ll— £ .. .... 1>av« Jim 9 'Vt ..... 1.rt 1. hnmn nlml-t _ 1. 1 _ L!!„ J ~.i-£ .... ^....! — n.
Saltfiskseinkasalan.
Framhald 1. umræðu í Neðri
deild. Áttust þeir þar við Ólafur
Thors og Hjeðinn. Sýndi Ólafur
fram á veilurnar í einlrasölu yfhr-
leitt, og leiddi rök að hvílíkt ráð-
lcysi það væri, að setja einkasölu
á saltfisk nndir núverandi kring-
umstæðum.
Hjeðinn hjelt því fram, að einka
salan trygði sjávarútveginn, en
ólafur sýndi fram á, að einkasal-
an myndi ti-yggja það eitt, að
gamlir keppinautar okkar fengju
haft, en sem þeir hefðu orðið að
afsala okkur.
Eru engin tök á að rekja hjer
næst öllum ráðherrunum Taldi toknm >au að fullu 1 vorar hendur ? ákvæði eru um það, hvernig haga skuli svara henni fyrir hönd stjómarinnar
undarWar röksemdir fórsætis —*-- atkvæðagreiðslu þessari. En vegna og Framsóknarflokksins.
ráðherra, að það samrýmdist Engum er lmm upp í Alþingi kl. >ess hve mikil >átttaka >arf að vera> Ríkisstjórnin og Framsóknarflokk-
sierstakleea vel að vera bæði 1 miðdems í uær blandast er nauðsynlegt> að máh >essu verðl urinn telur >að SJ0*8# mal> að sam'
nndirmaður oe- vfirmaður í senn i ° * ?,,/ b. „ . . , haldið vakandi. Menn spyrja nm hvort bandslagasamningnum verði sagt upp þær löngu ræður. Málinu var enn
unuirmaour og yxxrmaour í senn hugur um, að eitthvert ovenjulegt tíc+fpfSa til flð hrevfa bessu máli nú «vn fHótX löv standa til _ Stiórn Z . *,
TSvnna"” ÍSTlS'k£- á ferðinni. Áheyr- 51»rÆííS.1 ,8 ,,C tr«‘a5'
nðorfinloo-sins no- o-pno-i«nefndnr endur voru að vísu ekki margir. En jeg svara: Er 12 ár langur tími ingnum eigi að segja upp, vegna þess,
þó að hann ætti bar ekki sæti. Menn eru óvanir því, að utanríkis- 1 lifi þjóðarinnar- _ að við eiSum svo fljótt sem auðið er,
þ, , „ , . . 11 v .. •' a i ' vr i • 1 Víst er ástæða til að hefjast handa, að fá utanríkismálm í okkar hendnr.
En það lægi i augum uppi að mal vor sjeu a dagskra. Yfir þexm undirbúa málið; undirbúa væntanlega Er stjórnin reianMin til þess að at-
>ar sem emn er settur til þess málum hefir verið su deyfð undan- atkvæðagreiðslu, ekki síst þareð frjest huga, hvernig málum þessum yrði hag-
a a a e ir 1 annarss ar í farin ár> ag almenningur er orð- hefir að jafnaðarmannaflokkurinn anlegast fyrir komið og tryggilegast,
o vi il\i o-t°Tð inn óvanur um þau að hugsa. hjer á íslandi, fái. styrk frá Dönum, og er því ástæða til þess að gefa því
ari, pa væn eKKl neppnegl ao «1 ot.íóvnTnálaat.ai-faomi cinnnv Xiior 0£T aWstnVnn crnnm
Frumu. og nEfndarálit.
hæði undirdómarinn og yfirdóm Þeir aem viðstaddir voru, að þe“tta““sje þeim'íelfilegT, “’Magnús Guðmundsson: Sig. Eggerz' TUbúinn áhurð Landbúnaðarnefnd
armn væri samx maður. Það er hlustuðu a framsoguræðu Sxgurð- undir þyí yfirskyni> aS hjer sje nm óskaðl eftir því, aS raddir heyrðust Efrr deildar klofnaðl’ Meinhluti (E.
■ekkx rjett,_að raðherrann sje ar Eggerz, með lxmni mestu at- n]þjóðlega samhjálp að ræða. Víst er í þessu máli frá mönnum utan stjórn- A’> J’ Bald-> Vl11 a%relöa frumvarpið
ulltrux atvinnuvegamna 1 geng- hygli, enda var það almanna róm- um það, að hinn danski fjárstyrkur arflokksins. Get jeg í fám orðum lýst með . Þeirri breytingu, að sett verði
ísnefnd. Hann er fulltrui ems ur ag Sigurði liaíi mælst vcl. Ræða gæti haft iáhrif á undirbiining at- afstöðu íhaldsflokksins,'rneð því að hcimild 1 Jar að greiða flutmngs-
-T tT - -mBi*! T rui ?£
saman sett, að þeir einir hafa endurtelmmgar. Hann tok fostum En e£ t;1 yin koma fram yfiriýs_ sambandslaganna. Mutinn, Jonas Kr., er á móti því, að
þar aukafulltrúa, sem eru selj- tökum á málinu eins og það ligg- ingar frii jafnaðarmönnum við um- vrx™ _______„* „;* w tekin verðl exnkasala á þessari vöru.
«ndur erlends gjaldeyris. Kaup- ur fyrir-
endur þess gjaldeyris, eða allur
(þorri landslýðsins, eiga engan
sjerstakan fulltrúa. Ósæmilegt ræou nans
að ráðherrann gerist þannig full
vio um- Vjer eigum að vera við því húnir, ru, . ,, '
ræðu þessa, sem varpa nýju ljósi yfir aS taka við meðferð málanna. Meðan f!ltur’ Sem rftfc f’ ,aS varan vefðl
Hjer fer a eftir utdrattur ur mall°- fyrv. landsstjorn var vxð vold voru gi J? erfiðara að útvea-a sier
j — pví næst skýrði ræðumaður frá gerðar nokkrar ráðstafanir til þess, * ö ,, TT , ?
L, , . , * • ; b. ... , 2 'hann en ella. Um okeypis flutnmg
ahuga þeim, sem vaknaour væn 1 ao til væru hæfir menn til þess ao , . T xt , f * ,
f 2 • i *• tw .• , o,. kemst J. Kr. m. a. þannig ao oroi 1
. ,. . . . ' 0. , ti m a• Danmörku fyrir þvi, að Danir ræki hafa þau mál með höndum er þar að , T* * .* y &
trui emnar stjettar. Srgurður Eggerz: Gleðxtiðindx þottu Vituuði hann aðallega kæmi. Ennfremnr vil jeg benda á, að ahtl,sinll: ,Jeg tel enga nauðsyn bera
Magnúsi Kristjánssyni svar- >að 1918> er sambaixdslagasammngur; J Ydes ræSismanns, þar sem Yde ihaldsfl. hefir undanfarin ár átt tals- ? Jea8’ að riklð .,kostl/íutmn^. a
aði hann með því að benda hon- lnn var sam>yktnr- >ott >a« værl bendir m. a. á, að ef Danir hefðu haft Vert harða baráttu við hæstv. forsæt- tllbunUm . abui'ðl W Iandsinf; ^tt
um a, ao hann hefðl ao mestu • ,, • , • n . ... opin augu fynr framtiðarmoguleik- ísráðh. (Tr. P.) og hans flokk, um n, , - ,, *L . i „ „ f,.
misskilið fyrirspurnina þrátt fyr me&in?allar> embum jafnrjettxsákvæðx ^ íslenSrar útgerð.r og sett í hana sendiherrann í Kbh., en nú sýnist f,Utnmf aburðarins hafna á mxllx,
ir ýtarlegar skýringar í upphafi. • 'f*C1"ín'’ cr e,!(f6 v’ð^höfnm fyrir 25 árnm> >á hefðl islenska hanrx og flokkurinn vex;a orðinn okkur e ir a „ ann 61 1 an sms. kominn>
Taldi óþarfa og SfnSa á- ?.ett a “h ^óðin tenpt sv° traustum fjárhags- ihaldsmönxmm samdóma. ennfremur að rxkxð takx þátt í
reitni, að draga það inn í málið, hJer stronf fiskivelðal°g th >ess að böndum við Dani, að samband þjóð- Vil jeg um leið undirstryka þau orð flutninSi fra bafuarstoðimi Uf>11
þó að hann kynni að reyna að b!*f* \pfir vprið^nm nndanbáo^r Sfrá anna hefðl verið órjúfanlogt. Danir Sig. Eggerz, að það sje hin mesta ó- 1 'svei iruar- 1 e >V1 -yr um>
f J J n beðxð hetir verið um undanþagur tra . . „. * . t , ” nT , . , ,, , sem fjarri hafnarstað bua, gert Ijett-
bæta laun sm upp með auka- lö þ kefir því verið illa eiga að leggja til fjeð, segxr Yde Is- hæfa, að danskur stjornmalaflokkur &ra ag nQta áburðinn. °YrSi með
vmnu. Kvaðst engu sllku hafa +„ir;* v:™ ' Aiu;v,,r; lendln?a1, að manna skipxn („irem- beiti hjer ahrifum sxnum með þvi
að ráðherrunum vikið. En auk f f * J'1í " skatfe Menneshe-Mataiale-). Ivopni er bítnr best, fjárstyrk til þe ?U motl skaPað meira JafnrJettl
‘ , við sjaifir, a <>11 danska þjoðin i þess-, J mxlli þeirra, sem nálægt kaupstað
Værl orjett, sem hann um efnnm; samkvæmt sambandslögun-1 Hann sagði ennfremur. s jornma as ar senn. jyúa, og hinna, sem búa fjarri kanp-
heíði um það sagt.^ Landsversl- um Er þess að gæta, að Danir litu Auðsætt er, að vaknaður er bieiin- Hjeðinn Valdimarsson: Jeg get fall- stað.“
unarforstaðan hefði verið talin svo að þeir ættn jafnan rjett Og andl áhugi meðal Dana að nota sjer ist á svor forsætisráðhen’ans í þessu pá þykir J. Kr. sú ráðstöfun í frv.
svo mikið og vandasamt starf, viðj þð við neituðum því að svo væri. híer ábúðarrjettinn. pað er öllum máii Erum við jafnaðarmenn ásáttir harla einkennileg, að kanpmenn og
að í hana þyrfti hálaunaðan Annar höfuðgalli sambandslaganna er ijósþ ad h,Íer er ekki um að ræða um, að segja beri samningnum upp. einstaklingar, sem ekki versla við
mann. Einkennilegt, ef svo má gá; að j)auir fara með utanríkismál formsatriði, hjer er stærsta fjárhags- Yil jeg um leið beina þeirri fyrir- kaupfjelög, megi ekki fá áburðinn
alt í einu koma því starfi af í vor En einmitt þau eru einna þýð- mlal vort- PV1 ^011 Það >er Vlð hlðum spurn til flokkanna, hvort þeir sjeu nema með vissum milliliðum .
næturvinnu. Frá upphafi var Ó- ingarmest allra mála. Engin þjóð má af Wh ef Damr notuðu sjer í stórum ekki á því> að segja beri konungs- Tekju- og eignarskattur. Hjeðinn
h- ppilegt að lána nafn forsætis- trúa öðrum fyrir þeim málum sínum. stil jafnrjettisákvæðið, yrði eigx i mil- sambandinu upp. Eftir sambandslög- flytur frv. um hækkun tekju- og eign-
raðherra í bankaráð Island- Yokkuð mismunandi skilningur hefir j°num talið. junum og stjórnarskránni hefir kon- arskatts um 25%.
xanka, og þá því verra að hafa verið lagður í 7. grein laganna, sem1 pví er tími til kominn að athuga ungurinn hjer æðsta vald. Meðan svo Eignamám á jörð. I. P. flytur eftir
þai meira en hálfa stjórnina. jfjallar um þetta efni. Og víst er, að hvort við eigurn landið einir, eða ekki. er, er hjer ekki fult þjóðræði. beiðni dómsmálaráðherra frumv. um
Þa ®.neri hann sjer að Jónasi. iDanir liafa umboð frá okkur til að 1918 var fámennur, harðsnúinn Á öðrum stað mun verða tækifæri eignarnám á höfuðbólinu Reykhólar
\ onaðl ao Jónas gæti bætt eitt- fara með mál þessi. Besta ákvæði sam- flokkur andvígur samningnum. Allur til að tala um fjárstyrk þann sem þeir { Reykhólahreppi. Er ætlast til að
hvað byagð „lummimnar" með bandslaganna er að segja má samn- fjöldinn var þakklátur Dönum fyrir Sig. Eggerz og Magnús Guðmundsson læknissetur verði á jörðinni.
samninginn, og þreyttur á þrefinu. Og mintust á.
mæiskufroðu sirtni. En annarsíingnum upp eftir víst áratal. pess-
var vont að henda á lofti hrafl jvegna var jeg honum meðmæltur. —
ræðunnar. Jónas hafði sagt, að Ákveðið er, að eftir árslok 1940, getur
hann vonaði að Magnús lærði aðjRíkisþing Dana eða Alþingi krafist
Vinna opinber störf ókeypis, er jþess, að samningurinn verði endur-
>ann sæi ósjerplægni ráðherr- skoðaður. Og fari svo, að endurskoðun
uns. Bað Magnús hann að líta fari ekki fram á næstu þrem árum
tiser sjer og siðbæta fyrst sína 1940—’43, getur hver aðila sem er
eigin flokksmenn, sem sumir sagt honum upp. petta er viðurkend- _„, „
ftefðu miklutekjumeiriaukastörf ur rjettur. Með atkvæðagreiðslu um með Dönum?
Rannsókn akvegar. L. H., Gunn.
þakklætið til Dana breiddi yfir galla1 ' Sigurður Eggerz: pakka undirtekt- Sig. og E. J. flytja þingsályktunar-
samningsins. |irnar. Með yfirlýsingum þeim er hjer tillögu, sem skorar á stjómina að
Er ekki augljóst, að við þurfum að komu fram, er þing þetta orðið að láta rannsaka næsta sumar akvega-
tryggja okkur sem best eign vora á merkilegu þingi. Jeg vænti þess, að stæði frá Markarfljóti til Víkur í
landinu? !svo beri að skilja yfirlýsingu Hjeðins Mýrdal.
Er nokkur íslendingur svo, aðj Valdimarssonar, að þeir jafnaðarmenn Fyrning skulda. Allsherjarnefnd
hann vilji ekki, að við eigum landið eigi bæði við ákvæði 6. og 7. greinar, Neðri deildir leggur öll til, að fnim-
einir, kjósi heldur að við eigum það . (jafnrjetti og utanríkismál). varp H. Stef. nm breyting á fyrainga-
Magnús Gnðmnndsson: Jeg skal lögunum verði felt.