Tíminn - 24.01.1981, Side 6

6
t r c
Laugardagur 24. janúar 1981.
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Jóhann H. Jónsson. Auglýsingastjóri:
Steingrimur Gislason. Skrifstofustjóri: Jóhanna B. Jóhannsdótt-
ir. Afgreiðslustjóri: Sigurður Brynjóifsson. —Ritstjórar: Þórar-
inn Þórarinsson, Jón Helgason, Jón Sigurðsson. Ritstjórnarfull-
trúi: Oddur V. Ólafsson. Fréttastjóri: Kjartan Jónasson. Blaöa-
menn: Agnes Bragadóttir, Atli Magnússon, Bjarghildur Stefáns-
dóttir, Friðrik Indriðason, Friða Björnsdóttir (Heimilis-Tim-
inn), Heiður Helgadóttir, Jónas Guömundsson (þingfréttir),
Jónas Guðmundsson, Kristinn Hallgrimsson (borgarmál),
Kristin Leifsdóttir, Ragnar örn Pétursson (iþróttir), Ljósmynd-
ir: Guðjón Einarsson, Guðjón Róbert Ágústsson. Myndasafn:
Eygló Stefánsdóttir. Prófarkir: Flosi Kristjánsson, Kristin Þor-
bjarnardóttir, Maria Anna Þorsteinsdóttir. — Ritstjórn, skrif-
stofur og auglýsingar: Siðumúla 15, Reykjavik. Simi: 86300.
Auglýsingasimi: 18300. Kvöidsimar: 86387,86392.— Veröilausa-
sölu 4.00. Askriftargjald á mánuði: kr. 70.00. — Prentun:
Blaðaprent hf.
Fólkinu í hag
Skemmtilegur bardagi er nú hafinn milli Þjóð-
viljans og Alþýðublaðsins um það hvor flokkurinn
sé ómerkilegari, Alþýðubandalag eða Alþýðu-
flokkur, og er tilefnið samanburður sem menn eru
stöðugt að gera um þessar mundir á kjaramála-
þáttum efnahagsráðstafana rikisstjórnarinnar og
bráðabirgðalögum rikisstjórnar Geirs Hallgrims-
sonar i febrúar og mai 1978.
Ekki er að efa að þessi orrahrið hinna sjálfskip-
uðu málsvara öreigalýðsins er núverandi forsætis-
ráðherra, Gunnari Thoroddsen, mikið aðhláturs-
efni, en hann var einmitt áhrifamikill ráðherra i
rikisstjórn Geirs Hallgrimssonar ásamt núverandi
utanrikisráðherra, Ólafi Jóhannessyni. Ekki er að
efa að hnútukastið er eins og hver annar brandari i
augum þessara stjórnmálaforingja beggja. — Og
kannski er Geir Hallgrimssyni meira að segja svo-
litið skemmt lika, og veitir honum ekki af ein-
hverri skemmtun.
Það er nokkuð sama hve lengi ritstjórar Þjóð-
viljans og Alþýðublaðsins deila um þetta mál
vegna þess að þeir hafa engan áhuga á að komast
að nýrri niðurstöðu. Niðurstaða þeirra er reyndar
fyrirfram gefin: Þeir eru sammála um það að lög-
mæti harkalegra skerðingaraðgerða i kjaramál-
um hvili á þvi hvaða stjórnmálaflokkar fara með
völd. Ef Alþýðubanda lagið er i rikisstjórn er
ekkert sjálfsagðara að mati Þjóðviljans en að
skerða kaupið og brjóta gerða kjarasamninga, og
meira að segja fer blaðið þá að reyna að útskýra
og bera i bætifláka fyrir stjórnvöldin. Þannig heit-
ir skerðingin nú að ,,skipt sé á jöfnu”, eins og það
er merkilega orðið i Þjóðviljanum.
Ef kratar eru i rikisstjórn bregst Alþýðublaðið
nákvæmlega eins við, en ef þeir eru utan stjórnar
upphefst þessi dómadagshávaði gegn kjaraskerð-
ingunni og fyrir gildi samninga. Langsamlega
mest gengur að visu á þegar Alþýðubandalagið er
utan rikisstjórnar, og verður kjaftháttur Þjóðvilj- -
ans þá þvi likastur sem vinsæll útvarpsþulur sé
orðinn leiðarahöfundur blaðsins.
Þetta sjónarspil er auðvitað eintóm hræsni sjálf-
skipaðra „verkalýðssinna”, og enginn tekur leng-
ur nokkurt mark á öllu stappinu. Hið sanna er að
bæði nú og i febrúar og mai 1978 hafa ákveðnar
skerðingaraðgerðir i kjaramálum verið þjóðar-
nauðsyn. 1 bæði skiptin, eins og oftar, hafa kjara-
samningar ekki falið i sér það tillit til sibreytilegra
aðstæðna i efnahagsmálum sem nauðsynlegt er til
að gera samninga varanlega.
Á árinu 1978 var alls ekki verið að niðast á launa-
kjörum fólksins, heldur var þvert á móti verið að
tryggja kaupmátt og atvinnuástand með þvi að
brjóta niður óskynsamlega kjarasamninga sem
gerðir höfðu verið með flokkshagsmuni m .a. i
huga. Nú, i ársbyrjun 1981 og fram eftir árinu, er
hið sama uppi á teningnum, og það er beinlinis
rangt sem leiðarahöfundar Þjóðviljans hafa sagt
að „skipt sé á jöfnu”.
Hið sanna er að takist framkvæmd efnahagsráð-
stafananna munu launþegar bera meira úr býtum
en að óbreyttum kjarasamningum. Og þetta skipt-
irmeginmáli: Alveg eins og var á árinu 1978 hefðu
Framsóknarmenn ekki stutt aðgerðirnar nema
þar eð það var ljóst að þær tryggðu almenn lifskjör
betur en ella, — að það var ekki skipt á jöfnu held-
ur fólkinu i hag. JS
Þórarinn Þórarinsson:
Erlent yfirlit
Nú er einnig talið hættuástand þar
AF ÞEIM sex ríkjum, sem
mynda Mið-Ameriku, hefur að-
eins eitt búið við lýðræðislega
stjórnarhætti siðustu áratugina.
I hinum rikjunum fimm hefur
stjórnarfarið einkennzt af ein-
ræði og byltingum.
Þetta land er Costa Rica, sem
er minnst Mið-Amerikurikjanna
að flatarmáli, aðeins 50 þús.
ferkm. Það hefur rúmar tvær
milljónir íbúa eða nokkru fleiri
en Panama, sem er fámennasta
rikið.
Costa Rica hefur ekki aðeins
það framyfir Mið-Amerikurik-
in, að hafa búið lengst við lýð-
ræðislega stjórn, heldur er þar
tiltölulega minnst fátækt,
minnst atvinnuleysi og minnst
ólæsii allri rómönsku Ameriku.
Costa Rica er þvi oftast nefnt
sem það riki rómönsku Ame-
riku, sem hafi búið við bezt
stjórnaríar undaníarna þrjá
áratugi.
Það getur átt þátt i þessu, að
meirihluti ibúanna er af óblönd-
uðum spænskum ættum. Næst
koma þeir, sem rekja ættir sin-
ar bæði til Spánverja og Indi-
ána. 1 flestum hinna Mið-Ame-
rikurikjanna eru Indiánar fjöl-
mennir og bitnar kúgunin eink-
um á þeim.
José Figueres Ferrer
SÁ MAÐUR, sem er talinn eiga
mestan þátt i hinni farsælu
stjórnmálaþróun i Costa Rica,
José Figueres Ferrer, rekur
ættir sinar bæði til Spánverja og
Indiána.
Figueres Ferrer, sem er 74
ára, kom fyrst við sögu 1948,
þegar tilraun var gerð af fráfar-
andi forseta til að ógilda kosn-
ingu, sem keppinautur hans
hafði unnið.
Figueres var þá foringi i
hernum. Hann beitti sér fyrir
stjórnarbyltingu og var sjálfur
forseti um skeið, en fól siðan
forsetaembættið þeim manni,
sem hafði unnið kosninguna.
Figueres gerði miklar breyt-
ingar á þeim stutta tima sem
han var handhafi forsetavalds-
ins. Hann lágði herinn niður að
mestu, svo að siður stafaði bylt-
ingarhætta úr þeirri átt, enda
hefur herinn aldrei siðan reynt
að hremma völdin.
Jafnframt þessu voru sett
fjölmörg lög, sem urðu grund-
völlur þess velferðarþjóðfélags,
sem siðan hefur þóazt i Costa
Rica. Á þessu valdaskeiði
Figueres voru gefin út ekki
færri en 834 lög. Þjóðfélagið
breytti að miklu leyti um svip af
völdum þeirra.
Figueres lagði niður völd 1950,
en bauð sig fram i næstu for-
setakosningum, sem fóru fram
1954. Hann bar sigur af hólmi og
sat á forsetastóli næstu fjögur
árin. Hann gaf ekki kost á sér til
framboðs, en flokkur hans fór á-
fram með stjórnina.
Það gerðist svo 1966, að and-
stöðuflokkurinn fékk meirihluta
á þingi og myndaðist hálfgert
stjórnleysi vegna ósamkomu-
lags milli þingsins og forsetans.
Þetta breyttist 1970, þegar
Figueres bauð sig fram i for-
setakosningunum. Hann náði
kosningu og flokkur hans hlaut
einnig meirihluta á þingi.
Eins konar Gervasonimál varð
mjög umtalað á þessu kjörtima-
bili. Bandariskur fjáraflamaður
Robert L. Vescö, fékk landvist,
þótt Bandarikjastjórn vildi fá
hann framseldan.
Figueres taldi framsal hans
brot á mannréttindum og sat
fastur við sinn keip.
Þótt Figueres hafi yfirleitt
átt góða samvinnu við Banda-
rikjamenn, hefur hann i fleiri
tilfellum ekki farið að óskum
þeirra.
Hann hefur beitt sér gegn
mörgum einræðisstjórnum i
iómönsku Ameriku, sem
Bandarikin hafa stutt, eins og
Caríbbean Sea
stjórn Trujillo i Dóminikanska
lýðveldinu, Jimenez i Venezúela
og Batista á Kúbu. Hann sendi
Castro vopn, þegar hann var að
brjótast til valda, en snerist
gegn honum, þegar hann gerðist
yfirlýstur kommúnisti.
Þá var Figueres alla tið mikill
andstæðingur Somozaættarinn-
ar, sem fór með völd i ná-
grannarikinu Nicaragua. Hann
segist hafa stutt tuttugu tilraun-
ir til að steypa Somozaættinni.
Eftir 1978 veitti hann Sandinist-
um opinberlega stuðning og
sonur hans barðist um skeið
með skæruliðum Sandinista i
Nicaragua.
Figueres segist ekkert óttast,
aö Sandinistar snúist á sveif
með kommúnistum. Þeir geri
sér ljóst, að þeir geti lært meira
af lýðræðisrikjunum en komm-
únistarikjunum við uppbygg-
inguna i landinu.
FIGUERES segist óttast meira
ástandið i Costa Rica. Andstæð-
ingar hans hafa farið með völd
siðan 1974 og er núverandi for-
seti óvinsæll.
Forsetakosningar eiga að
fara fram i febrúar 1982 og þyk-
ir liklegt, að flokkur Figueres
muni vinna þær.
Astandið i Costa Rica er hins
vegar orðið svo uggvænlegt,
segir Figueres, og áhrifin frá
byltingum og borgarastyrjöld-
um i nágrannarikjunum svo
mikil, að þau geti leitt til upp-
reisnar i Costa Rica. Eina ör-
ugga leiðin er að stóru flokkarn-
ir, sem hafa verið andstæðing-
ar, taki höndum saman um
trausta stjórn, unz kosningar
hafa farið fram. Annars geti
þeir misst stjórnina úr höndum
sér.
JAMAICA
MEXICO
EL SALVADOR
Pacitic Ocean
0 Mil« 300
Uppdráttur, sem sýnirriki Mið-Ameriku.
Helzta lýðræðisríkið
í rómönsku Ameríku