Tíminn - 04.12.1991, Blaðsíða 14

14Tíminn
Miðvikudagur 4. desember 1991
Sigurður Friðrik Haraldsson
Fæddur 10. febrúar 1944
Dáinn 22. nóvember 1991
Skyndilega lýkur vegferð manns á
meðal manna. Líf einstaklings er á
enda runnið. Dauðinn hefur valið
einn úr hópnum og fellt hann til
jarðar, en um leið opnað fyrir honum
landamæri, sem við öll ferðumst til
þótt ekkert okkar viti með vissu,
hvaða land er fyrir handan.
Það eru nokkrir mánuðir síðan ég
þóttist sjá, að dauðinn hefði merkt
sér mág minn, Sigurð Friðrik Har-
aldsson, þótt ekki væri mér ljóst, að
honum væri svo naumt skammtaður
tíminn. Nú er hann látinn, þjáningin
í tálguðu andlitinu hefúr vikið fyrir
kyrrð og friði. Hann kvaddi lífið með
reisn. Hann kvaddi það svo fallega.
Megi það veita ástvinum hans hugg-
un í sorginni sem fráfall hans veldur,
sefa söknuðinn eftir þennan ljúfa
mann.
Sigurður var fæddur á Akureyri 10.
febrúar 1944 og var því 47 ára þegar
hann lést. Foreldrar hans eru hjónin
Sigríður K. Matthíasdóttir verslunar-
kona og Haraldur M. Sigurðsson
íþróttakennari. Hann var elstur fjög-
urra sona þeirra sem lifðu, en tvíbura
misstu þau fljótlega eftir fæðingu.
Haraldur átti auk þess einn eldri son,
Sverri, bónda á Skriðu í Hörgárdal.
Yngri bræður Sigurðar eru Einar
Karl, Haraldur Ingi og Jakob Örn.
Bræðurnir fjórir, sem ólust upp
saman, áttu fallegt og gott heimili að
Byggðavegi 91 á Akureyri og nutu
mikils ástríkis í æsku. Foreldrar
þeirra, sem bæði höfðu orðið fyrir
þungum áföllum á unga aldri, lögðu
sig fram um að vemda strákana sína
fyrir öllu illu og veita þeim ýmislegt
það, sem þau sjálf höfðu farið á mis
við. Þau eru bæði framúrskarandi
skyldurækið og raungott alþýðufólk
og miklir veitendur. Seinna gerðist
Sigurður veitingamaður.
Þessi sex manna kjarnafjölskylda á
Byggðaveginum var þó ekki alveg
hefðbundin að okkar tíma hætti, því
heimilinu tilheyrðu auk hennar
móðuramma bræðranna, Kristín
Kristjánsdóttir saumakona, og Karl
Jónsson verkamaður, sem var leigj-
andi og heimilismaður í um 20 ár.
Kristín tók heim sauma fyrir fólk í
bænum, auk þess sem fjölskyldan öll
naut góðs af skraddarakunnáttu
hennar og gekk einstaklega fallega til
fara. Karl Jónsson, sem var fjölskyld-
unni hvorki skyldur né venslaður, en
bundinn Haraldi fornum vináttu-
böndum, var sérstæður maður og
ákafur bókasafnari. Hann veitti
bræðrunum hlutdeild í ævintýrum
og klassík heimsins jafnt og alþýð-
legum fróðleik með lestri sínum.
Þannig var búið í böggulinn þeirra,
þegar þeir héldu af stað út í heim.
Sigurður fór ungur að heiman.
Hann hafði fengið í fermingargjöf
hringferð með Esju í kringum landið
og þar með var framtíðin ráðin.
Hann vildi gerast þjónn og helst á
strandferða- og millilandaskipum.
Vinna fyrir sér og samtímis ferðast
og skoða heiminn. Ekki er heldur
ósennilegt, að þröngt hafi verið orðið
um unglinginn, því ef eitthvað skorti
á Byggðaveginum, þá var það helst
rými fyrir einkalíf á svo fjölmennu
heimili þriggja kynslóða. Sigurður
útskrifaðist úr Matsveina- og veit-
ingaþjónaskóla íslands 1964.
Eg ló'nntist Sigurði fyrst um það bil
sem hann giftist eftirlifandi konu
sinni Hönnu B. Jónsdóttur 1967. Það
var annað hjónaband beggja. Áður
hafði Sigurður verið giftur öldu
Benediktsdóttur og átt með henni
dótturina Pálínu. En elsta dóttir Sig-
urðar er Ásta Sigríður. Sjálfur gekk
hann sonum Hönnu í föðurstað,
þeim Jóni og Steingrími Ólafsson-
um, þá tveggja og fjögurra ára.
Hanna og Siggi voru flott par og það
var fjör í kringum þau. Glaðlyndi
hefur alltaf einkennt Hönnu og ljúf-
lyndi Sigga. Kunningjar þeirra og
vinir voru margir tengdir veitinga-
og skemmtanabransanum og nú er
Jón sonur þeirra kominn í fremstu
röð íslenskra hljómlistarmanna. Það
var alltaf gaman að vera með þessu
fólki.
En þjónsstarfið var erfitt starf, það
fór illa með bakið og Sigurður
neyddist til að leggja frá sér bakkann.
Hann fékkst þó áfram við ýmis skyld
störf, vann bæði í ferðamannaþjón-
ustu og við kynningar á matvælum.
En enn er ógetið um einn þátt, sem
hann fékk í veganesti að heiman, og
það var félags- og stjómmálaáhugi.
Sigurður var alla tíð tryggur og virk-
ur framsóknarmaður og starfaði um
árabil fyrir Framsóknarflokkinn í
Reykjavík. Hann haggaðist ekki í
sannfæringu sinni þótt fjölskylda
hans stigi nokkur spor í aðra átt, en
þó ekki langt frá grundvallarhug-
sjóninni um samvinnu og samhjálp í
mannlegu félagi. Síðustu störfin sem
Sigurður stundaði, helsjúkur, voru í
þágu Handknattleikssambands ís-
Iands og Búseta. Hann og Hanna
voru í þeirra hópi sem fyrstir nýttu
sér hið nýja húsnæðisfyrirkomulag
og eignuðust búseturétt í stórhýsi
Búseta við Frostafold. í þeim sam-
tökum eignaðist Sigurður líka nýjan
vin, sem veitti honum þýðingarmik-
inn stuðning á lokasprettinum í
þessu lífi, Rúnar Matthíasson sál-
fræðing.
Sigurður Friðrik Haraldsson tók
glæsilegan lokasprett. Frá því hon-
um varð ljóst, að hann gekk með
skæðan sjúkdóm fyrir um það bil
einu ári, undirbjó hann brottför sína
af kostgæfni. Hann lagði sig fram um
að binda lausu endana í lífi sínu.
Hann hélt hverja stórveisluna á fæt-
ur annarri, sem allar gátu verið
kveðjuveislur, skírnarveislu, jóla-
veislu, brúðkaupsveislu og neyfti til
þess ýtrustu krafta. Hann ferðaðist
um bernskuslóðir sínar, kvaddi Akur-
eyri og Norðurland og þegar honum
bauðst far til Bandarfkjanna að
heimsækja systur Hönnu, Höllu,
sem þar býr, þá lagði hann í þá för.
Þar veiktist hann og fékk að kynnast
af eigin raun takmörkunum hins
bandaríska heilbrigðiskerfis, sem
spyr fyrst, hver borgar, áður en sjúk-
um er líknað. Þar kostaði leigan á
sjúkrarúminu, sem hann lagðist í,
jafn mikið og mánaðar húsaleiga á
íslandi. Hvert viðvik, hvert hjálpar-
tæki, hver sprauta, hver pilla aðeins
látin í té gegn gjaldi greiddu af sjúk-
lingnum sjálfum eða einkasjúkra-
tryggingu hans.
Hann kom heim til að deyja. Við,
sem sátum í kringum hann, létum
kannski blekkjast af voninni um
kraftaverk, af því hann var hress í tali
og vel vakandi fyrir umhverfi sínu.
En það var af honum dregið. Eftir
tvær vikur var hann allur.
Ég skrifa þessi orð til að votta látn-
um mági mínum virðingu mína og
væntumþykju. Hann var mér mjög
kær, eins og þeir bræður allir, amma
þeirra sáluga, foreldrar og fjölskylda.
Það er ósínkt og veitandi fólk allt
saman. Sigurður mágur minn var
veitingamaður til hinstu stundar.
Blessuð sé minning hans.
Steinunn Jóhannesdóttir
Sigurður Haraldsson framreiðslu-
maður er látinn langt fyrir aldur
fram. Sigurður var fæddur á Akur-
eyri 10. febrúar árið 1944. Hann var
sonur hjónanna Sigríðar Matthías-
dóttur og Haraldar M. Sigurðssonar.
Kunningsskapur okkar Sigurðar
hófst á áttunda áratugnum í félags-
starfi hjá ungum framsóknarmönn-
um í Reykjavík. Árið 1975 áttum við
báðir sæti í utanríkismálanefnd
Sambands ungra framsóknarmanna
og var Sigurður formaður nefndar-
innar. Fram til þess tíma höfðu sam-
skipti ungra framsóknarmanna og
Framsóknarflokksins við erlendar
stjórnmálahreyfingar verið takmörk-
uð. Helst var um að ræða samstarf
við umbótasinnaða flokka frjáls-
lyndra og miðflokka á vettvangi
Norðurlandaráðs. Á árum Sigurðar
sem formanns utanríkismálanefndar
Sambands ungra framsóknarmanna
varð á breyting. Tekin voru upp sam-
skipti við Alþjóðasamband unghreyf-
inga frjálslyndra og róttækra flokka.
Með þeim opnuðust leiðir að áhrifa-
mönnum í Frjálslynda flokknum í
Bretlandi og flokki Frjálsra demó-
krata í Þýskalandi. Þetta var mikil-
vægt vegna þess að íslendingar stóðu
í deilum við þessi ríki um útfærslu
landhelginnar í 200 sjómílur. Mér er
sérstaklega minnisstætt að vorið
1976 var Sambandi ungra framsókn-
armanna boðið að senda fulltrúa á
mjög fjölmennt þing ungliða í Frjáls-
lynda flokknum í Bretlandi til að
kynna málstað íslands í landhelgis-
málinu. Þetta var þegið og kom til all
harðra deilna á milli íslendinganna
og fúlltrúa Hull og Grimsby á þing-
inu. Orðaskiptum lauk með sam-
þykkt stuðningsyfirlýsingar við mál-
stað íslendinga í þessu viðkvæma
deilumáli þjóðanna.
Segja má að á árum Sigurðar sem
formanns utanríkismálanefndar SUF
hafi verið lagður grundvöllur að
samstarfi Framsóknarflokksins við
erlendar stjómmálahreyfingar, eink-
um við Heimssamband frjálslyndra
flokka. Þessi samskipti hafa gefið for-
ustumönnum Framsóknarflokksins
tækifæri til milliliðalausra skoðana-
skipta við ýmsa af áhrifamönnum á
sviði alþjóðastjórnmála. Þau hafa
opnað leiðir til að auka skilning á
sérstöðu íslands, sérstaklega á meðal
forustumanna í evrópskum stjórn-
málum. Þetta er mikilvægt, ekki síst
í ljósi fyrirætlana um nánari tengsl
við önnur ríki í Evrópu.
í ágætu samstarfi okkar Sigurðar
heitins í utanríkismálanefnd SUF
komu hæfileikar hans vel í ljós.
Hann var hægur og þægilegur í sam-
skiptum og kaus að gefa öðmm tæki-
færi til að láta Ijós sitt skína. Fram-
koma hans var með þeim hætti að
hún hvatti aðra til virkrar þátttöku
og skapaði góðan félagsanda þar sem
allir nutu hæfileika sinna.
Það er oft svo að af raunum og átök-
um við mikil viðfangsefni herðast
menn og þroskast. Ef um sameigin-
leg baráttumál er að ræða, sem skila
góðum árangri þegar dagur er að
kvöldi kominn, styrkist vinátta og
gagnkvæmt traust. Á árunum 1975
til 1979 áttu framsóknarmenn í vök
að verjast. Áróðurinn gegn flokknum
og forustumönnum hans var svo
skefjalaus að niðurstaðan gat ekki
orðið nema á einn veg. í kosningun-
um árið 1978 beið Framsóknarílokk-
urinn afhroð og tapaði um þriðjungi
fyrra fylgis. Öllum réttsýnum mönn-
um var ljóst að þessi úrslit voru
óverðskulduð. Þau urðu hins vegar
til að efla samstöðu um það markmið
að bæta stöðu flokksins við fyrsta
tækifæri. Það kom rúmlega ári síðar
eða haustið 1979. Mál skipuðust með
þeim hætti að við Sigurður vorum
samstarfsmenn í kosningastarfi
Framsóknarflokksins í Reykjavík við
að afla fylgis við framboð Ólafs heit-
ins Jóhannessonar, fyrrverandi for-
sætisráðherra, sem hafði fært sig úr
sínu gamla kjördæmi til höfuðborg-
arinnar. Það voru margir, ungir og
gamlir og úr öllum stéttum þjóðfé-
lagsins, sem lögðu gjörva hönd á
plóginn. Sumir hverjir lögðu á sig
vinnu nótt sem dag við framboðið.
Einn af þeim, sem ekki drógu af sér,
var Sigurður Haraldsson. Hann var
þá eins og svo oft áður, bæði fyrr og
síðar, einn af burðarásunum í kosn-
ingavinnunni og hafði umsjón með
utankjörfundakosningu. Það starf
krafðist samviskusemi, árvekni en
umfram allt lipurrar og góðrar fram-
komu. Þetta voru kostir sem Sigurð-
ur hafði í svo ríkum mæli að eftir því
var tekið. Þetta gildir einnig um eft-
irlifandi konu hans Hönnu B. Jóns-
dóttur, sem ætíð lagði sitt lóð á vog-
arskálina. Þau voru mörg atkvæðin
sem voru greidd lista framsóknar-
manna f þessum kosningum og góð
umbun fyrir mikla vinnu. Þó var
annað, sem er ómetanlegt, og það er
kunningsskapur og vinátta sem tókst
á milli manna í þessum samhenta
hópi, þar á meðal á milli okkar Sig-
urðar Haraldssonar.
Þótt leiðir okkar Sigurðar hafi ekki
legið jafnoft saman á síðari árum
eins og á áttunda áratugnum, hitt-
umst við alltaf öðru hvoru, síðast á
skrifstofu Framsóknarflokksins í
apríl sl. Þar var hann enn á ný glaður
og vígreifur við stjómvölinn í kosn-
ingabaráttu, þótt sjúkdómurinn,
sem að lokum sigraði, hefði sett sitt
mark.
Það er ekki ætlunin að segja ævi-
sögu Sigurðar Haraldssonar með
þessum fáu kveðjuorðum. Til þess
eru aðrir hæfari en sá sem þetta ritar.
Tilgangurinn er fyrst og fremst að
bregða upp svipmyndum úr sjóði
minninganna af góðum félaga og
samherja, sem ætíð var reiðubúinn
að leggja mikið á sig fyrir stjórn-
málastefnu sem hann taldi best
þjóna íslensku þjóðfélagi.
Ég færi eftirlifandi konu Sigurðar
Haraldssonar, Hönnu B. Jónsdóttur,
og ástvinum hans dýpstu samúðar-
kveðjur vegna þessa ótímabæra frá-
falls.
Gylfi Kristinsson
Hann Siggi Haralds er látinn.
Fregnin kom okkur á óvart, sem
þekktum hann, þrátt fyrir að hann
hafi frá því-á síðasta ári verið haldinn
alvarlegum sjúkdómi, sem læknavís-
indunum hefur því miður fram að
þessu gengið erfiðlega að finna svör
við.
Kynni mín af Sigga voru ekki löng,
en þau eru góð. Það var fyrir 5 árum
að við framsóknarmenn í Norður-
landi eystra réðum Sigurð Haralds-
son sem starfsmann á skrifstofú
flokksins á Akureyri og síðan kosn-
ingastjóra fyrir kosningamar 1987.
Samstarf okkar frambjóðendanna og
kosningastjórans var að sjálfsögðu
mikið og náið og ég sem nýgræðing-
ur í stjórnmálum lærði margt af
Sigga, sem hafði mikla reynslu af
störfum sem þessum.
Það var því ekki að sökum að spyrja
að útkoma kosninganna varð betri
en nokkur þorði að gera ráð fyrir. Þó
voru aðstæður erfiðar. Það átti vel
við Sigga að fást við verkefni sem
þetta. Hann var svo félagslyndur og
hugmyndaríkur.
Mér er sérstaklega minnisstæð ferð
sem við fórum í Norður-Þingeyjar-
sýslu seinni part vetrar 1987, ásamt
Guðmundi Bjamasyni. Við Siggi vor-
um frekar ókunnug í sýslunni og var
Guðmundur duglegur að fræða okk-
ur bæði um fólk og kennileiti. Það
var víða komið við og þegnar veiting-
ar. Alls staðar ríkti þessi íslenska
gestrisni, sem einkennir heimili til
sveita. Fyrsti viðkomustaður var þá á
Gunnarsstöðum hjá Óla heitnum
Halldórssyni. Hann var þá við fulla
heilsu eftir því sem séð varð og lék á
als oddi. Það var aðeins örfáum mán-
uðum síðar sem hann kvaddi þennan
heim.
Þannig er það, við vitum aldrei hver
verður næst fyrir kallinu stóra, sem
enginn mannlegur máttur fær ráðið
við.
Eftir að Siggi veiktist sýndi hann
mikinn dugnað og bjartsýni og var
sannfærður um að hann mundi
komast yfir veikindin. Þannig talaði
hann a.m.k. En vel má vera að hann
hafi ekki viljað neina vorkunnsemi
og þess vegna leitt umræðuna í ann-
an farveg.
Þegar við töluðum saman fyrir
nokkrum vikum var aðal umræðu-
efnið Evrópskt efnahagssvæði, sem
hann hafði miklar efasemdir um. Það
var greinilegt að hann þekkti það mál
vel og hafði fylgst með umræðunni
og einnig því starfi sem fram hefur
farið á vegum þeirra samtaka sem
berjast gegn þátttöku okkar í EES.
En þannig var Siggi, hann var með
athyglina þar sem hlutirnir gerðust
og naskur á að greina kjarnann frá
hisminu.
Með þessum fátæklegu orðum kveð
ég Sigurð Haraldsson og veit að ég
mæli fyrir munn margra kunningja
norðan heiða þegar ég þakka góðum
dreng fyrir góð kynni.
Elskulegri eftirlifandi eiginkonu,
Hönnu B. Jónsdóttur, Jóni, Stein-
grími og fjölskyldum þeirra svo og
foreldrum sendi ég innilegustu sam-
úðarkveðjur.
Valgerður Sverrisdóttir
Hinsta kveðja frá eiginkonu
Hvíl nú í guösfriði, gullið míns hjarta.
Gröfin þín biður. Ég vil ekki kvarta,
þó titrandi fírmist mér taugamar slitna
og tárin á brennandi himnunum hitna.
Það er ekki’ um offyrir þig.
Svo kveð ég þig síðast með kossi í anda
og kærleika endurtek bandi í handa.
Eg þakka þá blómstráðu braut, sem er
gengin
og blessaðan hópirm sem laun okkar
fengin,
þær stoðir, sem styrkja mig best.
(Halla frá Laugabóli)
Hanna
Hinir dánu eru ekki horfnir að fullu.
Þeir eru aðeins komnir á undan.
(Cyprianus)
Dauðinn kemur alltaf jafn óvænt, al-
veg sama hversu langan tíma maður
hefur fengið til að undirbúa sig und-
ir komu hans. Þannig var það með
pabba. Öll höfðum við fengið rúmt ár
til að undirbúa okkur undir það óhjá-
kvæmilega, en ekkert okkar vildi
raunverulega trúa því, að að því
kæmi að hann færi frá okkur. Þegar
svo kom að þvf, kom það jafn flatt
upp á alla, nema kannski hann sjálf-
an. Hann ákvað í sumar að nú væri
kominn tími til að ferðast um landið
og skoða þá staði sem hann átti
minningar um. Hann náði því áður
en haustið skall á. Þá kom hann okk-
ur enn á óvart. Hann vildi fara til út-
landa og kveðja þá sem honum þótti
vænt um þar. Hann notaði hverja þá
stund, sem hann átti lausa, til að vera
með þeim sem hann elskaði, eða að
búa í haginn fyrir þá. Þegar litið er til
baka, er ljóst að hann var sá eini sem
horfðist í augu við staðreyndimar.
Hann vissi að hverju stefndi og hann
notaði tímann. Bara að fléiri hefðu
notað tímann jafn vel.
Öll höfum við kynnst dauðanum,
notað alls kyns huggunarorð til
handa þeim sem eiga um sárt að
binda. „Allt hefúr sinn tilgang" og
„Þeir sem guðimir elska, deyja ung-
ir“. Svona hugganir virðast samt hálf
tilgangslausar þegar einhver nákom-
inn á í hlut Pabbi átti eftir að gera
svo margt, og það átti eftir að gera
svo margt með honum. Hvaða til-
gang hefur það að taka afa frá litlum
telpum sem höfðu tekið ástfóstri við
hann? Hvaða tilgang hefur það að
taka pabba frá sonum sínum og
tengdapabba frá tengdadætrum?
Hvaða tilgang hefur það að taka burt
eiginmann og skilja eftir sig tóm?
Sorgin tekur völdin, reiðin fylgir í
kjölfarið, en svo kemur að því að