Tíminn - 13.04.1994, Side 11

KtMfóvikudagurlBí^pnl 1994

Hjónaminning:
Hólmfríbur Einarsdóttir
og Ebvald Jónsson
frá Mjóafiröi
Eöváld:
Fæddur 19. maí 1904
Dáinn 2l. júní 1964
Hólmfríöur:
Fædd 23. maí 1912
Dáin 28. mars 1994
Þaö er laugardagur í dag þegar
ég skrifa þessar línur, 9. apríl
1994, og bjart yfir hér í borg-
inni. Hugur leitar austur, heim í
Mjóafjörö. Einnig þar skín nú
sól frá heiöum himni, kyrrt veð-
ur og hlýtt yfir daginn. Þar fer
fram útför Hólmfríðar Einars-
dóttiu frá Hofi. Hún var borinn
og bamfæddur Mjófiröingur
eins og maöur hennar, Eövald
Jónsson, sem látinn er fyrir þrjá-
tíu árum. Og á Mjóafirði bjuggu
þau sín fyrstu búskaparár.
Við Fríöa voram systraböm. Ég
man hana fyrst glaöa og fallega,
stóra stúlku þegar viö voram
böm í skóla. Og þannig hef ég
raunar séö hana fyrir mér ætíö
síöan. Eövald var líka frændi
minn. Hann var eldri, fór
snemma að vinna utan heimilis
og kom eins og seinna inn á
mitt sjónarsvið. Þá sem næsti
nágranni og eiginmaður Hólm-
fríöar. Nú, þegar þau era bæöi
gengin þann veg sem okkur öll-
um er búinn, langar mig að
minnast þeirra örfáum orðum.
Foreldrar Eðvalds vora Jón
Ámason frá Hofi og Guðrún
Einarsdóttir, ættuö úr Garði
suður. Þau bjuggu lengst í Skóg-
um í Mjóafiröi og löngum viö
þann bæ kennd.
t MINNING
Eövald ólst upp meö foreldram
sínum, harðskeyttur strákur og
byrjaði ungur að stunda sjóinn.
Fyrst aö heiman á lítilli fleytu,
síöan af bæ og á stærri bátum,
meðal annars hjá Vilhjálmi föð-
tubróöur sínum á Hánefsstöð-
um í Seyðisfirði.
Stutt varð í skólagöngu, en Eð-
vald aflaði sér réttinda til skip-
stjómar á mótorbátmn og gerö-
ist snemma fær vélamaður. Til
þess var tekið hvað hann lét sér
annt um heimili foreldra sinna,
þótt hann stundaði mjög vinnu
út í frá eftir að honum óx fiskur
um hrygg.
Einar Amason og Jóhanna Sig-
urðardóttir, foreldrar Hólmfríð-
ar, bjuggu á Hofi allan sinn bú-
skap. Þau eignuðust sextán
böm. Mörg þeirra létust fyrir
aldur fram, sum mjög ung, önn-
ur í blóma lífsins. Hólmfríður
missti móður sína níu ára göm-
ul, en faðir hennar bjó áfram
meö bömunum.
Eðvald og Hólmfríður gengu í
hjónaband 8. maí 1932. Þau
byrjuðu búskapinn á Höfða-
brekku þar sem Eðvald gerði út
mótorbát frá 1930. Þremur ár-
um seinna hætti hann eigin út-
gerð um sinn og réðst formaður
á Valinn, mótorbát föður míns
og bræðra hans. Jafnframt
fluttu þau Hólmfríöur sig um
set í Gamla skóla, sem þau
keyptu seinna. Var Eðvald meö
Valinn þar til útgerö hans var
hætt 1937. Eftir það stvmdaði
hann sjó á eigin vegum á trillu,
nema réðst formaður á vetrar-
vertíðum á Hornafirði. Ég man
hann fysti að hafa stuðning af
búskap, en jarðnæði lá ekki á
lausu í Mjóafirði þau ár. Slægjur
fengust þó fyrir eina kú.
Þetta var ekki til frambúðar —
fjölskyldan stækkaði ört. Á tólf
áram sem Hólmfríður og Eðvald
bjuggu í Mjóafirði fæddust þeim
sjö böm. Þaö var prúður hópur
og mátti ég gerst um vita, næsti
nágranni og kennari þeirra elstu
nokkra vetvu.
Farið skal fljótt yfir sögu. Fjöl-
skyldan flutti til Seyðisfjarðar
1944 og settist að á Hrauni í
landi Hánefsstaða, þar sem for-
eldrar Eðvalds höfðu byggt upp
á sinni tíö. Þar gerði hann út
mótorbát til fiskjar og annaðist
jafnframt flutninga til Loð-
mundarfjaröar og frá. Hér gátu
þau haft kú, nokkrar kindur og
garömat til heimanota. Sautján
áram seinna fluttu þau svo til
Djúpavogs.
Eðvald hafði löngum verið
heilsugóður og unnið hörðum
höndum fyrir sér og sínum, oft
við erfið skilyrði á landi og sjó.
Nú tók heilsa hans að bila og
varð ekki til langframa rönd viö
reist. Hann lést á Landsspítalan-
um 21. júní 1964 og var jarö-
sunginn á Mjóafirði.
Eftir lát Eðvalds fór Hólmfríður
til Norðfjarðar og átti þar heim-
ili lengi, síðan í Kópavogi um
hríö. Samband hennar viö böm
og bamaböm var ástsamlegt og
traust. Hún haföi alla ævi veriö
heilsugóö og dugmikil. Svo fór
að halla undan, nokkuð hratt.
Síðustu misserin naut hún
hjúkranar hjá Vigdísi Jack í
Kópavogi og íoks í Sunnuhlíö.
Hólmfríður Einarsdóttir og Eö-
vald Jónsson eignuðust níu
böm. Garöar er elstur, kvæntur
Dagmar Óskarsdóttur, skipstjóri
og útgerðarmaður á Eskifirði.
Jóhanna, gift Halldóri Þórbar-
syni bifreiðastjóra. Sigríður, gift
Þorsteini Óskarssyni flugvallar-
starfsmanni. Einar, nú látinn,
sjómaður, sambýliskona hans
var Antonía Bjömsdóttir. Guð-
rún, gift Geir Christensen raf-
virkja. Jóna, nú látin, átti Birgi
Sigurðsson skipstjóra. Vilfríður,
nú látin, átti Jón Svanbergsson
pípulagningameistara. Ámi,
sjómaður, sambýliskona hans
er Þórann Friðriksdóttir. Yngst
er Edda, gift Eiríki Stefánssyni
rafvirkjameistara.
Bamabömin era orðin 24,
bamabamaböm þrjátíu.
Eðvald og Hólmfríður vora
álitsmanneskjur sem skiluðu
miklu dagsverki og er gott þeirra
að minnast. Eðvald var hugmik-
ill eljumaður. Hröðum og föst-
um skrefum bar hann sig um
fold, hafði gamanmál á taktein-
um, haröur á brún ef því var aö
skipta. Hiklaus var hann í máli
Pálsson
Daníel
frá Geitavík
Fæddur 10. apríl 1915
Dáinn 20. nóvember 1993
Okkvu langar ab minnast hans
Frænda, Daníels Pálssonar, sem
lést hinn 20. nóvember sl. á
Sjúkrahúsinu á Egilsstöðum.
Hann var fæddur í Njarðvík
viö Borgarfjörö (eystra) þann
10. apríl árib 1915, elstur bama
Páls Sveinssonar og Þuríðar
Gunnarsdóttur. Hin systkinin
era: Sigrún, lengi kennari og
skólastjóri á Borgarfirði, nú bú-
sett í Reykjavík; Þorbjörg, hús-
móöir að Gilsárvelli í Borgar-
firði, og Sigurður Óskar, faðir
okkar, safnvörður á Egils$töð-
um.
Þuríður og Páll fluttu til
Breiðuvíkur við Borgarfjörö árið
1922, en aö Geitavík 1938 og
þar dó Páll afi 1/7 1947 og tók
þá Daníel við búinu. Um haust-
ið réöst Margrét Bjargsteinsdótt-
ir frá Sæbakka til Daníels, með
því ab Þuríður amma var farin
að heilsu. Daníel og Margrét
giftu sig árið 1950. Amma var
lengst af á heimili þeirra og dó
þar 25/7 1956.
Daníel og Margrét bjuggu í
Geitavík fram yfir 1980, er þau
fluttu í Bakkagerði, en ávallt
vora þau kennd við Geitavík.
Margrét var fædd þann 29/9
1926 og andaðist, langt fyrir
aldur fram, þann 5/7 1990.
Þeim varð ekki bama auöið.
Þau vora ófá bömin sem
t MINNING
dvöldu í Geitavík um lengri eða
skemmri tíma. Frænda lét mjög
vel að vera meö bömum og eins
og vib systkinin frá Skriöubóli
kölluðu mörg þeirra hann aldrei
annab en „Frænda". Það eitt og
sér lýsir því hvemig hann var í
framkomu viö bömin. Honum
var mjög lagiö aö halda þeim aö
vinnu, án þess að íþyngja þeim,
lét einkar vel aö kenna þeim
verkshætti og vinnubrögö.
Frændi var mikib snyrtimenni.
Það sást hvar sem hann gekk aö
verki. Þetta átti ekki síst við um
fjárhúsin. Þar var allt í röð og
reglu, stabbinn í hlööunni lóö-
réttur sem hlaðinn veggur og
heyið gefib eftir kúnstarinnar
reglum. „Ekki slæða gæska/
gæskur" vora gjaman heilræðin
sem við þáðum hjá honum þeg-
ar við fengum að hjálpa til við
að gefa á garðann. Það var hon-
um svo ofur eðlilegt að ganga
vel um og fara vel með alla
hluti. Nýta til hins ýtrasta og
spilla engu. Kindumar röðuðu
sér á garöann, gasluktin suðaði,
Frændi kveikti sér í pípu, —
mikið var friðsælt og notalegt.
Okkur granar að þessar friðar-
stundir hafi verið honum jafn
dýrmætar og helgistund er heit-
trúuðum, þótt hann talaði ekki
um slíkt. Hann bar mikla um-
hyggju fyrir fé sínu og var ákaf-
lega natinn aö koma til heilsu
kindmn sem veiktust af ein-
hverjum orsökum.
Frændi var iðjusamur og fylg-
inn sér aö verki, meðan heilsan
leyfði. Öll sín störf vann hann
af alúö og viröingu og hvert
handtak bar vott um samvisku-
semi og vandvirkni. Hann var
staðfastur og ákveðinn, en jafn-
framt því síkátur og lundin létt,
tók með jafnaöargeði þvi sem
að höndum bar. Ef nota ætti eitt
orb til að lýsa honum, þá væri
það „ljúfmenni".
Mitt í önnum hversdagsins var
ailtaf tími fyrir okkur bömin.
Þar sem hann var voram við
velkomin (að undanskildu því
þegar aflífa þurfti skepnu).
Hann þreyttist ekki á að spauga
viö okkur, segja okkur sögur af
mannlífi liðinna kynslóöa og
spjalla um dýrin, vebrið, grób-
urinn eða bara hitt og þetta.
Að öðra leyti var hann fámáll
og lítið gefinn fyrir fjas. Ætti
hann erindi við einhvem, þá
hringdi hann eða leit inn, kast-
aði kveðju á fólkið, bar upp er-
indið og kvaddi.
Tómstundir sínar nýtti hann
mjög vel. Þótt hann væri ekki
langskólagenginn, var hann
mjög vel heima á mörgum svið-
um, enda víðlesinn. Alltaf var
spilastokkurinn við höndina og
greip hann í að leggja kabal,
einnig réð hann krossgátur og
vakti áhuga okkar krakkanna á
því tómstundagamni; var og
ákaflega vel að sér hvab varðar
orð og orötök íslenskrar timgu.
Hann var einnig mjög tölu-
glöggur. Má segja að stofan í
Geitavík hafi marga vetur þjón-
að sem óopinber skattstofa, því
hann aðstoðaði marga Borgfirð-
inga við að gera skattaskýrslum-
ar. Náttúraunnandi var hann
mikill og gjörþekkti bæði ör-
nefni og stabi í Borgarfiröi og
nágrenni.
Arið 1981 veiktist Frændi og
varð að fara sér hægar við vinnu
en áöur. Upp úr því fluttust þau
hjónin frá Geitavík í litla íbúð
sem þau höfðu keypt í kauptún-
inu. Það varb Frænda til mikill-
ar gleði, eftir að hann flutti úr
sveitinni, að geta um nokkurra
ára bil abstoðað vin sinn, ungan
bónda, við fjárgæslu á vetram.
Síöustu árin var Frændi vistað-
11
og framsetning ljós. Man ég
hann flutti okkur eitt sinn
greinargóðan frásöguþátt á sam-
komu. Eg held ekkert hafi veriö
Eðvald fjær en slá undan í mót-
drægu. Hann var úrræðamaður
þeirrar gerðar sem „bognar aldr-
ei, brestur í bylnvun stóra sein-
ast".
Hólmftíður, Fríöa eins og við
ætíð nefndum hana, var músík-
ölsk eins og verið hafði móðir
hennar — og raunar einnig fað-
ir og margir aðrir ættingjar. Ekki
naut .hún tilsagnar, en lék af
fingram fram á tiltæk hljóðfæri,
orgel og harmóniku. Hún hlaut
í vöggugjöf næsta ríflegan skerf
af glaðværð og góövild. Þess
nutum við öll sem henni kynnt-
umst og þá ekki síst fjölskyldan,
bömin og aðrir niðjar. Og hún
virtist búa yfir mikilli rósemi og
skapfestu.
Við Margrét kona mín eigum
margs að minnast frá ótal sam-
verastundum meb Fríbu og Eð-
vald og fólki þeirra. Fyrir þær
þökkum við af heilum huga.
Við biðjum blessunar gengnu
samferöafólki. Ástvinum Fríöu
og Eövalds sendum við inniíeg-
ar kveöjru.
Vilhjálmur Hjálmarsson
á Brekku
ur á Sjúkrahúsinu á Egilsstöö-
um. Sjúkdómur hans geröi þaö
aö verkum aö honum veittist æ
erfiðara aö átta sig á kringum-
stæöiun, en þrátt fyrir þaö hélt
hann sínum góöu lyndisein-
kennum, ljúfmennsku og gleöi,
og fótavist haföi hann fram á
síöustu dægrin sem hann liföi.
Við viljum, af alhug, þakka
starfsfólkinu á sjúkrahúsi og
Sambýli aldraöra á Egilsstöðum
fyrir góöa umönnun. Frændi
naut einstakrar hylli bæði
starfsfólks og vistmanna og
sannabist þar hiö fomkveðna:
„Svo uppsker hver sem hann sá-
ir."
Viö kveðjum elskulegan
frænda og þökkum honum
samfylgdina og alúbina. Guð
blessi þá minningu sem hann
skildi hér eftir handa okkur.
Viö andlát Margrétar var eftir-
farandi erindi samiö og þykir
okkur viðeigandi að taka þaö
hér upp:
Haustnóttin hefur
hrími stráð á grundu
burt frá oss tekið
blóm er birtu þráði
en í minningasjóði
mörg við eigum spor
í sumri og sól
um blágresishvamm
bcejargil og hól
um fjöru og tanga
bakka og vík
er bamsminning engri lík
og í henni höldum við áfram
að hittast
heima í Geitavík.
(Þ.S.)
Systkinin frá Skriöubóli