Tíminn - 22.07.1995, Blaðsíða 3

Laugardagur 22. júlí 1995

3
Hreinn Loftsson segir áhuga á bréfum Lyfjaverslun-
arinnar afsanna ab dreifb eignarabild leibi til stjórn-
leysis:
Sýnir að almenningi
er vel treystandi fyr-
ir hlutabréfum
Gunnar B. Norödahl hjá Ferbakortum hf. sem gefa út What's on in Reykjavík og Hafliöi Skúlason hjá Auglýs-
ingastofu Reykjavíkur undirrita samstarfssamning vegna íslandsgáttarinnar.
Internetiö:
Upplýsingar um feröa-
þjónustu á íslandsgátt
„Ö&ru nær, meö einkavæö-
ingu Lyfjaverslunarinnar er
nú búiö aö afsanna þá kenn-
ingu aö dreifö eignaraöild
leiöi til þess aö fyrirtæki veröi
stjórnlaus og aö þess vegna
þurfi aö selja fyrirtæki til
fárra og stórra fjárfesta,"
sagöi Hreinn Loftsson hrl.,
formaöur einkavæöingar-
nefndar fyrrverandi ríkis-
stjórnar. í framhaldi frétta af
áhuga stórra fjárfesta á kaup-
um fjölmargra hlutabréfa í
Lyfjaverslun íslands hf., sem
rökstuddur er meö því aö
stjóm fyrirtækis í eigu svo
fjölmargra aöila yröi svo
þung í vöfum og svifasein,
var Hreinn spuröur hvort
meginmarkmiö þessarar
einkavæöingar, þ.e. sem allra
dreiföust eingnaraöild, væri
eftir allt saman tóm mistök.
„Reynslan af þessari einka-
væðingu sýnir einmitt aö al-
menningi er vel treystandi fyrir
bréfunum. Ég get ekki litið á
þennan mikla áhuga stórra fjár-
festa öbruvísi en svo að í hon-
um felist viðurkenning á því að
fyrirtækið sé á réttri leib. Þessi
aðferð hlýtur því að koma til
skoðunar við næstu verkefni,
t.d. við einkavæðingu við-
skiptabanka í eigu ríkisins,"
sagði Hreinn.
Fyrir 1.600 hluthafa félagsins
segir hann þetta góðar fréttir.
Fjárfesting þeirra sé þegar farin
að skila góðri ávöxtun. Um leið
hljóti þetta að auka áhuga al-
mennings á því að vera með
næst þegar kemur að slíkri sölu.
„Eg tel mjög æskilegt aö
ábyrgöarmannakerfiö sé endur-
skoöaö. Kerfiö er hættulegt eins
og þaö er, mebal annars vegna
þess ab hvergi kemur fram hvaö
hver einstaklingur hefur geng-
ist í ábyrgb fyrir marga eba hve
háar upphæöir."
Þetta segir Brynjólfur Helgason,
abstoðarbankastjóri Landsbank-
ans, en Tíminn leitaði álits hans á
þeirri tillögu samráðsefndar um
greiðsluvanda heimilanna að lög
verði sett um vernd ábyrgða-
manna.
„Þab er ljóst að núverandi að-
ferð er ekki nógu góð, hvorki
gagnvart ábyrgðarmönnunum né
lánastofnunum. Fólk getur skrif-
að upp á lán á mörgum stöðum
án þess að það sé nokkurs staðar
til heildaryfirlit yfir skuldbind-
ingar þess og jafnvel hefur fólkið
sjálft ekki yfirlit yfir það sem það
hefur skrifað undir. Kerfið sem
slíkt er því mjög hættulegt og
nauðsynlegt að taka upp breyttar
vinnuaðferðir hvab þetta varðar,"
segir Brynjólfur.
I áliti samráðsnefndarinnar er
lagt til að gerð verði krafa um
Jafnframt hljóti að felast í þessu
ákveðin traustsyfirlýsing á
stjórnendum fyrirtækisins.
Þessir fjárfestar álíti greinilega
að þeir séu á réttri leið og að
horfur fyrirtækisins séu góbar.
Þar með er ekki sagt ab það sé
sjálfsagt fyrir eigendur bréf-
anna að rjúka til og selja þau
akkúrat á þessari stundu. Það
gæti verið skynsamlegt að bíða.
Hreinn rifjar upp að ýmsir
þeir sérfræðingar verðbréfa-
markaðarins sem til var leitað
hafi fyrirfram verið vantrúaðir
á sölu Lyfjaverslunarinnar. Þeir
hafi talið áhuga mjög óvissan
meðal stærri fjárfesta og alls
engan hjá almenningi. Þetta
hafi nú allt verib afsannað. Ef
til vill sé þetta áhyggjuefni fyrir
talsmenn þess að fyrirtæki þurfi
að komast í eigu fárra stórra
fjárfesta til að skapa kjölfestu.
Menn hafi verið svolítið hallir
undir að sjónarmið þeirra
kynnu að vera rétt.
„En í því felst bara óleyfileg
vantrú á almenningi. Þar af
leiðandi held ég að þetta sé ein-
mitt leiðin sem menn Ijóti að
skoba við frekari einkavæö-
ingu. Menn geta héðan í frá
verið óttalausir við að selja al-
menningi, meb dreifðri eignar-
aðild, hlutabréf í þessum stærri
fyrirtækjum, fremur en að velja
úr einhverja fáa fjárfesta eins
og stundum hefur verið gert, og
láta þá síðan njóta afrakstursins
þegar fyrirtækið er farib að
ganga vel," sagði Hreinn Lofts-
son.
aukna upplýsingaskyldu innláns-
stofnana til ábyrgðarmanna.
Brynjólfur segist ekki sjá í fljótu
bragði hvernig best væri að bregð-
ast við henni.
„Ég tek fyllilega undir það að
kerfib þarfnast endurskoðunar en
er ekki tilbúinn til að svara því
hvernig væri best að útfæra það.
Aukinni upplýsingaskyldu fylgir
t.d. væntanlega einhver kostnað-
ur og þá er spurning hvort hann á
að bætast við lántökukostnað lán-
takenda. Það eru þannig margar
spurningar sem þarf að velta upp
í þessu sambandi. Það sem er hins
vegar nauðsynlegt að gera er að
stórauka fræðslu um fjármál og
almenn bankaviðskipti í skóla-
kerfinu."
Brynjólfur segir að Landsbank-
inn hafi breytt vinnuaðferðum
sínum mikib síðustu ár í þá átt að
meira sé horft til greiðslugetu lán-
takendans. „Fólk er orðið opnara
fyrir því að fá mat á greiðslugetu
sinni í bankanum áður en þab
sækir um lán. Hættan er hins veg-
ar sú að fólk getur verið að taka
önnur lán annars staðar. Lán-
tökumöguleikarnir em orðnir svo
Stefnt er ab því aö kynning-
arritiö What's on in Reykja-
vík veröi komiö inn á Is-
landsgátt Internetsins í lok
þessa mánaöar. Þaö er Aug-
lýsingastofa Reykjavíkur
sem stendur fyrir Islands-
gáttinni, en þar er um aö
ræöa gagnagrunn sem ætl-
aöur er útlendingum enda er
textinn allur á ensku.
Fjölmörg fyrirtæki í ferða-
miklir að það er erfitt að hafa for-
sjána í höndum annars en ein-
staklingsins sjálfs." ■
Formabur Neytendafélags höf-
ubborgarsvæöisins telur aö til-
laga um aö sett verði þak á inn-
heimtukostnab lögmanna
gangi ekki nógu langt. Hann
vill ab sett veröi víötækari lög
um innheimtustarfsemi og þar
meb þann kostnaö sem lög-
mönnum er heimilt aö taka.
Jón Magnússon, lögmaöur og
formaður Neytendafélags höfub-
borgarsvæðisins, segir að í slíkri
löggjöf eigi að felast ákvæbi um
með hvaða hætti megi inn-
heimta skuldir og hvenær megi
grípa til hertra innheimtuað-
gerða. Þau virka fyrst og fremst
gegn því að um óhæfilega gjald-
töku sé ab ræöa í frelsinu þar sem
þjónustu eru þegar á íslands-
gáttinni. Má þar nefna Ferða-
málaráb íslands, Samvinnu-
ferðir-Landsýn, Flugfélag
Austurlands og ferðaskrifstof-
urnar Atlantik og Úrval-Útsýn.
íslandsgáttinni er ætlað að
vera sameiginlegur vettvangur
fyrir íslensk fyrirtæki sem þar
mynda einskonar klasa, en í
kynningu frá Auglýsingastofu
Reykjavíkur segir ab það komi
í veg fyrir að fyrirtæki „týnist"
á netinu og margfaldi líkurnar
á því að heimasíöur þeirra séu
lesnar. í júnímánuði voru 60
þúsund síður skoðaðar á ís-
landsgáttinni.
í samvinnu við bandarískt
tölvufyrirtæki hefur íslands-
gáttin samið um gerð svokall-
aðs „spegils" (server) í Banda-
ríkjunum og er hann nákvæm
eftirmynd af gagnagrunni ís-
landsgáttarinnar en hraðinn
er allt að tífaldur fyrir notend-
ur vestra. Notendur í Evrópu
geta valið um að nota íslands-
gáttina á íslandi eða í Banda-
ríkjunum en styðjist Evrópu-
annar aöilinn hefur frelsi en ekki
hinn. Slíkt kerfi, þar sem aöhald-
ib er ekkert, býöur upp á mis-
notkun."
Jón segist þó telja aö frásagnir
um tröllauknar gjaldtökur lög-
manna eigi almennt ekki viö rök
ab styöjast.
Runólfur Ágústsson, fulltrúi
sýslumanns í Borgarbyggð, vakti
athygli á innheimtukostnaði lög-
manna í blaðagreinum sl. vor.
Hann telur tillögu samráösnefnd-
arinnar mjög jákvæða. „Ijmg-
flestir lögmenn eru reyndar ákaf-
lega varkárir þegar þeir reikna sér
þóknun fyrir innheimtu en því
miöur ekki allir. Vandamáliö er
nokkuð útbreitt. í mínu starfi
búar við bandaríska spegilinn
getur hrabinn allt að fimm-
faldast. ■
Tölvu-
búnaði
stolib
Brotist var inn í fyrirtækiö Skák-
prent í Dugguvogi í Reykjavík í
fyrrinótt og stolib þaðan tveim
tölvum og hugbúnaöi. Sömu nótt
var brotist inn í Birkituminn viö
Birkimel og stoliö þaöan pening-
um, sælgæti og tóbaki.
í Hafnarfirði var tilkynnt um tvö
innbrot í íbúðarhús eftir nóttina. í
báðum tilvikum höfðu innbrots-
mennirnir farið inn um opna
glugga á húsunum. Lögreglan vill
brýna fyrir fólki að hafa glugga á
neðri hæðum húsa ekki opna að
næturlagi. ■
hitti ég oft fólk sem er aö greiða
kröfu þar sem innheimtukostn-
aðurinn er margföld skuldin,"
segir Runólfur.
Jón Magnússon bendir á að
fræðilega sé jafnvel hægt að færa
rök fyrir því að skuldareigandi
eigi sjálfur aö bera kostnað við
innheimtu skuldarinnar. Sú hug-
mynd sé t.d. lífsseig víða í Banda-
ríkjunum.
„Hugmyndafræðin á bak vib þá
reglu er að það sé áhættustarf-
semi að lána fé. Þeir sem stundi
þá starfsemi geri þaö á eigin
ábyrgð. Sé ekki greitt á réttum
tíma eigi þeir rétt á ab fá dráttar-
vexti í formi bóta en annað ekki,"
segirjón. ■
Brynjólfur Helgason, abstobarbankastjóri Landsbankans:
Mikilvægt ab auka
fræbslu um fjánnál
Á ab setja þak á innheimtukostnab lögmanna? Jón Magnússon:
Ekki nógu stórt skref