Réttur - 01.02.1924, Qupperneq 25

Lundúnasamningurinn.
Fátt hefir valdið öðrum eins deilum upp á síðkastið og
samningarþeir, sem gerðir voru í júlíogágústí sumar í Lund-
únum af helstu stjórnendum Bandamanna og Þýskalands.
Hafa þeir einkum orðið mikið deiluefni meðal stjórnmála-
flokkanna erlendis, álíta sumir að hjer sje fundið ráð, er
reisti við Þýskaland og tryggi heiniinum hinn langþráða
frið, aðrir álíta skilmálana í alla staði óþolandi og alger-
lega ósamboðna nokkurri sjálfstæðri þjóð. Hjer skal nú
reynt að gera grein fyrir þessum samningum, orsökum
þeirra og væntanlegum afleiðingum.
Eitt af helstu einkennum núverandi þjóðfjelags er
skipulagsleysið á framleiðslunni, sem hlýst af því að ekki
er framleitt það, sem mest þörf er á, heldur það sem
arðvænlegast er; leiðir þetta eðlilega af eignarrjetti ein-
staklingsins á framleiðslutækjunum, því þau verða ekki
notuð nema því aðeins að eigendurnir hafi von um að
hagnast á því. Af skipulagsleysinu hljótast svo aftur
verslunarkreppurnar, offramleiðslan, atvinnuleysið og alt
það böl, sem þessurn meinsemdum fylgir. Eigendur fram-
leiðslutækjanna í hverju iðnaðarlandi eru því knúðir til
að keppa við alla aðra, er iðnað reka, um að tryggja
sig gegn þessum vágestum með því að útvega sjer mark-
aði, ná nýlendum á sitt vald til þess að fá þaðan hráefni
og selja þangað unnu vörurnar; með því breyta þeir um
leið í peninga gróða þeim, er fengist hefir fyrir ógreidda
vinnu verkamanna og aðgerðir þjóðfjelagsheildarinnar
og innifalinn er í vöruverðinu. Geti nú eigendurnir,
auðmennirnir, ekki fengið markað fyrir vörur sínar, liggur