Morgunblaðið - 03.07.2008, Side 10

10 FIMMTUDAGUR 3. JÚLÍ 2008 MORGUNBLAÐIÐ
viðskipti/athafnalíf
'% 

( 

89
: 9
8$;" "; 9
< " "; 9
=>$ 9
$" !   9
-9 =/  9?  
*:
  " "; 9
0 <  9
@ !     9
A "
 9
%BC),
%$" /"D<"+ "' .&
E
#/ 9
F" 9
8
$%
9
:

 9
8$ $: 8"I #
8$ $: B
$";
/ BM.
= <  
.N";# < 
,3
"& 9
E"# /+$+ 9
O$+ 9
;$:<+:
%'$"9?  %+" 9
'


#
9

P
$"# 8// P;
-< "  9
- /+&  9
8/
  >' QR
&"
>$"
-4$ 9;"
>$"
A
+ 9;"
>$"
Q
S9""'$$ " 9#""$4 &
S9""'$$ "
$ 
0  "
>$"
"
+ ;"$ 'R
. $" 
>$"
8/   !"'R
&"
>$"
-4$ 
>$"
A
+ 
>$"
Q
O $! ' !"
#$
" 
>$"R
&"
>$"
-4$ 
>$"
O $!  $ / ' 9 $" 
>$"R
&"
>$"
-4$ 
>$"
!(+ '
O
"+!"?9  4/ /   9 >$
9 !"?9
"
#$ 9 +"/
 +   " R
O+  > " 9;"
>$"
 9 =


5/>
  9 =


7>
<
 9 =


.>
?(
 9 =


.>
?(
 9 =

72>
?(  9 =


7>
<
 9 =


5/>
 D


5
D














D
D


5
5
D 

D




5




D




D


D

5
D 










D
D 
5



5

  



 
D


5
D

D
 

D

$+
= $3" "&1+"
C 
"+!"?9 & / "
= !"?9 5
*:
 : =T$#
$ . D ,;": ";I$
2% <; P 
& " !"?9
C 
"+!"?9 &1+"D "
A% ,D8/
":
A% 8 B :9:
A% =";

A% ;!  %$#

A% =/
" A "
$
-' >$ &1+"
%D U"  $&1+"
A% ;!  =T$#
A% ;!  %
:$;"
< % / 
*P=V
$ D ;!  O 

<
"
 $ !"?9
<
"
   !"?9

%$$$"   !"?9 &1+"
@ "   !"?9 &1+"
W "9$ "&1+" " !"?9

 " $ !"?9 &1+"
80&1+
" $ !"?9 &1+"
<C* $ !"?9 &1+"



@ %&     !"
%&  C   !"
%&  8+ $
%&  @ "   !"
%&  U" !"
%&  @   !"
-
/ 9 *$+ U" !"?9
.#""$4 & !"?9
%  !"?9 &1+"
% "!"?9
A " +!"?9 
A " +!"?9

A " +!"?9
% 9!"?9  "94"
% 9!"?9 !+
% 9!"?9 9" /4 
O $&1+" @
@ ! ;!  =T . A
?9 
$+
P "

-
/&1+"
P "

,;"+"  &1+"
P "

8$"D="1&1+"
P "

="1&1+"
AB
80&1+ "+&1+"
80&1+  >$ &1+"
.#""$4 & &1+"
%  !"?9 &1+"
U" &1+"
+
:$%
C   !"?9 &1+" O
%  !"?9 &1+" O
-
/&1+" O
-$ !"?9 &1+" O
80&1+
"   !"?9 & O
80&1+
" ' >$ &1+" O
&4<=4>91
6?<34 D

%D

  /' 
/' /'
/'

     

5
  

 55 






 
5 55

 





 
 5







55 5
 5 5 


5
  


 55 D5

D
D
5



5


5



D
D


5
D5
D5




5

D 

5



D

5
D 


D
5



5

5

5
D

D

 

5
5
D




D


D
D


5
D 




D


5

5









5
D 5
D
5



D5
 

5


5
D



5

D
5

D


D

D







D5





 


D



D


73721@141<A4377

1@@: @1
6?<34
D


/'


/'

/'
 % //$ / &
Q
.>
?(

  9 =


5/>
 , 9'>$  +$ X 
5

=1714B2
143
6?<34C7DEF7
,EF7
&;:34
.C2



D


5
  

 .C.
Y
7.C4

D

5

Q  #9"$
" 3" /
" 
>$"  "&1+  
/  + 
" +""
 &'
$ /  "&1+/

Q W4$ +" /
+ 
>$" 3"" '  0
    
>$" 3"" ' 
" /
+ '4$ +" 9;  ' 
* $+


 $+

 $+
 ?E:
 $> 74
 9 =


5/>
  9 =


.>
?(
 9 =


7>
?(
 9 =


5/>
  9 =


7>
<
 9 =


7>
<
73721@141<

6?<34
 B
 /&



>
%&1+" 5
*$+ B
 !"?9
>
:$%
B
 /& O

B
 /&
AB
B
 /&
D



/'

/'
/'
  
5
  

 5

 5
    

5
.>
?(

5

.>
?(

5 7>
?(
 7.>
<
 2>
<

2>
<
5




 
  



 



5


55

 5  

 55
 5


 


 
5

5




55
5

 


5

 





 
5  

55 
  
55


5   
5
55
5
 5 5
5
D 
D










5




D
D5


D
D5

5





D


5


D

D

D

D5

5
5 

D

D 
5 
 5
 


5
D


5
D

5

D5
Q 
 9

Q 
 9   Q C '>$ *% Q 
 9
/ Q 
 9  /
;&>
9 =


++

+:
9
9 =1714B2
143
6?<34
F>
 :

$-
>
8/ % "&1+!4 "
8/ E? "
  "
%?"$? "
  "
; 9"'
Z!"  "" O $!" "
 R
 /' +
 /' +
 /' +
*
" 1!" & 
#""
  "
Q
<  " & ; " X2%HQ
%$
" X<BQ
H  " "1" XH Q
,;" " "1" X,) Q
%4 " "1" X%= Q
=" X=2CQ
377EF7
&;:34
.C2


D








.C3

5

D 

D 5



5
5




.C.

Y
.C3
5D 5

5

 .C3

D
D  D  

 5
5


5
 7.C4
 D  D  D  D * $+


 $+

 $+
 ?E:
 $> 74
Q O
>$" 9 1!/  ""
 /
" 
9"  9 $ +
  ! / ;  "&1+/

Q <" & 
#""
  " !
" 4"" 
>$
.C3

D 
D 
 
 G 
"0HI "0!" *!B@;!  
#)*#$$%
:+>D
:
-
 "D
+ $
 
E!;+ ;  R
 % 
O+ $ "1/
.&
+D
 $


H 
+ D

"+
.C3
5

5

D

D
5

5 
5 


5


.C3



5



 5
5






.C3

5

5

5

D

D





5 
5  D

5
..C3
5

5

5
5D
5

D
5

5
5
  ABD
?>

ABD
?>




 
     






 

 




 




























 
 






 
 

 







 
 
  


5
5
55
5 
   
 5
 5
555
55 


 D




 5 5
D
D
D
D

 D
D




 


  
5 5
5


 D
D
D
D
 D

5


  

5
5
 5
 5
 




 D

 D










D
D


D
D
D
D

D
D
 
 








 










 


  



..C3



D 5 D   
 5
5


5
 .C3
5 D

D
5
5  5  GH GI JG
K
&K*I 9
.>
$(
7//1
 ! " #"$  %&'() *""+! (* ,-". #/ 0) 1"#%) "2 *(3
; " " 
" $
  





    5
5
<#$ ' / 9"' C
$
"
A J( 8" A ".
!"( "



Einhverjir hafa tekið því illaað samkvæmt bráðabirgða-niðurstöðu eftirlitsstofnunar
EFTA (ESA) þarf hugsanlega að
breyta umgjörð Íbúðalánasjóðs,
þannig að starfsemi sjóðsins sam-
ræmist ríkisstyrkjareglum EES-
samningsins, sem ekki hefur verið
til þessa. Telur ESA þörf á aðskiln-
aði á milli félagslegrar og almennr-
ar starfsemi Íbúðalánasjóðs.
Ráðherrar hafa sagt að þetta
geti leitt til þess að lögum um
Íbúðalánasjóð verði breytt strax
næsta haust.
Gagnrýnendurnir hafa sagt að
verði þetta að veruleika muni það
leiða til þess að vextir af almennum
lánum Íbúðalánasjóðs muni hækka
frá því sem nú er. Það er reyndar
næsta víst að svo verður, því það
munar um ríkisábyrgðina. En er
þetta svo slæmt? Svo þarf alls ekki
að vera.
Fyrir nokkru var fjallað um það í
bandaríska blaðinu New York Tim-
es, að þó svo að flest flugfélög í
heiminum séu í erfiðleikum um
þessar mundir vegna mikillar
hækkunar á eldsneytisverði, þá séu
bandarísk flugfélög þó í verri stöðu
en evrópsk félög. Meðal skýringa
sem gefnar voru fyrir þessu í frétt
blaðsins var að bandarísku flug-
félögin hefðu treyst um of á aðstoð
ríkisins. Evrópusambandið hefði
hins vegar verið stífara hvað rík-
isaðstoð varðar og því stuðlað að
betri rekstri evrópskra flugfélaga
en þeirra bandarísku.
Ef eitthvað er að marka New
York Times hefur ríkisaðstoð við
flugfélög frekar verið til trafala en
hitt. Getur verið að svipað lögmál
eigi við á fleiri sviðum, til að
mynda í tengslum við íbúðalán?
Það skyldi þó ekki vera. Er ekki
líklegt að lánastarfsemin í landinu
yrði heilbrigðari ef sömu lögmál
gilda hjá öllum?
Aðstoð hins opinbera við flug-
rekstur í Bandaríkjunum hefur
ekki reynst heppileg. Getur verið að svipað eigi við
á íbúðalánamarkaði hér?
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Ábyrgð til trafala?
INNHERJI»
Eftir Snorra Jakobsson
snorri@mbl.is
Íslensk vísitala neysluverðs, sem er notuð sem við-mið við verðbólgumarkmið Seðlabankans, er aðeinu leyti frábrugðin vísitölum sem notast er við íflestum þeim löndum sem styðjast við verðbólgu-
markmið í peningamálastjórn. Í íslensku vísitölunni er
reiknuð húsaleiga, sem er fasteignaverð leiðrétt fyrir
fjármagnskostnaði. Frá því að verðbólgumarkmið var
tekið upp árið 2001 hefur fasteignaverð hækkað um 7%
umfram vísitölu neysluverðs og vægi liðsins í þeirri vísi-
tölu hefur nærri tvöfaldast, farið úr rúmlega 10% upp í
tæplega 20%. Þessi þróun er viðbúin en eðli fast-
eignaverðs felur í sér að það mun alltaf hækka hraðar en
vísitala neysluverðs, vegna fólksfjölgunar og skorts á
landrými.
Gerðar voru breytingar á vísitölunni fyrir nokkrum
árum sem tóku tillit til breytinga á fjármagnskostnaði.
Að mörgu leyti var breytingin til bóta, en hins vegar
leiddi hún til þess að þegar fasteignaverð lækkar líkt og
nú samfara hækkandi fjármagnskostnaði, verður lækk-
un á vísitölunni minni en ella. Seðlabanki hækkar vexti
til að lækka fasteignaverð en hækkar um leið fjármagns-
kostnað sem hefur áhrif til hækkunar á vísitölu neyslu-
verðs. Þetta er því líkt og hundur sem bítur í skotið á
sjálfum sér.
Hundur sem bítur í skottið á sér
Að hafa fasteignaverð inni í vísitölu neysluverðs sem við-
mið við peningamálastjórn veldur mörgum vand-
kvæðum. Af framansögðu fylgir töluverður mæling-
arvandi, auk þess sem vísitala neysluverðs með húsnæði
er yfirleitt hærri en án húsnæðis. Erlendir markaðs-
aðilar og greiningaraðilar gera sér ekki grein fyrir sér-
stöðu íslensku vísitölunnar, þetta dregur því úr trúverð-
ugleika Seðlabankans og hagkerfisins í heild.
Verðbólga í flestum nágrannalöndum okkar væri mun
meiri ef fasteignaverð væri mælt í vísitölunni. Af hverju
er ekki stuðst við samræmda vísitölu neysluverðs líkt og
í Evrópu? Að meðaltali hefur verðbólga mæld með sam-
ræmdri vísitölu neysluverðs, þ.e. ef við notuðum sama
mælikvarða og í Evrópu, verið 1,1% lægri. Að mati
Seðlabankans er fræðilega réttara að hafa fasteignalið-
inn inni í vísitölunni, auk þess sem þeim finnst fast-
eignaverð gefa góða vísbendingu um stöðuna í hagkerf-
inu. Vissulega er fasteignaverðið góð vísbending en það
er ekkert sem segir að það þurfi að vera inni í vísitölunni.
Að velta fyrir sér hvort fræðilega sé réttara að hafa fast-
eignaverðið með eða ekki er eins og velta fyrir sér hvort
að nota eigi fet eða metra til að mæla vegalengdir. Það
skiptir litlu máli hvort verðbólgan er mæld í fetum eða
metrum svo fremi sem viðmiðið er það sama og víðast
annars staðar og trúverðugleika bankans er haldið.
Verðbólgan mæld
í fetum eða metrum?
Útreikningar Spurning er hvaða aðferðir eigi að nota
til að reikna fasteignaverð inn í neysluverðsvísitölu.
Morgunblaðið/Skapti Hallgrímsson