Neisti - 28.02.1981, Qupperneq 9

Peter Uhl settur í einangrun
Lesendum Neista er í fersku
minni þegar Peter Lhl og fimm
haðrir félagar hans í Tékkóslóvakíu
voru dæmdir 23. október 1979 af
hæstarétti landsins í rúmlega 20 ára
fangelsi. Ákærurnar hljóðuðu upp
á „undirróður gegn ríkinu". Peter
Uhl sem er verkfræðingur að
mennt, byltingarsinnaður marxisti
að hugsjón, var ritstjóri Tímarits
' Charta 77-manna þegar hann var
handtekinn 29. maí 1979. Honum
er lýst af stjórnvöldum landsins sem
„höfuðpaur undirróðursmanna".
Yfírskrift ákæruskjalanna gegn
' sexmenningunum var í þeim anda -
„Mál Peter Uhl og fleiri". Dómur-
inn yfir Peter Uhl var einnig
þyngstur, en hann var dæmdur í 5
ára fangelsi, eða „annarrar deildar
betrunarvist“ eins og yfirvöld þar
cystra kjósa að kalla það. (Sjá
nánar 8. og 11. tbl. Neista 1979).
Refsingar og betrun
Frá því í janúar 1980 hefur Peter
Uhl dvalið í „annarri deild“ tugt-
hússins í borginni Mirov. Á „betr-
unarheimilinu" í Mirov er föngun-
um skipt upp innbyrðis í smáhópa.
Þeir fangar sem skipa hóp „póli-
tískra" fa,nga hafa engin réttindi.
Heilbrigðisgæslu og hreinlætisað-
stöðu er mjög ábótavant og er
fangelsisrými hvers fanga aðeins
um !.5m2. Sálarlegum þrýstingi og
ströngum hegðunarreglum er beitt
til þess að geta komið föngunum í
enn strangari vist á „þriðju deild
betrunarheimilisins".
Umkvörtun og
skipuleg endurhæfing
Þann 24. október 1980 skrifaði
Peter Uhl til yfirmanns fengelsisins
í Mirov, Kucera, þar sem hann
kvartaði yfir því að fangaverðir
færu ekki að lögum í umgengni
sinni við fangana.
Þann 30. október skrifaði Peter
Uhl til ríkissaksóknara Tékkó-
slóvakíu og bað unt lögvernd vegna
illrar meðferðar sem hann og
samfangar hans höfðu hlotið. Máli
sinu til stuðnings vitnaði Peter í
fyrsta kafla hegningarlaganna.
„Hluti manníjöldans sem safnaðist
saman utan við réttarsalinn þar sem
sexmenningarnir voru dæmdir. Til
hægri á myndinni sést í lögreglubíl.
Þann 24. nóvember kvartaði
Peter Uhl yfir að honum hefði verið
bannað að lesa dagblöð. Síðar
hefur hann kvartað yfir lélegri
heilsugæslu og að ekki sé farið eftir
lögum og reglum varðandi að-
búnað í fangelsinu.
Öll bréf, fyrirspurnir og kvartan-
ir Peter Uhl hafa verið sniðgengin.
Stofnanir og yfirvöld hafa ekki
svarað bréfum. Umkvartanir Pet-
ers hafa aðeins leitt til meiri refs-
ingar frá starfsfólki tugthússins.
Frá 4. nóvember til 4. desember
var honum refsað með því að vera
komið fyrir í „endurhæfingunni",
Aðeins nánustu ættingjar fcngu að
vera viðstaddir „réttarhöldin" eða
leiksýninguna réttara sagt.“
en svo er einangrunarklefi fangels-
isins kallaður. Allir pakkar sem
honum voru sendir eru gerðir
upptækir og 75% af vasapeningum
hans hafa verið tekin af honum.
Bréfum frá félögum hans er annað
hvort ekki komið til skila eða þau
eru sögð skaðleg fyrir hann, og
aðeins er lesin fyrir hann kveðja í
upphafi og enda bréfa. Yfirmaður
fangelsisins í Mirov, Moravek að
nafni, sagði: „Peter Uhl kemstekki
svo auðveldlega út úr þessari holu“.
Allar refsingar gegn honum eru
réttlættar með uþplognum laga-
krókum. Miklar líkur benda til þess
að fangelsisstjórnin vilji koma
honum fyrir í einangrunarklefa til
þess að hann laumi ekki byltingar-
eldmóði sínum inn í samfanga.
Peter Uhl þjáist af stöðugu lungna-
kvefi og því lítil von um bata ef
honum er komið fyrir í köldum og
rökum einangrunarklefum.
Látum mótmæluni
rigna
Meðan á réttarhöldunum yfir
sexmenningunum í Charta 77
hreyfingunni stóð, streymdu mót-
mælayfirlýsingar inn til Husak-
stjórnarinnar. Eins og siður er
þegar réttað er yfir andófsmönn--
um í verkalýðsríkjunum þá sendi
íslenski utanríkisráðherrann þá-
verandi, Bcnedikt Gröndal, mót-
mælaskeyti. Forystumenn komm-
únista- og sósíalistaflokka í V-
Evrópu mótmæltu dómunum og
slíkt hið sama gerðu verkalýðs-
félög.
Nú er full ástæða til að taka sér
aftur penna í hönd og mótmæla
lögbrotum fangelsisyfirvalda og
krefjast þess að Peter Uhl verði
látin laus. Fjölmörg dæmi eru til
þess að meðferð fanga hefur batnað
verulega, og þeim jafnvel sleppt,
þegar mótmæla og kvörtunarbréf-
um hefur rignt úr öllum áttum yfir
fangelsisyfirvöld.
„Heimilisfang" Peter Uhl er eft-
irfarandi:
P.U. born the 8/10 1941
PS 1/6 PSC
789 53 Mirov
Tékkóslóvakía.
Látum þúsundum bréfa rigna.
m.g.
Atvinnuofsóknir í Vestur-Þýskalandi
Nýlega kom út í Þýska sambands-
lýðveldinu bók eftir Hans Peter de
Lorent kennara í Hamborg. í þessari
bók lýsir de Lorent reynslu sinni,
baráttu og ótta við „Berufsverbot".
Síðan 1974 hefur de Lorent barist
fyrir því að fá fastráðningu sem
kennari, en de Lorent er félagi í DKP,
þýska kommúnistaflokknum. Síðastl.
haust leit út fyrir að de Lorent fengi
loks fastráðningu, en hann var meðal
þeirra, sem menntamálaráð Ham-
borgar mælti með að yrðu fastráðnir.
En þá kom út bók hans „Die Hexen-
jagd“ eða Nornaveiðin, skáldsaga um
„Berufsverbot". Viðbrögðin við bók-
inni urðu þau að menntamálaráðherra
Hamborgar, Grolle, dró meðmælin til
baka, de Lorent var fiuttur í nýjan
skóla, þar sem útkoma bókarinnar átti
að hafa slæm áhrif á vinnufriðinn í
skólanum sem hann kenndi í áður.
Honum var einnig tilkynnt, að yrði
hann ekki þægur yrði hann rekinn fyrir
fullt og allt án frekari fyrirvara.
Gamalt „Berufsverbot“-mál á hendur
honum frá árinu 1974 var tekið upp að
nýju og síðast en ekki síst var höfðað
mál á hendur honum fyrir að móðga
embættismenn Hamborgar í bókinni.
Sá sem gengið hefur hvað herskáast
fram gegn de Lorent er menntamála-
ráðherrann Grolle. í fréttatilkynningu,
sem hann gaf út í haust og þar sem
hann tilkynnir hefndarráðstafanir sín-
ar, segir hann ástæðuna fyrir þessum
aðgerðum yfirvalda vera þá að de
Lorent hafi móðgað eina fimm em-
bættismenn með ærumeiðandi um-
mælum í bókinni. Þessir embættis-
menn, sem séu undir-menn sínir eigi
rétt á að yfirmaður þeirra láti slíkum
árásum ekki ósvarað.
Og hverjar eru svo móðganirnar. De
Lorent nefnir í bók sinni fimm
embættismenn, sem hann nafngreinir
ekki með réttum nöfnum heldur notar
dulnefni. Söguhetja bókarinnar á í
höggi við þá og orðin sem Grolle telur
móðgandi eru tjáning á hugsunum og
tilfinningum söguhetjunnar. Þessi orð
eru „gamla rotta“, „blanda af ósvífni
og frekju“, „óhreinn svipur" og
,,mafía“. Um þetta segir de Lorent:
Það var aldrei ætlun mín aö gera þessa
fimm embættismenn ábyrga fyrir
„Berufsverbot", þeir sem þar eru
ábyrgir eru fyrst og fremst stjórnmála-
mennirnir, sem með völdin fara. Orðin
sem Grolle nefnir eru slitin úr öllu
samhengi, bókin er skáldsaga og hlýðir
að sjálfsögðu lögmálum hennar. „Ég
sjálfur myndi af grundvallar ástæðum
aldrei nota orðin „gamla rotta“ um
raunverulegt fólk.“
De Lorent telur að meiðyrðin séu
notuð sent tylliástæða, hin raunveru-
lega ástæða fyrir aðgerðum á hendur
honum sé að í bókinni sé „Berufs-
verbót", sem enn sé í gildi í Þýskalandi
til umræðu og að bókin hvetji til
almennrar umræðu um það, en almenn
umræða um þessi mál sé það sem
ráðamenn óttist. Ef þessi meintu meið-
yrði væru aðalástæðan er ekkert
einfaldara en að höfða meiðyrðamál á
hendur de Lorent en slíkt mál myndi í
mesta lagi enda með sektum, ef því yrði
ekki einfaldlega hafnað. Sú leið sem
yfirvöld hafa farið í þcssu máli er hins
vegar ntun alvarlegri fyrir de Lorent,
þ.e. að svipta hann atvinnunni.
Eftir miklar umræður um „Berufs-
verbot“ baéði í ogekki síður utan Þýska
sambandslýðveldisins sýndist eins og
væri farið að slaka á klónni. Sérstak-
lega á þetta við um Hamborg. Árið
1978 kunngerði Hans-Ulrich Klose
borgarstjóri i Hamborg (SPD) að nú
yrðu teknar upp aðrar og frjálslegri
aöferðir við að ráða starfsmenn
ríkisins. Engin réttarhöld, engar per-
sónunjósnir o.s.frv. Það var ekki síður
fyrir umræður og gagnrýni á „Berufs-
verbot", sem áttu sér stað utan Þýska-
lands sem þessi árangur, sem mönnum
sýndist vera, náðist. „Berufsverbot"
var að verða alvarlegur blettur á
lýðræðisríkinu Þýskalandi, ekki síst í
augunt ýmissa nágranna þeirra svo og í
augum sósíaldemokrata t.d. á Norður-
löndum. Og Þjóðverjar með sína ljótu
og að rniklu leyti óuppgerðu sögu, sem
er þeim feimnismál, tóku sér það mjög
nærri að illa væri talað um þá. Með
sameiginlegu átaki og umræðum innan
sent utan Þýska sambandslýðveldis-
ins, tókst að ná fram nokkrum tilslök-
unum. „Berufsverbot" er þó ekki úr
sögunni og besta leiðin til að berjast
gegn því þar sem annars staðar er að
fólk sé vel vakandi fyrir því og að
enginn ntaður missi vinnu vegna
skoðana sinna, án þess að málið verði
gert opinbert og umræðum og barátt-
unni haldið áfram.
SÁ
Neisti 2. tbl. 19. árg. bls. 9