Verklýðsblaðið - 16.09.1930, Side 2

Astandíð í Vestmannaeyjum
.——
Kreppan byrjar að gera vart víð sig.
Bærinn hættur að greiða vinnulaun
(Frá fréttaritara vorum í Vestm.eyjum)
ir tugir króna og munaði þess vegna ríkissjóð
engu. Enda tók landssímastjóri skýrt fram, að
hér væri eingöngu um stefnumál að ræða.
Hvaða stefna var það, sem ríkisstjómin fylgdi
svona fast? Hún er í því fólgin að nota ríkis-
valdið til að brjóta samtök verkamanna á bak
aftur og lækka launin til þess að aðrir atvinnu-
rekendur geti svo siglt í kjölfar þeirra.
Þessa stefnu lætur Alþýðusambandsstjómin
„hlutlausa“. Hún leit yfir alt það, sem rikis-
stjómin hafði gert í launamálum verkamanna
sínna og fann að það var harla gott. Barátta
siglfirskra verkamanna gegn ríkisstjóminni,
sem gerir tilraun til að brjóta kauptaxta þeirra,
er því um leið barátta gegn sambandsstjórn Al-
þýðuflokksins, sem er meðsek.
Það er fullvíst, að verkalýðurinn verður að
búast öfluglega til vamar gegn launalækkunar-
tilraunum atvinnurekenda i þeim tilgangi að
velta byrðum kreppunnar yfir á verkalýðinn.
Það veltur því á miklu hvort það tekst að halda
velli gegn ríkisstjóminni, sem hefir fomstuna í
sókn atvinnurekenda. Heill sé siglfirskum
verkamönnum, sem hafa brotið lítið skarð í
launakúgun ríkisvaldsins. Nú ríður á að ganga
miskunnarlaust á lagið. En til þess þarf að
skipuleggja baráttuna um land allt. Til þess
þarf verkalýðurinn að skapa sér öflugri samtök.
Fram til baráttu fyrir verklýðssambandi á
grundvelli stéttabaráttunnar.
Ummæli Alþýöublaðsins
um Verklýdsblaðið
„Bergmál Morgunblaðsins („Verklýðsblaðið")
kom út í morgun og er innihaldið eins og vant
er mjög illgimislegar (en reyndar jafnframt
máttvana) árásir á Alþýðuflokkinn. Hins vegar
er engin árás í blaðinu á íhaldið eða auðvaldið,
nema fyrir afskipti þess af Indiandi og Kína“.
Gísla Indriðasyni, sem áður hefir verið toll-
þjónn á Seyðisfirði og nú síðast á ísafirði,
hefir verið sagt upp stöðunni. Er álitið að það
standi í sambandi við það, að hann var einn af
þeim, sem skrifuðu undir áskorunina um það
að áfengisverzlun ríkisins yrði lögð niður á
Isafirði.
Fyrata vinnuatöðvablað á Islandi
„Raudi fáuinn“
gefinn út af kommúnistiskri cellu
á Siglufirði
Á Siglufirði byrjaði að koma út veggblað í
síðasta mánuði. Grein sú, sem á eftir fer er
tekin upp úr fyrsta tölublaði þess:
Stallsystur!
Hafið þið athugað afstöðu ykkar til atvinnu-
rekandans? Hafið þið sömu hagsmuna að gæta
og hann? Ég se'gi nei. Ykkar hagsmunir em
andstæðir hagsmunum atvinnurekendans. Tök-
um dæmi: Kaup ykkar er mjög lágt. Þið eruð
óánægðar með það. Það er hagur atvinnurek-
andans að það sé sem lægst og hann neitar að
borga ykkur hærra. Þið talið hver við aðra og
allar em á sama máli um það, að það ætti að
hækka. Sumar vilja gera verkfall, aðrar vilja
það ekki. „Við viljum engar æsingar". „Við er-
um engir bolsar“. „Við vitum ekki hvað útgerð-
in þolir að greiða hátt kaup. Þeir vita það auð-
vitað langt um betur sjálfir. Það er ekki fyrir
okkur að grubla út í þá reikninga". „Ég er
hrædd um að það væri ekki fyrir höfuðið á
mjer'. „Jeg held það væri nú sama og að fá
henni kisu það, Manga mín“. „Ójá, Stína mm,
við sátum nú ekki á skólabekkjunum í okkar
ungdæmi. Það var ekki verið að kosta okkur á
kvennaskóla. Það var ekki lenska þá“. „Nú
Blautur fiskur er óseljanlegur og mjög lágt
verð á þurfiski. Verð á full-þurkuðum línufiski
er 90 kr. fyrir skippundið. Söluhorfur á fiski
eru mjög slæmar, þar eð kreppan, er stöðugt að
færast í aukana á Spáni og gengið fellur þar
óðum, en jafnframt minnkar þar kaupgeta
verkamanna.
Útgerðarmenn hér í bæ ræða nú af kappi um
endurbætur á framleiðslutækjunum, byggingu
þurkhúss o. s. frv.
Engin atvinna er hér í bænum nema við
hafnargerð bæjarins, og þar hafa verkamenn
ekki getað fengið greitt kaup í þrjár vikur.
Fólkið hugsar með kvíða til vetrarins, er í hönd
fer.
Vaknaðn!
(Verkamannabréf).
I ár eru liðin 1000 ár síðan auðvaldið náði
yfirráðum á Islandi og íslenzkri þjóð. 1 tíu aldir
hafa hinar vinnandi stéttir verið beygðar undir
erlenda og innlenda auðkýfinga, sem hafa
haft ánægju af að þrælka þær og féfletta.
En hvað fá þær svo eftir 1000 ára stríð og
strit.
Ekkert.
Nei, arfurinn, sem þú færð íslenzki vinnandi
lýður, hann er enginn, nema ef þér að lokum
hlotnast lítilsvirt moldarleiði, sem þú verður
að borga, ef þú getur; en ef ekki, þá hreppur
þinn eða bær, því auðvaldið á jörðina, en lofar
þér ekki að liggja í henni nema fyrir kaup.
Þannig endar æfi þín í jámgreipum auðvalds-
ins, sem gleðst af óförum þínum.
En ef þú gerist svo djarfur að reyna að klóra
í bakkann og hafa þig upp úr feni skulda og
undirlægjuskapar, þá er auðvaldið jafnan til-
svona eitthvað verðum við að gera í þessu“,
segir Sigga, „ég fyrir mitt leyti vil að við ger-
um alt, sem við getum, til að fá kaupið 'hækk-
að. Ég veit ekki nákvæmlega hvað útgerðin
þolir, en jeg veit hvað ég þarf til þess að lifa,
og ég veit að útgerðarmaðurinn hefir mikið
hærri laun yfir árið en við allar til samans. Ég
legg til að við gerum verkfall næst þegar skip
kemur inn“. „Heyr!“ „Heyr!“ „Heyr!“ „Það er
bezt að fram fari atkvæðagreiðsla um þetta“.
„Það er samþykkt með 15 atkv. gegn 3 að gera
verkfall. Nú má enginn skerast úr leik og við
bindum ykkur, gömlu kellur, ef þið verðið ekki
góðar“.
Rétt í þessu er kallað: „Síld“. „Nú sitjum
við kyrrar“, segir Sigga. „Já, við hreyfum okk-
ur ekki“, segja hinar. Tíu mínútur líða. Verk-
stjórinn kemur. „Hvemig er það annars, ætlið
þið ekki að koma út að kverka?“ „Nei“, segir
Sigga, „við hreyfum okkur ekki fyr en við er-
um búnar að fá hækkað kaupið“. „Eruð þið vit-
lausar“, segir verkstjórinn, „Veiðibjallan er
komin inn með 600 tunnur af glænýrri síld. Það
er þó ekki meining ykkar að eyðileggja það allt
saman“. „Það er meining okkar að fara ekki út
fyr en við fáum hækkað kaupið og þú ert beð-
inn að skila því til útgerðarmannsins“, segir
Sigga. Verkstjórinn fer. Skipið liggur við
bryggjuna hlaðið af síld og mjög er heiþt í veðr-
inu. Eftir hálfa klukkustund kemur verkstjóri
aftur og segir: „Nú getið þið víst byrjað, þið
fáið þetta kaup sem þið heimtið". „Bravó!“
„Húrra!“
Kaupdeilunni er lokið. Allir þjóta út.
Á þessu sjáum við, að hagsmunir ykkar fóru
Tíð óvenju stirð. Um tveir þriðju af allri fisk-
framleiðslu Eyjanna óþurkuð og liggur víða
við skemdum.
Verkalýðsfélögin eru byrjuð að halda fundi.
í Alþýðuhúsinu hefir verið opin lesstofa á
hverjum sunnudegi.
F. U. J. hefir hafið vetrarstarfsemi sína og
hefir því þegar bæzt nokkrir nýir félagar, og
hefir verið stofnaður 40 manna lesflokkur.
Nú verða verkamenn að efla samtök sín, til
þess að halda velli gegn árásum atvinnurekand-
anna á lífskjör þeirra, svo sem neitun á greiðslu
verkakaups og fyrirsjáanlegar tilraunir þeirra
til launalækkunar.
búið til að sparka þér niður aftur. Vaknaðu
þvi til fulls, íslenzki verkalýður; hristu af þér
1000 ára hlekki kúgunar og vesaldóms.
Taiktu stjómina af auðvaldinu í þínar hend-
ur. Taktu atvinnutækin líka, að svo miklu lejrti
sem þú getur, svo að þau verðmæti, sem skap-
ast við vinnu þína, verði borguð sannvirði, sem
skiftist niður eftir hvers þörfum.
Og þegar þessu marki er náð, þá munt þú
íslenzki vinnandi lýður, lofsyngja þeim er
fyrstur hugsaði þá stefnu sem á að ráða í
heiminum, en það er jafnaðarstefnan.
Helgi Jónsson.
ÍSiT
Kafli úr verkamannabréfi
-------Ég kom á Sigluf jörð að nóttu til. Það
fyrsta sem ég heyrði um morguninn, þegar ég
vaknaði, var að verkfall væri hafið í Krossa-
nesi. (Um það hefir Jón Rafnsson skrifað mjög
ítarlega í Verklýðsblaðið).
Flutt á 4. síðu.
ekki saman með hagsmunum atvinnurekand-
ans. Þið neituðuð að vinna, þegar að honum lá
mest á, af því að þá stóðuð þið bezt að vígi með
að fá kaupið hækkað.
Atvinnu ykkar er þannig háttað, að hún er
kannske á iSuðurlandi á vetrum og vorin, en á
Norðurlandi yfir sumarið. Það kostar ykkur
mikið að fara þessa löngu leið, þar sem það er
venja að þið borgið aðra leiðina. Ef atvinnu-
rekandinn þyrfti að flytja norður hjólbörur til
vinnunnar og síðan suður aftur að haustinu,
yrði hann að borga flutninginn báðar leiðir. Af
þessu má sjá að atvinnurekandanum verður
ódýrara að flytja ykkur sem vinnutæki en hjól-
böru'rnar.
Þið hafið gert þá lítilfjörlegu kröfu að fá
báðar ferðir borgaðar. Er það ekki ósanngjamt.
En þó þið fáið borgaðar báðar ferðir í þetta
sinn er engin sönnun fyrir því að þið fáið það
að sumri. Sömuleiðis hafið þið enga tryggingu
ef illa gengur. Krafa ykkar þarf framvegis að
vera sú, að þið fáið vissa lágmarkstryggingu
og báðar ferðir greiddar. Þessar kröfur eigið þið
að ræða í þeim verkalýðsfélögum, sem þið er-
uð í, fá sem flestar til að fylgja þeim og sam-
þykkja. Síðan að senda áskorun til verka-
kvennafélags Siglufjarðar um að berjast fyrir
þessum kröfum og setja þær í næsta kauptaxta
sinn.
Talið við allar verkastúlkur, sem þið þekkið
hér, og fáið þær til að vera með ykkur. Hvetjið
þær. Standið sjálfar saman og verið ákveðnar.
Hopið aldrei!
Félagi.