Verklýðsblaðið - 16.09.1930, Side 4

verður sterkari innan Alþýðuflokksins, þvi cí
það er álitið nóg-, að ríkisrekstur sé á atvínnu-
vegunum og þjóðnýtingunni, takmarki sosial-
ismans, sé náð með ríkisrekstrinum, þá munu
slíkir „jafnaðarmenn“, er það álíta, standa
með ríkisvaldinu í komándi deilu þess við
verkalýð.
All einkennileg er afstaða íhaldsblaðanna út
af ræðu Jónasar. „Morgunblaðið" telur hana
skrípaleik einn. Heldur blaðið þar áfram aðferð
sinni að agitera Jónas frá Hriflu upp meðal al-
þýðu sem aðaííhaldsandstæðing landsins. Með
þessu móti villir blaðið fjölmörgum alþýðu-
mönnum sýn. Það stimplar ríkisauðvaldið sem
hreinasta kommúnisma og Jónas sem höfuðpaur
kommúnista. Er með þessu vakin tiltrú til
Framsóknar og Jónasar hjá ýmsum verka-
mönnum og fátækum bændum, sem vanir eru
að hafa í hávegum menn þá, er íhaldið níðir.
Hjálpa íhaldsblöðin þannig til að auka fylgi
„Framsóknar", með þeim möxmum, er yrði
ákveðnir andstæðingar ríkisvaldsins, er þeir sjá
það í sinni réttu mynd. Þó gera íhaldsblöðin
þetta enganveginn af pólitískum klókindum til
að tryggja öðrum aðalflokki íslenzka auðvalds-
ins þá menn, sem hinn flokkurinn — íhaldið —
ekki fær. Nei. Þau gera þetta sem flest önnur
verk sín af heimsku og hatri annarsvegar. Af
heimsku líkri hundanna, sem spangóla upp í
tunglið, — af því skilningsleysi að trúa enn þá
á samkeppniskenningu auðvaldsins, þegar
hringamyndunin, fjármála- og ríkisauðvaldið,
eru búin að gersigra landið, — af því lærifeður
ísl. auðvaldsins enn þá tilheyra Manchester-
skólanum, eru tæprí öld á eftir tímanum. Hins-
vegar af hatri, — hatri nokkurra stjómmála-
manna (á borð við S. Eggerz. J. Þorl. o. fl.) til
slungnari braskara, er „slá þá út“ í samkeppn-
inni, — og hatri kaupmannaklíkunnar til rísandi
samvinnuhreyfingar íslenzkrar alþýðu, sem
kaupmannavaldið þó um leið reynir að spilla
með því að eitra hana anda sínum og hefir tek-
izt það að nokkru leyti, því miður.
En það sem máli skiptii* fyrir verklýðshreyf-
inguna, er að láta þessa meira eða minna mála-
myndar- og yfirborðsandstöðu einkaauðvaldsins
gegn ríkisauðvaldinu og aðalmanni þess, dóms-
málaráðherranum, enganveginn verða til að
riðla fylkingum sínum í baráttunni gegn báð-
um þessum örmum auðvaldsins — og ekki þá
hvað síst ríkisvaldinu sjálfu.
Einkaauðvaldið og íhaldið, hinn pólitiski
fiokkur þess, er það kunnugt allri alþýðu, að
hún varast það.
En ríkisauðvaldið er hulið hjúp hinna hættu-
legustu blekkinga og víða tengt samvinnu- og
þjóðnýtingarhugmyndum jafnaðarstefnunnar á
hinn viðsjárverðasta hátt. Þess vegna þarf nú
að leggja miklu meiri áherslu á að upplýsa al-
þýðu um hið sanna innræti þess.
Aðferð ríkisauðvaldsins í baráttunni við
verkalýðinn er sú að deila og drottna. Fyrst
reynir ríkisstjórnin og flokkur hennar að tengja
forvígismenn verkalýðsins við fyrirtæki ríkis-
auðvaldsins, gera þá áhugasama um að viðhalda
stéttarfrið og vinnufrið í landinu og lama
þannig stéttabaráttu verkalýðsins. Vogi þeir
sér engu að síður að tala djarflega máli verka-
lýðsins og krefjast umbóta honum til handa,
en móti hagsmunum auðvaldsins, — þá hótar
dómsmálaráðherrann að sreka þá (sbr. grein J.
J. gegn Einari Olgeirssyni des. 1928).
Á þennan hátt gerir ríkisauðvaldið ýmsa
helstu foringja verkalýðsins háða sér, bindur
jafnvel málgagn flokksins á skuldaklafa bank-
anna og nær þannig broti úr verkalýðnum
með sér.
En dirfist hinn hluti verkalýðsins, sem engra
gæða nýtur af bræðingnum, sem fær að þræla
fyrir sultarkaupi hjá ríkinu eða öðrum atvinnu-
rekendum, — að rísa gegn kúguninni með eina
vopnftiu, sem hann á til, verkfalli, — þá ætlar
ríkisauðvaldið að svelta hann til hlýðni með
verkbanni, sem jafnvel gæti staðið heilt ár. Svo
hótar Jónas frá Hriflu fyrir hönd ríkisstjómar-
innar um leið og Jóni Baldvinssyni er veitt
bankastj órastaðan við Útvegsbankann.
Og hver yrði afleiðingin ef þessi hótun yrði
f ramkvæmd ?
íslenzkur verkalýður lætur ekki svelta sig í
hel, þótt foringjar hans séu settir í æðstu stöð-
ur landsins. Því harðara sem ríldsstjórnin tek-
ur á verkalýðnum, því miskunnarlausari skulu
árásirnar verða á móti.
Eða hvort er ástæða til að greiða skatta til
hungurstjómar slíkrar, til að greiða vexti af
lánum frá bönkum hennar, hlýða embættis-
mönnum hennar eða virða lög hennar að
nokkru?
Og allsherjarverkfall er til sem vopn þótt enn
hafi eigi verið notað.
Og þegar framkvæmdarstjóm ríkisvaldsins á
íslandi ætlaði sér að beita ofbeldi til að kúga
hinn róttæka verkalýð til að láta undan, þá
myndi víst ekki veita af ríkisslögreglu íhaldsins
— og hvað er orðið um lýðræðishjal „Fram-
sóknar“ þá?
í áttina til fasisma
Öllum verkalýð verður því að vera Ijóst,
að með þessum tilkynningum dómsmálaráð-
herra, er stefnt í áttina til fasisma. Og þótt of-
beldisboðunin og andúðin gegn þingræðinu, sem
hvarvetna erlendis eru meginþættir fasismans,
ekki komi hér í Ijós á þessu stigi málsins, þá
eru þó önnur byrjunareinkenni hans til hér, svo
sem nú skal telja.
Fasismi byrjar alltaf sem „róttæk vinstri"
stefna, sem glamrar með vígorðum jafnaðar-
manna og nær á þann hátt fylgi alþýðu, sem það
síðan notar til að festa auðvaldið í sessi. Eitt
aðalmarkmið fasismans er að bæla niður stétta-
baráttu verkalýðsins og skapa vixmufrið fyrir
auðvaldið. Eitt aðaleinkenni á atvinnuskipulagi
fasismans í Italíu er víðtækur ríkisrekstur og
ríkiseinkasölur — en auðvaldinu í hag.
Og eitt aðalatriðið, sem fasisminn notar sér
til að ná völdum, er einhver „sterk persóna“, er
hefir lýðhylli og átrúnað, — og þykja ágæt-
lega *fallnir til þess menn, sem áður hafa verið
foringjar jafnaðarmanna. Og það gildir um þá
báða Mussolini og Jónas frá Hriflu.
Hér með skal enganveginn sagt að „Fram-
sókn“ sé flokkur fasista eða því um líkt, því til
fasistaflokks þarf betur skipaðan og agaðan
flokk en þexman sundxirlausa milliflokk.
En hitt viljum við leggja áherzlu á og vara
bæði verkamenn og bændur í Alþýðu- og Fram-
sóknarflokki við, að með þeixri stjómarstefnu,
sem nú er rekin, er stefnt í áttina til alræðis
ríkisauðvalds og fasisma og harðvítugrar bar-
áttu við allan þann verkalýð, sem berst fyrir
lokasigri sosialismans. Rök atvinnuþróunarinn-
ar og vandræði kreppunnar munu knýja núver-
andi valdhafa viljandi og óviljandi út í þessa
stéttastyrjöld við verkalýðinn, fyrst þeir ekki
höfðu hug né vilja til að beina vopnum sínum
gegn íslenzka auðvaldsskipulaginu.
Og ræða J. J. sýnir að nú er þeim að verða
ljóst hvert þeir stefna og — þeir sætta sig við
það.
„Verklýðsblaðið“
Pósthólf 761 — Reykjavík
Áskriftarmiði
Undirritaður óskar eftir að gerast áskrifandi
„Verklýðsblaðsinsu .
Nafn
Staða
Heimili
Áskriftargjald g; JJJ g* “2 f “
(Klippist úr og sendist til blaðsins)
„Verklýðsblaðið". Ritstjórn: Ritnefnd „Spörtu“. —
Ábyrgðarm.: Brynjólfur Bjarnason. — Árg. 5 kr., í
lausasölu 15 aura eintakið. — Utanáskrift blaðsins:
Verklýðsblaðið, P. 0. Box 761, Reykjavík.
Prentsmiðjan Acta.
3. þing S. U. J.
Framh. af 1. síðu.
enn á fyrsta bernsku stigi. Það eru ekki liðin
nema tæp tvö ár síðan að Samband ungra jafn-
aðarmanna var stofnað. Þó telur það orðið 1200
meðlimi í 10 deildum víðsvegar um land. Það
er því engum vafa bundið að æska íslenzkrar
alþýðu mun þess fyllilega megnug, að skapa sér
þann orðsstír ungra jafnaðarmaxma í öðrum
löndum að verða framsæknasti hluti verkalýðs-
ins. Því er óhætt að slá föstu að hreyfing ungra
jafnaðarmanna hefir með samtökum sínum nú
þegar skapað sér það sæti í íslenzkum stjóm-
málum, að hún er orðixm sá pólitíski aðili, sem
ekki verður gengið framhjá.
Mörg merk mál bíða úrlausnar þingsins. 1
fremstu röð má telja skipulagsmálin. Það verð-
ur að skapa ákveðinn grundvöll að góðri skipu-
lagningu samtakanna, svo að unnt verði að
draga alla meðlimi sambandsins í virka starf-
semi fyx-ir málum jafnaðarstefnunnar. Einn lið-
ur í betri skipulagningu samtakanna verður og
að fixma ráð til þess hvernig bezt verði hagað
félagsstarfsemi í smæxri kaupstöðum og koma
fastari reglu á samvinnuna við einstaklings-
meðlimina upp til sveita.
Ekki verður það síður drjúgt verkefni þings-
ins að ræða hagsmunamál ungra verkamanna
og kvenna, smíða sér vopn í baráttunni fyrir
styttri vinnutíma unglinga, betri launum, end-
urbótum á hinni ranglátu iðnnemalöggjöf o. s.
frv.
Mörg öxmur stórmál munu verða rædd á
þinginu svo sem stofnun bamadeilda til þess
að losa böm alþýðumaxma undan áhrifum
borgai'alegra félaga, stofnun íþróttadeilda, og
öflugri menningarstafsemi ungra jafnaðar-
manna.
ótvírætt mun þingið á Siglufirði skapa veg-
legt sæti í sögu jafnaðarstefnunnar á íslandi.
Kafli úr verkamannabréfi framhald af 2. síðu
Alstaðar þar sem verkamenn voru saman
komnir á Siglufirði, var verkfallið til umræðu,
hvað þeim bæri að gera fyrir verkfallsmexmina.
„Skyldur okkar við þá eru ótakmarkaðar“,
sagði einn.
Um kvöldið kl. 8 kom símskeyti frá Akureyri,
sem var eitthvað á þessa leið: Vinna stöðvuð í
Krossanesi. Kallið saman fund. Hefjið samskot.
Þessa daga var mikil vinna á Siglufirði, og
unnu menn oft til kl. 10 á kvöldin. En þegar
það bai'st frá maxrni til manns, að fundur ætti
að vera kl. 9 um kvöldið, hættu menn að vinna,
og komu margir vinnuklæddir, og blandaðist
víst engum hugur um, að það var reglulegur
verkamannafundur. Menn voru einhuga og
„stemningin" var ágæt, og hefi ég óvíða kunn-
að betur við mig en þax*.
Mættir voru ca. 100 félagar, þó fundur væri
boðaður með tæpum klukkutíma fyrirvara. I
verkfallssjóð söfnuðust um 100 krónur. En í
allt söfnuðust í bænum 900 kr. og fóru til verk-
fallsmanna í Krossanesi 400 krónur, en með 500
krónum stofnaði verkamannafélag Siglufjarðar
verkfallssjóð (eftir því, sem mér var skrifað
síðar). Sú frétt barst til Siglufjarðar, að Félag
ungra sj álfstæðismanna á Akureyri, sem sumir
kalla „Fjelag ungra gamalmenna" ætlaði að
fjölmenna í KroSsanes og sýna með því sjálf-
stæði sitt, að hjálpa Holdö. Siglfirðingar voru
ákveðnir í því að veita þeim #ungu gamalmenn-
unum) þær viðtökur, sem þeir áttu skilið. „Við
erum ekki í vandræðum að komast inn til Akur-
eyrar, það eru mörg skip við bryggjurnar“,.
sögðu þeir.
Þann stutta tíma, sem ég stóð við á Siglu-
firði eignaðist ég marga vini meðal stétta-
bræðra minna, sem ég dáist að og ber mikið
traust til, og vona að þeir taki eftir í tíma ef
nokkur skyldi vera í verkamannafélaginu, sem
ræki þar erindi burgeisanna eða vildi gera fé-
lagana afturhaldssama.-------—
Verkamaður.