Verklýðsblaðið - 21.03.1931, Blaðsíða 4

Nú vil ég beina örfáum orðum til ungu kyn-
slóðarinnar í hreppnum mínum, sem aðgerða-
laus lifir ár eftir ár og ekkert reynir til bóta.
Ég skora því á ykkur, og særi ykkur við sæmd
ykkar og heiður, að hefjast handa á móti ein-
okun, kúgun, þrældómi og afturhaldssemi, og
ryðja nýja braut í þjónustu bræðralagsins.
Verzlunaraðferð hér í hreppi er í alla staði
slæm og óþolandi. Menn leggja inn vörur sín-
ár, og fá ekki að vita, hvað mikinn gjaldeyrir
þeir fá fyrir hana fyr en eftir langan tíma, og
svipað er með úttektina. Þetta er gangurinn,
tekið út og lagt inni, og það allt í mestu ráð-
leysis blindni, að undanskildum einstaka mönn-
um, svo sem efnabændunum. Þeir hafa á laun
hærra verð fyrir vöru sínar en fjöldinn. Á
hverjum áramótum fer fram uppgjör við við-
skiptamennina. Ég ætla ekki að lýsa því á
neinn hátt, nema að því leyti, að fáir eiga inn-
eign við áramótin.
í kaupstaðnum hér á Amarstapa er um tölu-
verða vinnu að ræða, 4 vorin og sumrin, en þó
sérstaklega á haustin. Á vorin og sumrin er
aðallega um skipavinnu að ræða, og hana svo
vonda að slíkt þekkist óvíða. Þar er engin
bryggja, og verða menn að bera á bakinu allt
upp úr bátnum, eða þá á handbörum, og vaða
sjóinn í mitti og upp undir höndur. Að því
loknu halda þeir áfram að bera upp í vöru-
geymsluhúsin, en tíl þeirra er yfir læk og snar-
bratta grjótkleif að fara. Það er þungt ok að
bera á bakinu 100 kg. poka yfir grjótleið, og
fá svo ekki að verðlaunum nema 80 aura á
klukkutímann, hvort heldur er á nótt eða degi,
helgum degi eða rúmhelgum. Og verða svo
þar að auki að rífa í sig matinn eins og hundar
í skarni, meðan á afgreiðslu skipanna stendur.
Svo er það haustvinnan (sláturtíðin), sem er
mjög slæm vinna, óþrifaleg, og mjög á eftir
tímanum í alla staði, hvað húsrúm snertir og
verkfæri og einnig meðhöndlan á kjötinu. Þessa
vinnu verðum við að byrja áð vinna með degi
og það fram í myrkur á kvöldin, og sumir langt
fram á kvöld. Og fyrir allan þennan vinnutíma,
sem stundum kemst upp í 14—15 klukkutíma á
dag, fáum við ekki nema 6—8 krónur á dag,
og sumir að emhverju Leyti frítt fæði, sérstak-
lega ef það eru vildarmenn atvinnurekenda.
Undanfarin sumur hefir ríkissjóður verið að
leggja bílfæran veg hér vestur um sveitirnar,
og fyrst í sumar var byrjað á honum hér í
hreppi. Það er nú á margan hátt gott og ágætt
að fá veginn, „en böggull fylgir nú skammrifi“.
Því hverjum verkfærum manni er gert að
skyldu að vinna mörg dagsverk endurgjalds-
Laust eða að borga þau sér á parti. Fyrir þetta
hafa menn borið mikinn skaða í vinnutapi frá
heimilum sínum. Fyrir skömmu átti ég tal við
einn fátækan mann, Jón bónda Kristjánsson í
Melabúð á Hellnum. Þar á meðal segir hann.
„F.yrír það, að ég varð að fara og vinna
skyldudag'sverkin, tapaði ég öllum beztu dögun-
um á rneðan aflabrögðin voru sem bezt“. En
svo hittist á að áflabrögð voru góð um þetta
leyti*). Eftir því, sem mér sýnist og ég bezt
til þekki hefði verið nóg rúm fyrir nokkurn afla
inn í heimili mannsins, en í stað þess er hann
sviftur skerfi sínum úr auðlind náttúrunnar, af
rikisvaldinu og þess útsendurum. Þessa sögu
gæti ég endurtekið upp aftur og aftur um
marga fátæka menn í byggðarlagi mínu.
Ég kveð nú þetta greinarkorn rnitt, því mér
súrnar í augum, er ég sé mig staddan á kær-
leikslausri eyðimörk samtíðar minnar. Þvi
hrópa ég nú til stéttarbræðra minna í nafni
kærleikans og bræðralagsins um hjálp handa
mér og meðbræðrum mínum, bömum þeirra og
bömum mínum. Sendið okkur rödd, er getur
vakið upp af dáðleysis svefni ungu kynslóðina,
svo á henni megi rætast orð skáldsins, „til að
velta í rústir og byggja á ný“. Ég skora því á
ungu kynslóðina í sveit minni „að velta í rúst-
ir“ íhaldi, afturhaldi, einokun, kúgun, þræla-
haldi, ófrelsi, órétti, „og byggja á ný“ kær-
leika, bræðralag, frjálsræði og jafnrétti.
___________ Hreppsbúi.
*) Á Hellnurn liia menn öllu moira á sjávarafurð-
um on landbúnaði.
Frá ísafirði
(Úr verkamannabréfi).
.. . Hér gengur flest afturábak, þegar annar-
staðar fer áfram. 22. febr. var haldinn hér
verklýðsfélagsfundur í sal Hjálpræðishersins.
Á dagskrá var: 1. Inntaka nýrra félaga, 2.
„Vöggur“ (félagsblaðið), 3. Prentsmiðjumálið,
4. Guðm. Hagalín: Erindi um erlendan alþýðu-
rithöfund.
Fyi’sta málið gekk fljótt. Einn var tekinn
inn, öðrum vísað frá.
2. málið var „Vöggur“, sem var svo innan-
tómur að ekki var opnaður. í stað þess var
lesið upp bréf frá miðstjóm Alþýðuflokksins,
þar sem menn vora beðnir að muna eftir „Jafn-
aðarmönnum" hér á ísafirði við næstu Al-
þingiskosningar. (Að kjósa þá Finn eða Vil-
mund, hvorn þeirra, sem yrði í kjörí. Þetta
stóð vitanlega ekki beint í bréfinu). Sást eng-
um bregða þá svo væri mælt. En aftur sást á
nokkrum, að þeim þótti, sem slíkur lestur hefði
mátt bíða einn fund til, þar sem það mál var
ekki á dagskrá.
Því næst var prentsmiðjumálið, og var það
ekkert rætt. En tillaga kom fram þess efnis,
að kjósa 5 manna nefnd til söfnunar fyrir
prentsmiðju. Var hún samþykkt með 7 atkvæð-
um gegn engu. (Á fundinum voru 80—100
manns). Vora þá kosnir menn í nefndina og
hlaut sá hæsti 7 eða 8 atkvæði, en sá lægsti 3.
Þannig var nefndin kosin.
Þá var tekið fyrir 4. og síðasta málið. Guðm.
Hagalín: Erindi. Hefði það einnig mátt bíða,
því að því loknu var andinn yfir Finni orðinn
svo kaldur, að hann neitaði bróður sínum, Ing-
ólfi Jónssyni að ræða verklýðsmál, og sagði
fundi slitið. Kvað Ingólfur ófyrirgefanlegt að
slíta fundi, meðan ekkert verklýðsmál hefði
verið rætt, svo sem atvinnuleysísskýrslur og
kaupgjaldssamningar, þó ekki væra eftir nema
tvö fundartímabil, þar til samninga ætti að
endumýja.
Má því búast við, eins og sakir standa nú, að
aðeins verði komið með tillögu á síðustu
stundu, um kaup, er þú og ég á að hafa og
fólkinu sagt að samþykkja. Því miður er hætt
við að þá verði í hugum margra eftir venju:
„Fylla mun ég flokkinn þann,
er fylgið hefir meira“.
Og ef einhver er í vafa, þá:
„Yfirmönnunum allra bezt,
áttu að fylgja, þó þér sé verst“.
Og þar með verði samningarnir samþykktir,
eins og yfinnennirnir vilja hafa þá. — Því for-
maður félagsins (Finnur Jónsson, krati), hefir
yfir mestri atvinnu að ráða í bænum og þar
af leiðandi fyrsti maður til samþykktar kaup-
samninga.
En sú kemur tíðin að verkalýðurinn vakn-
ar ...
Kommúnismi,
landslag og veðrátta
„Kyndli“, blaði ungra sósíaldemókrata, hefir
. nú loks tekist, eftir áralangar rannsóknir þaul-
æfðra vísindamanna, að finna orsakimar fyrir
því, hversvegna framtíðarskipulagið á tslandi
er auðvaldsskipulagið en ekki kommúnismi.
Þó að kommúnisminn „eigi við“ víða út í heimi,
er fjarri því að hann eigi við á íslandi. Veldur
því íslenzkt landslag og veðrátta. Kommúnismi
kvað til dæmis þrífast ágætlega í kuldunum í
Síberíu og hitunum í Indlandi. Aftur á móti er
óhugsandi að hann þoli vetrarhörkumar hér.
Við olíuframleiðsluna í Kaukasus kvað kommún
isminn reynast ágætlega. Hinsvegar er það hin
mesta villa að hugsa sér að kommúnisminn geti
fest rætur við olíustöðvarnar hér. Að vísu er
Kaukasus háfjallaland eins og ísland, en það
kváðu vera allt aðrar bergtegundir í fjöllunum
þar syðra.
Togararnir
voru loks leystir úr banni og leyft að fara á
veiðar í fyrradag. Era þeir nú búnir að liggja
bundir allan bezta tíma vertíðarinnar. Lengur
hafa stóru útgerðar- og fisksölufélögin ekki
tieyst sér að halda þeim í höfn. — Öll skip,
sem verið hafa að veiðum, hafa haft mokafla
meðan togararnir lágu inni. Má hamingjan vita
bversu lengi þessi mikli afli helzt. — En stóru
útgerðarfélögin eiga sjálfsagt þá ósk heitasta
að fiskiríið sé þegar á enda.
Uppfylling.
(Verkamannabréf).
Á laugardaginn 28. f. m. var grein(?) í Al-
þýðublaðinu. Það var nærri hálfur dálkur með
49 mannanöfnum.
Það er ekki atvinnuleysið á ritstjómarskrif-
stofunni þar, fyrst þeir komast ekki yfir það
þrír að skrifa eitthvað af viti í blaðið.
Þeir hefðu þó í verstu tilfellum getað skrifað
um hvað mikið er að gera. Þeim lætur hvort
sem er ekki svo vel að skrifa um atvinnuleysi.
Annars heldur nú Ólafur ritstjóri því fram, að
þegar verkalýðurinn er hungraður, þá eigi hann
að þegja svo atvinnurekendumir viti það ekki.
En úr því að blaðið er farið að nota svona
uppfyllingu til að skila ekki auðu, þá finnst
mér að heppilegast væri að hafa það eins og
„Kyndill“ á kosningadaginn í fyrra, að fá bara
eina heilsíðu auglýsingu hjá Tóbaksverzlun ís-
lands h.f. Það munar þó svolítið um það.
Og okkur atvinnuleysingjunum er alveg hætt
að blöskra hvemig blaðið er hvort sem er.
. eson
Bækur
um kommúnisman.
Á íslenzku:
Þróun Jafnaðarstefnunnar, eftir Fr. Engels.
Kommúnistaávai’pið, eftir. K. Marx og Fr.
Engels.
Leninisminn, eftir J. Stalin.
Byltingin í Rússlandi, eftir Stefán Péturs-
son.
Athugasemdir við Gotha-stefnuskrána, eftir
K. Marx. (Með inngangi og eftirmála eftir
Brynjólf Bjamason. Sérprentun úr „Rétti“j.
Erindi bolsévismans til bænda, eftir Einar
Olgeirsson.
Baráttustefnuskrá Kommúnistaflokks Is-
lands.
Allar þessar bækur fást í Bókaverzlun AI-
þýðu, Lækjargötu 4.
Tímarit um þjóðfélags- og menningarmál
M emur út 4 sinnuin á ári. Árg. kostar 5 kr
Gerist áskrifendur.
Afgreiðslumaður í Iteykjavík:
Arinbjörn Sveinbjarnarson, Laugaveg 41.
„V erklýðsblaðið4*.
! Ábyrgðarm.: Brynjólfur Bjamason. — Árg. 5 kr„ i
lausasölu 15 aura eintakið. — Utanáskrift blaðsins:
Verklýðsblaðið, P. O. Box 761, Reykjavík.
Prentsmiðjan Acta.