Verklýðsblaðið - 20.06.1933, Blaðsíða 3

Brezku
samníngarnír
„Brezki samningurinn er kurt-
eis og eins og slíkir samning-
ar eiga að vera“.
Alþ.bl. 30. maí ’33.
Við höfum aðrar skoðanir á
þessu máli en Alþýðublaðið.
Brezki samningurinn er fyrst og
fremst spegilmynd af ósjálfstæði
Islands gagnvart Bretlandi í utan-
ríkismálum, hann er ljóst dæmi
vaxandi fjárhagslegs ósjálfstæðis
íslands gagnvart stórveldastefnu
Breta.
„Við getum verið ánægðir með
brezka samninginn, enda er vel-
vild Breta meira virði en nokkurs
annars stórveldis“ heldur Alþýðu-
blaðið áfram. Og Alþýðuflokks-
þingmennimir greiddu allir at-
kvæði með nauðungarsamningn- ;
um við Bretland. Skýringin á af- |
stöðu kratabroddanna er auðfeng- j
in, helztu menn þeirra eru beinir
fulltrúar þessarar „velviljuðu“
brezku stórveldastefnu gagnvart
íslenzku þjóðinni. Jón Baldvinsson
stjórnar öðru útbúi Hambros á
Islandi, Héðinn Valdimarsson er
fulltrúi British Petroleum, Sigurð-
ur Jónasson gegnir umboðsstörf-
um fyrir British-Amerikan To-
bacco Co.
En athugum þenilan kurteisa
samning. Árið 1931 keyptum við
af Bretlandi 28,6% af öllum inn-
flutningi okkar eða fyrir 12,006
þús. kr., en seldum til Br^tlands
aðeins 16,8% af útflutningi lands-
ins eða fyrir 7,917 þús. kr. Við-
skipti Bretlands við íslands eru
því sérstaklega hagstæð fyrir
Breta og hagstæðari en ofan-
greindar tölur sýna, því ótalið er
ýmislegt sem ekki er getið í verzl-
unarskýrslunum svo sem ýmisleg-
ur kostnaður íslenzkra togara í
brezkum höfnum, (viðgerðir, kola-
kaup o. a.), sem árið 1931 nam
tæpum 4 milj. kr.*), tryggingar-
iðgjöld greidd til Bretlands, sem
árið 1931 námu 930 þús. kr., kola-
kaup Eimskipafélagsins 355 þús.
kr., leiga á brezkum flutninga-
skipum665 þús. kr. og loks vaxta-
greiðsla af opinberum lánum Is-
lands í Bretlandi, sem nam árið
1931 uppundir 2 milj. kr.
Samkvæmt skýrslum íslenzku
stjómarinnar er prentaðar voru
sem „trúnaðarmál“(!), eru sam-
anllagðar greiðslur íslands til
Bretlands árið 1931 232.58 kr. á
hvert mannsbarn á íslandi eða
1163.00 krónur á fimm manna
fjölskyldu.
Samningurinn.
Samkvæmt samningunum má
Bretland takmarka fiskútflutning
íslands til Bretlands á frystum og
söltuðum fiski í 90% af meðal-
tali áranna 1928—31. — Hvað
þýðir þessi takmörkun? Hún þýð-
ir að eigi má fltyja út meiri fisk
á ári en 354 þús. ctw., sem sam-
svarar tæpum 18 þús. smál. En
*) Hér er um stórvægilega skekkju
á íslenzkum verzlunarskýrslum að
ræða, þar sem allur þcssi raunveru-
legi innflutningur kemur hvergi
fram í þeim.
af þessu magni verða 104 þús.
ctw. að vera blautsaltaður fiskur.
Það þýðir að hæsta magn af út-
fluttum ísfiski til Bretlands má
vera 12,675 þús. kg. Þessi útfl.
nam árið 1931 16,965 þús. kg.
Samkvæmt ísfisksútfl. 1931
nemur því takmörkun þessa út-
flutnings 25%. Ennfremur helzt
10% verðtollurinn á öllum inn-
fluttum fiski, nema þeim, sem
verður endurútfluttur frá Bret-
landi.
Hér er því um stóríelda tak-
mörkun á markaðsmöguleikum Is-
lands fyrir ísfiskinn að ræða.
Enn óheillavænlegri fyrir ís-
lenzka utanríkisverzlun verða án
vafa ákvæði brezka samningsins
um útflutning á frystu kjöti.
Krafa íslands var sú að lágmarks-
innflutningsleyfi á frystu kjöti
yrði undir engum kringumstæð-
um meira en 2,000 smálestir ár-
lega. Þessi krafa hefir ekki feng-
ist fram. í samningnum er ekki
tekið fram annað en það, að ís-
lánd skuli njóta fullkomins jafn-
réttis við aðrar þjóðir í þessu
efni.
En hér er sannarlega ekki um
neitt smáatriði að ræða, þar sem
veltur á framtíð stærstu útflutn-
ingsvöru bændastéttarinnar. Þró-
un undanfarinna ára hefir geng-
ið í þá átt að auka útflutning á
frystu kjöti vegna minnkandi
eftirspumar á saltkjöti. Hafa í
þessu augnamiði verið reist 13
frystihús víðsvegar um land, sem
geta tekið á móti 2250 smálestum
af kjöti. Ennfremur hafa verið
áætlaðar byggingar sex nýrra
frystihúsa fyrir samtals 800 smá-
lestir í viðbót og veitti næstsíð-
asta Alþingi ríkisstjórninni heim-
ild til þess að ábyrgjast 400 þús.
kr. lán til handa Sís í þessu skyni.
j Nú hefir útflutningur á
frystu og kældu sauðakjöti verið
872 smálestir að meðaltali síðustu
fimm ár. Hæst komst útflutning-
urinn í fyrra með 1564 smálestir.
Það er engin von til þess að inn-
flutningsleyfi til Bretlands fari
: fram úr þessu marki og mjög Iík-
legt að það verði undir því.
Hvað þýðir það? Það, þýðir að
ekki verður hægt að fá markað
fyrir nema um helming af fram-
leiðslugetu frystihúsanna, . það
þýðir fullkomið hrun allra fram-
tíðaráætlana íslenzkrar bænda-
stéttar á auknum útflutningi af
frystu kjöti og getur haft hinar
verstu afleiðingar fyrir íslenzk-
an landbúnað.
Jafnframt má geta þess, að
krafa íslands um leyfi til þess að
fá að flytja inn lifandi skepnur,
var ekki tekin til greina.
Alþýðublaðið, eitt af málgögn-
um stórveldastefnu Bretlands á
íslandi, segir, að þessar takmark-
anir séu ekki meiri en það, „að
mikil von er til að verðhækkun-
in(!) sem af því leiðir, muni
vega upp á móti minnkuðu vöru-
magni“. Það eru álíka spádómar
eins og spádómar sama blaðs í
haust þegar saltfiskshringurinn
| var stofnaður. Þá átti „saltfisks-
j kreppunni“ íslenzku að vera lok-
i ið, en batinn hjá almenningi
i mundi koma fram á næsta vori.
i Nú er vorið liðið, en lítið er enn
I farið að bóla á „góðærí“ Alþýðu-
r
Jón Kristbjörnsson
i
andaðist 17. þ. m. af völdum slyss,
sem hann varð fyrir í knatt-
spyrnukappleik. Jón var góður fé-
lagi í „Félagi ungra kommúnista".
Um slys þetta kemur grein í
Rauða Fánanum í þessari viku.
blaðsspámannanna hjá almenn-
ingi.
Það er ekki nóg með það, að
ísland varð að undirgangast
þessar ógurlegu takmarkanir á
útflutningi sínum til Bretlands,
heldur fengu Bretar ,,hlunnindi“
fyrir þessi góðu kjör. Og hlunn-
indin eru þau, að þeir fá íviln-
unartoll á helztu vefnaðarvörum
sem til landsins flytjast, þ. e.
a. s., að tollur á brezkum vörum
lækkar úr 15% niður í 10%, sem
þýðir að miklu leyti einokunar-
afstöðu á íslenzkum markaði.
Loks fá þeir lögbundinn innflutn-
ing á 77% af öllum kolum, sem
til landsins flytjast.
Alþýðublaðið segir, að sendi-
menn íslands hafi gætt skyldu
sinnar. Já, þeir gættu skyldu
sinnar gagnvart brezka auðvald-
inu og munu vaíalaust rækja
þau skyldustörf einnig inn á við
með því að velta þeim auknu
byrðum, sem þrælasamningarair
brezku valda íslenzku þjóðinni,
yfir á herðar verkalýðs og fá-
tækra bænda með enn meiri kúg-
un.
Brezki skuldafjöturinn.
Hvemig stendur á þessum
samningum? Við seldum t. d. til
Spánar árið 1931 afurðir fyrir
tæplega 21 milj. kr., en keyptum
þaðan aðeins fyrir rúmar 2 milj-
ónir. Hvemig stendur á því, að
við þurfum ekki að lúta svipuð-
um nauðungarkjörum gagnvart
Spáni? Það er vegna þess, að hér
stjórnar brezkt fjármálaauðvald
og innlendir umboðsmenn þess.
Skuldaklafi íslands gagnvart
Bretlandi af opinberum lánum
síðustu 12 ár — lán með okur-
vöxtum, allt upp í 7% — nem-
ur rúmlega 40 milj. kr. Á síð-
ustu 10 árum hefir ísland þurft
að greiða í vexti af þessari
skuldasúpu um 14 miljónir kr.
Það er brezki skuldafjöturinr.,
sem er undirstaða þessara þræla-
samninga. í bróðurlegri einingu
hafa allir borgaraflokkamir sam-
þykkt brezka samninginn fyrir
luktum dyrum Alþingis, og þann-
ig stigið enn eitt spor til þess að
ofurselja fullkomlega sjálfstæði
landsins.
Á sama tíma, sem þeir skreyta
sig með „sjálfstæðis“- og „þjóð-
emis“-nöfnum og brigsla komm-
únistum um landráð og föður-
landssvik, fylla þeir blöð sín með
blekkingum um „ágæti“ og „kur-
teisi“ nauðarsamninganna.
Aðeins með sameigmlegri bar-
áttu íslenzkrar alþýðu undir for-
ustu verkalýðsins með alþýðu
allra þeirra landa, er nú heyir
frelsisbaráttu sína, gegn kúgun
brezku stórveldastefnunnar, að-
eins með sigri sósíalismans á fs-
landi verður mögulegt að afmá
brezka okið.
Haukur Bjömsson.
verður haldinn í fundarhúsinu við
Bröttugötu miðvikudaginn 21. júní
kl. S1/* e. h.
Til umræðu verður:
atvín nuíeysið,
kröfur atvinnuleysingja,
Sogsvirkjunin,
mötuneyti o. fl.
Nauðsynlegt að allir atvinnuleys-
j ingjar mæti!
I
Samfylkingarsamtök
sjómannaog hafnarverkamanna
SkemmtlfunduF
verður haldinn í fundarsalnum í
Bröttugötu næstkomandi laugar-
dagskvöld kl. 9.
Félagar, fjölmennið með gesti.
Skemmtinefndin.
Sundrung
meðal Nazísta.
Aðalforingjar Nazistanna hafa
nú skriðið undir pilsfald móður
! sinnar, Ihaldsins. Þeir hafa engan
i frambjóðanda í kjöri, en styðja
auðvitað íhaldið við komandi kosn-
ingar.
Nokkur hluti meðlimanna, sem
hafa tekið blekkingarslagorð for-
ingjanna gegn auðvaldsflokkun-
um alvarlega, hafa fyllst gremju
yfir framferði þeirra. Þessir óá-
nægðu Nazistar, sem flestir eru
yngri menn, eru flestir af alþýðu-
stétt og hagsmunir þeirra og á-
hugamál hafa auðvitað frá upp-
hafi stangast á við auðvaldsþjón-
ustuna. Þeir gáfu nýlega út blað-
ið „Ákæruna", sem réðist m. a.
heiptarlega á arðrán „Kveldúlfs"
á smáfiskframleiðendum. Þetta
tiltæki hinna ungu Nazista varð
til þess, að „foringjaráðið“ bann-
aði sölu blaðsins og afneitaði hin-
um ungu Nazistum.
Þessi uppgjöf foringjanna og
opinberun samstarfsins við íhaldið
ætti að opna augu allra alþýðu-
manna, sem tældir hafa verið til
fylgis við þennan ófbeldisflokk
auðvaldsins með róttækum slag-
orðum. Fasisminn er engin ný
stefna. Hann getur ekki leyst eitt
einasta aðal-vandamál auðvalds-
þj óðfélagsins. Hann er þvert á
móti ógrímuklæddur ofbeldis-
flokkur, sem setur sér það mark
að verja auðvaldsskipulagið með
öllum ráðum, en bæla niður bar-
áttu verkalýðsins með blóðugu of-
beldi.
Ynrnnrlið
verknlýðsin«.
heldur fund í Bröttugötu í kvöld
(þriðjudag kl. 8V2).
Skylda að mæta félagar.