Verklýðsblaðið - 05.10.1934, Blaðsíða 1

VERKLyÐSBLAÐIÐ
ClTGEFANDI: KOMMÚNISTAFLOKKUR ÍSLANDS DEILD ÚR ALÞJÓÐASAMBANDI KOMMÚNISTA
Reykjavík, föstud. 5. okt. 1934.
ÖREIGAR ALLRA LANDA SAMEINIST!
V. árg. 44. tbl.
12-1500 atvinnuleysingjar
Togararnir bundnir. — Atvinnubæturnar skornar niður. — Vinnu-
dagurinn styttur. — Kaupið lækkað. — Nýjar uppsagnir i bæjarvinnu
Á atvixmubótaskrifstofunni eru
nú skráðir a. m. k. 1300 atvinnu-
lausir verkamenn hér í bæ. At-
vinnubótaúthlutarinn Jón Dan-
íelsson kveðst ekki mega gefa
upp hina réttu tölu, og eins og
kunnugt er, hilma krataforingj-
amir og íhaldið í bæjarráðinu
yfir allt saman til að almenningur
fái ekki rétta hugmynd af því
hungurástandi, sem ríkir meðal
verkalýðsins í bænum. Alþýðubl.,
Moggi og N. Dbl. þegja og hjálpa
þannig húsbóndanurri — auðvald-
inu — til að breiða yfir ástandið.
„Atvinnuleysis“-ráðherra Al-
þýðuflokksins þykist gera allt,
sem hann getur, til að bæta úr
atvinnuleysinu. Og sama segir
borgarstjóri Ihaldsins. Þessir
hungurstjórnendur atvinnumál-
anna hjá bæ og ríki hafa nýlega
komið sér saman um' „skipulagn-
ingu“ atvinnubótanna í bænum.
Nú er þessi „skipulagning" að
sýna sig í reyndinni.
13 f]ölskyldumönnum með yfir 48
manns á framfæri er sagt upp i at-
vinnubótavinnunni.
6 verkamönnum sagt upp hatnar-
vinnunni.
felld af 8 íhaldsm. gegn 1 (full-
trúi K. F. 1.). Og til þess að sýna
fjandskap sinn við þessar kröfur,
sat allt kratahyskið hjá við at-
kvæðagreiðsluna.
Meirihluti togaraflotans — sem
mesta atvmnu hafa skapað í bæn-
um, liggur bundinn við land. Þeir
sem ganga, sigla með örfáa
menn, en kaupa fisk af bátum úti
á landi.
öll borgarablöðin þegja um
ástandið. Alþýðufl., sem mest gal-
aði áður: „Út með togarana“(!)
og krafðist að ríkið ræki þá, þeg-
ir, þvi nú er atvinnumálaráðu-
neytið í höndum kratabrodds, sem
situr og stendur eins og auðvald-
ið Vill. Því ekki að taka togarana
leigunámi (eins og Sólbakka)
og skapa atvinnu ? Af því auð-
valdið (Kveldúlfur o. s. frv.) græð.
ir ekki á því.
Þannig er ástandið: atvinnu-
leysi — aukin dýrtíð og útlitið:
Almennt hungur meðal verkalýðs-
ins.
Og Alþingi — hungurþingið
1934 — sem setið hefir og ekkert
gert í 4 daga, en eytt 12000 kr.
af fé almennings, á að kóróna
árásimar á verkalýðinn, auka enn
meir á eymd verkalýðsins.
„Hingað og ekki lengra“ verð-
ur að vera svar verkalýðsins.
Hann verður — ef hann vill lifa
— að beita því vopni, sem eitt
allra getur sundrað hungur-
áformum — og árásum burgeis-
anna, þ. e. samtök — fjöldasamtök
og barátta.
Sýnum hungurherrunum á
þingi hnefa verkalýðsstéttarinnar.
Krefjumst aukinnar atvinnu,
atvinnuleysistrygginga og styrkja.
Höldum baráttunni áfram fyrir
300—400 manns í atvinnubætum-
ar og' öðrum kröfum verkalýðsins.
Brezku skuldafjötrarnir
Hvað stendör í leyniskýrslonum?
> Vinnudagurinn i atvinnnbótnnnm
styttnr í 6 tíma. DagkanpiS Iækkað
um 4,60 niðnr í 9 kr. á dag.
Atvmnubætumar skomar niður i
12 daga á mánuði fyrir verkamenn,
sem hafa mikinn ómagafjðlda, en 6
— sex — daga á mánnði fyrir þorr-
ann af verkamönnum.
Mikill meiri hluti atvinnulausra
verkamanna, bilstjóra o. fl. lá aldrei
handtak í atvinnubótavinnnnni.
Þessi hungurskipulagning- eru
efndimar á loforði auðvaldsflokk-
anna (sérstaklega Alþýðufl.) um
„atvinnu“ og ,,skipula^“(!).
í gær bar fulltrúi K. F. í.,
Björn Bjamason, fram tillögu
um: a) að bærinn taki aftur í
vinnu verkamenn, sem sagt var
upp, b) að fjölga upp í 400 manns
í atvinnubótum (til vara 300), c)
að greitt sé taxtakaup (dagkaup)
,,Dagsbrúnar“, þó vinnutími sé
styttur.
Og hvað skeður. Krataforingj-
unum og Framsóknarkonunni
(góðu!) fannst ekki ástæða til að
ræða þessi velferðarmál verka-
lýðsins — og þögðu. Tillagan var
Hver er Mr. Cable?
í byrjun stríðsins kom hingað
brezkt hei-skip og setti Mr. Cable d
land sem ræðismann Breta á íslandi.
Frá þeim degi og til stríðsloka var
landið tekiö undir brezka yfiretjórn.
Hið sjálftekna vald ræðismannsins
gekk svo langt, að honum leyfðist
að hafa eftirlit með bréfasendinguin
einstaklinga. Hvert einasta mál laut
úrskurði hans. Undir hans stjóni
fóru fram njósnir um afstöðu manna
til Bretlands. Mönnum mun enn
minnisstæður „svarti iistinn“, sem
kaupsýslumenn og aðrir einstakl-
ingar voru settir á og ofsóknimar i
sambandi við það.
Héðan fór Mr. Cable árið 1919.
Ilann hefir síðan verið utanríkisfull-
trúi Breta, séretaklega i Noregi og
Danmörku. Við sendisveit Breta i
Kaupmannahöfn hafði hann til með-
fcrðar mál íslands.
Mr. Cable kom til Islands í sum-
ar. pað var síður en svo að hann
færi í launkofa með fyrirætlanir
sínar. í viðtali við Morgunblaðið
segir iiann afdráttarlaust, að hann
sé kominn til þess að athuga verzl-
unarástand íslands Og hann bætir
við, þegar hann skýrir áhrif þau,
er hann verður fyrir hér: „Mér
dettur í hug leikrit Einars Kvaran,
þar sem deilan var um hvort selja
ætti þjóðleg verðmæti, eða heldur
halda þeim fyrir þjóðina eina. Mér
finnst stefna sú vera aö sigra hér,
sem lætnr sér lítið annt nm hið
þjóölega, — sem vill selja".
þessi nmmæli sýna greinilegan
skyldleika við hina opinskáu inn-
limunargrein í „The Scotsman". pað
er engum vafa undirorpið að hún er
rnnnin undan rifjum Mr. Cable, þó
hann hafi ckki kært sig uni að fá
slíkt á prenf.
Hvert var erindi Mr. Cable til
íslands i snmar?
Mr. Cable kom ekki aöeins til þess
að athuga verzlunarástandið og gefa
burgeisaklíkunum hér vitnisburð um
þjóðlegt innræti! -— Á Hagstofu ís-
lands endurskoðaði hann gjaldeyris-
úthlutunina til hinna ýmsu landa.
Að lokinni þeirri rannsókn gaf hann
rikisstjóminni .fyrirskipun nm aö
takmarka gjaldeyrisleyfi til Spánar
og Ítaiíu.
LOKAÁRANGUR
Verklýðsblaössöfnnnaxiimar varö
þegar til kom:
1289,88 kr.
Er þetta glæsilegnr árangnr og
hin mesta uppörvnn tfl allra vina
og áskrifenda blaðsins að herða
nú baráttnna fyrlr því, fyrst og
fremst söfnnn áskrifenda.
Hann kynnti sér einnig innihaid
spánsk-íslenzka samningsins, sem
enn er leyndur almenningi.
Brezka skuldafjðtrarair.
pegar herskipið setti Mr. Cable á
land sem „landstjóra“ á íslandi, voru
skuldir landsins við Bretland sára-
litlar. „Fjárhagsleiðin", eins og
blaðið „Framsókn“ kallar aðferðir
Breta við innlimunar-áform sín, var
ekki valin fyr en á kreppuárunum
eftir striðsgóðærin með lántöku
Magnúsar Guðmundssonar hjá
Waggs & Co. í London árið 1921. Síð-
an hefir brezkt fjármagn streymt
til landsins. Verklýðsblaðið mun
skýra nánar síðar frá leppmennsku
brezks fjármagns i verzlun og frani-
leiðslu hér. Hér verður aðeins birt
skýrsla um hinar opinberu lántðku í
Bretlandi.
Skýrsla sú sem hér fer á eftir, er
tekin upp úr „confidential" (trúnað-
ar) skýrslu ríkisstjómarinnar til
Bretlands í fyrra. Skriðdýrs- og und-
irlægjuhátturinn, sem einkennir all-
ar þær skýrslur og nánar verður
vikið að við tœkifærí, er einstakur i
sinni röð.
Lántökur i BretlandL
Ríkislánið 1921 £ 500 þús. með 7%
vexti; 1929 £ 230 þúa; 1930 £ 540
þús með 5%% vexti; 1931 £ 67,5 þús.;
1930 £ 28 þús. með 6y2% vexti; 1932
£ 10 þús. með 6% vexti.
Landsbankalán: 1924 £ 200 þús.
með fiy2% vexti.
Útvegsbankalán: 1932 £ 150 þús. og
sama ár £ 50 þús. — Við það bætist
yfirdráttur bankanna með ríkisá-
byrgð, lausaskuldimar og loks láa-
tökumar siðustu frá því að skýrshm
var gefin, sem nema 1*4 milj. króna.
Vaxtabyrðin.
Af þessum lánum hefir fram til
áramóta 1933 verið borgað í vexti til
brezka fjármálaauðvaldsins, hækk-
andi ár frá ári, samtals 603 534 sterl.-
pund, eða um 14 miljón krónur.
Árlegar vaxtagreiðslur, fyrir utan
afborganir, nema nú npp nndir 2
miljónir á ári.
Frairíh. á 4. síðu.