Fálkinn - 26.09.1931, Blaðsíða 7

F Á L K I N N
7
O........... -'Ulln- O -'iillh"- O -IIIIIK O -'IIIIII." o -|||||||,.'0 -'IIII.. O -'illlii." O -'illln." O -niiiii,- O -'IIIIH..- o -uiiih... o
i i
O
o
=r
O
Syndir feðranna,
Hermanson var eftirlitsmaður
í yersluninni „Bræðurnir Pohl-
mann“ — og Hermanson var
mesli reglumaður sem hugsast
gat, kom stundvíslega kl. 8 á
hverjum morgni, hafði ekki aug-
un af þeim sem undir hann
voru gefnir allan daginn, heils-
aði hverjum einast viðskiftavin
kurteislega, vísaði ráðalausum
frúm um völundargöng versl-
unarinnar. — „Kjóladeiklin er
á annari hæð, frú — gluggatjöld
á sjöundu hæð, ungfrú! —flihha
fáið þjer þarna við afgreiðslu-
horðið til vinstri“ þannig gekk
hver dagurinn hjá Hermanson,
og þegar bjöllurnar hringdu
um alt húsið og tilkyntu að
klukkan væri sjö og nú mætti
afgreiðslufólkið fara heim, þá
lokaði og slökti Hermanson,
tvílæsti aðalhliðinu og labbaði
að næstu biðstöð sporvagnanna,
keypti sjer dagblaðið og las neð-
anmálssöguna í þvi á leiðinni
heim í þriggja herhergja íbúð-
ina sína í útjaðri borgarinnar,
þar sem frú Hermanson, litli
Hermanson og ol'urlítil ung-
frú Hermanson biðu pabba. Og
þau biðu aldrei árangurslaust,
hvort sem miðdegisverðurinn,
sem ætið var ákveðinn á morgn
ana, var vatnsgrautur og kjet-
kássa eða flesksteik, og hvort
sem það var sólskin eða rign-
ing. Klukkan tíu mínútur yfir
níu kysti Hermanson sofandi
börnin sin og konuna sem stag-
aði sokka, fór að hátta og svaf
vært og draumlaust þangað til
vekjaraklukkan vakti hann kl.
16.15.
Þó skal tekið fram að Iler-
manson hafði áhugamól: hon-
um þótti afar gaman að lesa, og
venjulega sat hann og las 20
mínútur i góðri hók á hverju
kvöldi. Hann vildi líka ganga
þriflega til fara, liann gekk á-
valt í svörtum jakkett og hvítri
skyrtu með lausum línsmokk-
um .... ójú, Hermanson var
fyrirmyndar maður, ella hefðu
húsbændur lians ekki borgað
lionum 300 króna múnaðarkaup
og gefið honum liálfsmánaðar
sumarfri. I stuttu máli: Her-
manson var fyrirmynd góðra
ljorgara .... þangað til!
. . annan maí, sem varð ör-
lagadagur Hermansons. Bræð-
urnir Pohlman borguðu
kaupið jafnan fyrirfram og
fyrsti mai var helgidagur, svo
að nú stóð Hermanson með 300
krónur í vasanum fyrir utan
verslunardyrnar kl. 10 mín. yf-
ir sjö. Samkvæmt venju átti
liann að fara heim til konúnnar
sinnar og afhenda henni 275
krónur, sem liún var vön að
róðstafa. En í þessu augnabliki
skeði það óvænta: hann varð
órólegur, æstur og iðandi, hug-
ur hans hrinti öllu því venju-
lega til liliðar. Og Hermanson
kinkaði kolli og sagði upphátt
við sjálfan sig:
— í kvöld skal jeg drekka,
drekka eins mikið og jeg get; í
kvöld skal jeg fara á verstu
krárnar, kynnast þvi hvað það
er að drekka, eta, siiila, — í
nótt skal jeg skemta mjer með
svallbræðrum og kvenfólki ....
jeg skal má'la horgina rauða,
þó svo það kosti mig að lenda
í steininum! Það er hest að
halda á stað.
Þetta með steininn hefði vist
komið fram, ef Hermanson
hefði verið sjálfrátt — þá hefði
tiltækið liklega kostað liann 300
krónur að viðbættri sekt fyrir
spell og tveggja daga fjarveru
frá versluninni. En Hermanson
var ekki einhamur. Hann var
eins og allir aðrir, samhland af
sjálfum sjer og óteljandi horfn-
um ættliðum, og því var ekki að
furða þó að það keyrði um
þverbak hjá honum, úr því að
hann slepti sjer ó annað horð.
Hermanson fór á næstu krá,
hann hafði aldrei komið á þess-
konar stað lyr. Þar slokraði
liann í sig nokkrum cocktails,
tók síðan. bifreið og ók á eitt
helsta veitingahúsið í borginni,
snæddi úx-vals kvöldvei'ð og'
drakk úi’vals vín. En eftir það
hrakaði fyrirmenskunni; seinna
um kvöldið þambaði hann
whisky á einni kránni við höfn-
ina; þaðan á gistihús í útjaði'i
horgarinnar og bað um kampa-
vin, og bauð öllum þjónunum
glas, en af því að hann gat sjálf-
ur ekki toi'gað’ meiru helti hann
úr liálfri flösku yfir slaghörpu
gistihússins, en bæði þjónarnir
og eigandinn víttu hann fyrir.
Varð Hei'manson þá reiðui', svo
að liann sagði þjóninum upp
vistinni þegar í stað og lienti
flösku í hausinn á gestgjafanum
Fram að þessu hafði Herman-
son verið í liópi þeirra rnanna,
sem þjóðfjelagið horgar lög-
reglumönnum til að vex-nda —
en nú var þessu snúið við. En
Hermanson fann þetta og rudd-
ist út og reikaði út i stóra garð-
inn fyrir utan borgina. Það mun
aldrei verða lýðum ljóst hvað
Hermanson hafðist að næstu tíu
tíma, en síðdegis daginn eftir
sást hann á stórum veitinga-
skála, þar sem hann eyddi síð-
asta fimmkrónuseðlinum sinum
fyrir gott stei'kt öl.
Alt hefði nú getað farið vel,
ef Hermanson hefði nú sjeð að
sjer og farið aftur í verzlunina,
en því var ekki að fagna. Hann
fór um horð i skip, sem lá ó
höfninni og faldi sig þar í lest-
inni og kom eftir tvo daga, 1 ó-
kunna höfn, sem hann hafði
ekki vitað af áður. Þar stalst
hann í land og dxýgði mikla
vanvirðu: liann betlaði, betlaði
eins og lxann hefði kunnað það
fi'á blautu barnsbeini og innan
skamms hafði honum orðið svo
vel ágengt, að liann gat farið
inn á veitingaliús og fengið ba^ði
mat og drykk.
Meðan hann sat þania, mettur
og mátulega lireifur, kom stór
maður og þrekinn inn og settist
við næsta borð; nýi gesturinn
bað um glas af öli og beið í
kortjer en þá kom annar og
settist hjá lionum. Það var auð-
sjeð að þeir áttu skifti saman,
því að sá herðabreiði tók upp
vasabókina sína, úttroðna af
stórum seðlum — Hermanson
giskaði á, að þarna væri lieil
miljón. Seðlarnir skiftu um eig-
endur, sá síðarkomni taldi þá,
stakk þeim i vasann og gaf kvitt
un fyrir, ljekk liana þeini lierða-
breiða og fór.
Ormur dauðra, óþektra kyn-
slóða vaknaði i sál Hermansons,
liann bauð þjóninum glas, fór
að skeggræða við liann og spurði
margs — fjekk að vila, að mað-
urinn sem afhenti peningana
væri verkstjóri stórrar sögunar-
myllu fyrir.utan hæinn, og loks
að hann kæmi til bæjarins á
hverjum miðvikudegi til þess
að afhenda eftirlitsmanninum
peningana, sem komu inn á vik-
unni
Næstu viku lilði Hermanson
heiðarlega á sníkjum og notaði
jafnframt timann til þess að
kynna sjer, hvernig fara skyldi
að því að útvega sjer skamm-
byssu i þessum bæ, án þess að
það vekti grun og yrði til þess
að konia upp um óbótamenn.
Loks komst liann að þeirri nið-
urstöðu, að vissasti vegurinn
væri sá að stela byssunni af lög-
regluþjóni á kvöldin, þegar þeir
að loknu dagsverki söfnuðust
saman á kránni „The West“ til
þess að spila. Þá voru þeir vanir
að leggja af sjer vopnin í bekk-
inn, til þess að ljetta á sjer.
Þrjú kvöld í röð fór hann inn í
„The West“ og kaupir sjer öl --
þriðja kvöldið tókst fyrirtækið
— Hermanson hafði eignast
stóra sexhleypta skammbyssu,
fullhlaðna. Það kvö ld fór Her-
manson lieim þangað sem hann
lá við, tók öll skotin úr hyss-
unni, svarf broddinn af kúlun-
um og setti þær svo aftur í byss-
una.
Dagurinn eftir var þriðjudag-
ur — þann dag var Hermanson
úti í skóginum meðfram veg-
inum út að sögunarmyllunni.
Hann valdi sjer stað, þar sem
hægt var að liggja í leyni hættu-
laust; liann fann líka stíg upp
í gegnum skóginn upp í fjöll —
stíg' sem gott var að flýja.
Svo kom miðvikudagurinn —
allan seinni part dagsins lá Her-
manson í leyni upp með vegi,
það kvöldaði og varð dimt, en
Hermanson gat samt greint
mannaferð um veginn, ef nokk-
ur yrði. Hann lieið tímunum
saman, það lieyrðist ekki hljóð
og sást ekki nokkur lifandi vera.
Klukkan var orðin nær tíu þeg-
ar hann heyrði fótatak nálgast.
Hann lieyrði hestinn frísa. Svo
varð þögn aftur, en hjarta Her-
mansons barðist svo ákaft, að
hann lijelt að það mundi lieyr-
ast langar leiðir. Þó sá hann
skugga rjett fyrir framan sig og
steinn valt undan hesthóf. -—
Hermanson spratt upp og út á
veginn.
— Stansa þú! öskraði hann
hás.
— Hægan, liægan, var svarað,
— hvern f.......
— Peningana! lirópaði Her-
nianson. — Peningana .......
Hypjaðu þig burtu, þrjótur-
inn þinn, annars rið jeg yfir
þig.....
Biddarinn sló í hestinn en þá
lileypti hann af byssunni ..
mörgum skotum. Hann fann eitt
livað detta, heyrði veikar stun-
ur, en hesturinn stökk mann-
laus framhjá.
Hermanson þuklaði fyrir sjer,
fann heitan mannslíkamann,
hreyfingarlausan, þreifaði með
skjálfandi fingrunum, datt ekki
í hug, að nokkur maður annar
en verkstjórinn úr sögunarmyll-
unni gæti riðið þessa leið að
kvöldi til, fann enga vasabók —
og flýði svo upp einstigið, upp
til fjalla burt frá því liræðilega.
Morguninn eftir var fólk á
ferð þarna á veginum og fann
myrtan mann margskotinn. Eng
inn gat vitað hver hann var,
því að engin skjöl voru á liinum
dána og andlitið var óþekkjan-
legt, marið af oddlausri stórri
kúlu.
Þegar glataði sonurinn fór að
líða hungur rankaði liann við
sjer og fór heim. Þannig fór líka
um Hermanson.
Honum leiddist til lengdar að
lifa á hráu kjöti og skógarberj-
um — það er lítið hetra en sult-
ur. Og áður en vikan var liðin
var Hermanson orðinn þreyttur
á útilegunni og farinn að þrá
verslunarhúsið, reglubundna líf
ið og fyrirmyndarlífernið. Áður
en mánuðurinn var liðinn var
hann kominn heim til sín aftur
og viku siðar farinn að gegna
störfum sínum hjá „Bræðurnir
Pohhnan“ — gömlu störfunum.
„Löng og trú þjónusta“ liafði
reynst honum næg afsökun fyr-
ir fjarverunni og taugaveiklun-
arkastinu, sem hann hafði fengið.
Hermanson hjelt áfram gamla
líferninu, eins og liann hafði
vanist því; hann lijelt áfram og
entist í fjörutíu ár enn. Svo dó
hann heiðarlega — af ellilas-
leika. A hanasænginni sagði
liann frænku sinni frá atburðin-
um, sem lijer liefir verið sagt
frá. Frænkan sagði mjer, vit-
anlega með þeim viðauka, að
Framh. á bls. 11.