Fálkinn - 16.03.1945, Blaðsíða 11

FÁLKINN
11
Anddyri hins
mikia málverkasafns, Tate Gallery, á Tempsbakka.
Tate Gallery
í London
Eftir Joliu Nteegrmoii.
Tate Gallery er fjölbreyttasta safn nútímalistar, sem til er í London og eru
þar málverk eftir enska og ©rlenda málara. Sir Henry Tate, sem á stund-
um hefir verið kallaður „sykurkongurinn" stofnaði safnið árið 1897, og
skiftist það í tvær aðaldeildir; enska list frá 18. öld, og erlenda málaralist
síðustu 100 ára. — Hér segir John Steegman listsögufræðingur, sem hingað
kom til að sjá um ensku sýninguna í hitteðfyrra, frá þessu fræga safni.
IN MIKLU SÖFN og listasöfn í London,
eiga einstaklingum nærri þvi eins mikið
a'ð þakka og ríkinu sjálfu. Tvö þeirra eru
eingöngu til orðin fyrir rausn einstakra
mánna: Wallace-safnið, sem Sir Richard Wállace
arfleiddi þjóðina að eftir sinn dag, ásamt glæsi-
legri byggingu, og Tate-safnið eða Tate Gallery, á
Tempsárbökkum.
Tate Gallery nefnist svo eftir stofnanda sínum,
Sir Henry Tate, sem í mörgum greinum var mikill
velgerðarmaður þjóðar sinnar, einkum ibúa London
og Liverpool, en stórtækastur var liann þó sem
listaverkakaupandi og verndari bretskrar listar. Þar
munar þó mest um málverkasafn það, sem ber nafn
hans. Tate bauðst til þess að byggja höll yfir bretskt
inálverkasafn og gefa því öll málverkin, sem hann
liafði sjálfur safnað, ef ríkið vildi leggja lil lóð undir
bygginguna. Auðvitað tók stjórnin þakksamlega þessu
boði, og valdi undir safnhúsið lóð á Tempsárbökk-
um, skamt fyrir ofan Þinghúsið, í Westminster. —
Þetta nýja „Þjóðarsafn bretskrar listar“ var opnað
almenningi árið 1897. Siðan þá hefir það stækkað
stórkostlega, og er vöxtur þess meðfram að þakka
gjöfum einstakra manna. Er það nú orðið safn, sem
nær fyllilega tilgangi sínum. En enginn nema starfs-
menn safnsins kalla það „Þjóðarsafn þretskrar list-
ar“; það er ávalt og mun ávalt verða kallað „Tate
Gallery.
Hlutverk þessa safns er tvennskonar; að sýna
bretska list frá byrjun 18. aldar til vorra daga, og
í öðru lagi að sýna erlenda list frá siðustu hundrað
árum. Aðstaða þess til „National Gallery“ i London
er þvi ekkí ósvipuð eins og aðstaða Luxembourg-
safnsins til Louvre-safnsins í Paris. Hið eftirtektar- Madame Suggia, portugalski cello-sniUiiigurinn,
verðasta við myndaval safnsins síðustu tuttugu árin eftir Augustus John.
er það, hve mikið er þar af mál-
verkum eftir lifandi málara, bæði
bretska og erlenda, og að á safninu
gefur að líta allar stefnur í málara-
list nútimans.
Hið erlenda safn nútímamálverka
í Trde Gallery er eigi ennþá fullkom-
ið livað myndaval snertir, og þolir
ekki samanburð við t. d. „Safn vest-
rænnar málverkalistar“ í Moskva.
En það fékk eigi að síður ábrifa-
mikla uppörfun í marsmánuði 1918.
Þa voru horfurnar slæmar i Bret-
landi og þjóðin átti framundan
úrslitaglímu siðustu styrjaldar, en
eigi að síður bafði Lloyd George það
þor og framsýni til að bera að
bann lét samþykkjc fjárveitingu til
þess að kaupa ýmsar merkilegar
myndir eftir franska listamenn á 19.
öld, á málverkauppboði i París, og
kom því i kring að forstjóri Tate
Gallery gat komist á uppboðið og
valið myndirnar. Á sama hátt hefir
safnið baft útispjót til þess að auka
við núna á yfirstandandi ófriðar-
árum, og befir aukist með bverju
árinu. Þegar safnið verður opnað
aftur eftir styrjöldina, verður margt
nýtt þar að sjá, af erlendri nýtísku-
list.
En vera má að útlendingum, sem
á safnið koma, þyki mest varið í
að skoða bretsku mólverkin, því að
þar gefur að líta allt það, sem
bretsk list hefir til brunns að bera.
En vildi bann skoða þessa list út
í æsar nægir lionum þó ekki Tate
Gallery; liann verður líka að skoða
söfnin i Birmingbam og Manchester,
Glasgow, Bristol, Leeds og Norwicb;
Fitzwilliam-safnið i Cambridge,Ásh-
molean-safnið í Oxford og svo Nati-
onal Gallery i London. En á Tate
Gallery getur hann undir einu þaki
fengið yfirlit yfir inargt það besta
í bretskri list, og séð verk eftir
ýmsa frægustu listamenn þjóðarinn-
ar. Hvergi í heiminum er til jafn
alhliða safn bretskrar listar og þar.
Þarna gnæfir 200 ára gömul mynd
eftir Hogartb, sem refsaði samtíð
sini með svipu bóðsins, og benti á
þjóðfélagsmein hennar, og málaði ó-
fegruð andlit samtíðarmanna sinna.
Þar eru fjögur málverk eftir Sir
Josuah lleynolds (1723-92) og hinar
ljúfu myndir Gainsborouglis (1727 -
88), hinar sígildu landslagsmyndir
Ricbards Wilson og íþróttamyndir
eftir Stubbs, sem vafalaust var mest-
ur meistari þessarar sérstaklegu
ensku greinar málverkalistarinnar;
þarna er óviðjafnanlegt safn teikn-
inga eftir hinn kynlega snilling
William Blake, allur tilbrigðastigi
Turners og Constable, en þeir hafa
haft meiri óhrif á list Evrópu en
nokkrir aðrir enskir málarar. Þarna
eru málverk eftir Alfred Stevens,
binn enska arftaka ítölsku endur-
fæðingarstefnunnar, og eftir G. F.
Watts, sem kalla mætti Wagner
enskrar málverkalistar. Og bér er
sérstaklega ágætt úrval bins undur-
fagra rómantíska skóla frá miðri
19. öld, „pre-Rafaels bræðralagið“
svonefnda: Millais, Madox Brown,
Hobnan Hunt, Rosetti og þeir, sem
eftir þá komu.
í lok 19. aldar koma tveir angló-
amerikanskir listamenn fram á sjón-
arsviðið: Whistler, með rökkurtóna
symfóniur í myndum, og John Sar-
gent, með hinar leiftrandi manna-
myndir sinar; meistaraverk hans
eru nútímaútgáfur af Sir Tbomas
Framhald rí bls. ÍJ.