Vikan - 19.09.1956, Blaðsíða 4

Ævintýrið
um
nPC7ll ðflðlfl
uhe. i v UHHPii
Ævisaga amáluðustu
kvikmyndastjörnu veraldar
F 011S A G A : Tuttngn mk érm.
gðmul er Greta Garbo orffln dáðaata krlk-
myadastjarna heimsins eg þar «0 luiki
iMÍIljónamæringíir. En hön er Ifka ortfin
ómannblendin og á aífeldum flótta ondan
aSdáendum og bla0amðnnum. Frama ainn
á hán algerlega að þakka kvikmynda-
stjóranum fræga, Maaritx Stiller, sem tók
biuia fátœka og fáknnnandi upp af götu
ainni í Stockhólmi, og kenndi henni smátt
sem stórt, þangaO til hann sldldi vlS hana
fnega stjðrau I Hollywoad, en fór sjálfur
heim til SvtþjóOar til að deyja. Annar
karlmaOurina f Iffi hennar, Jolin GUbert,
er Ifka dáinn, nokkuð Iðngu eftir að hinu
frœga ástarœfintýri þeirra hefur lokið.
Hljómsveitarstjóranum Leopold Stokowski
og matarræðissérfræðingnum Hauser tekst
hvorugum að leiða hana upp að altarinu.
Greta hafði staðið af sér umrótið sem
varð þegar talmyndirnar komu til sög-
unnar, en þegar stríðið Iokaði Evrópu-
markaðinum, ákvað Metro að breyta „týp-
unni“, sem hún hafði skapað, og gera hana
að venjulegri amerískri stúlku í myndinni
„Tvíburasystumar“, með þeim afleiðingum
að hún fékk slæmar viðtökur — í fyrsta
sinn á ævinni — og hætti að leika. Síðan
hefnr ekkert orðið úr því að hún byrjaði
aftur.
Á þeim tíma sem kvikmyndahúsgestir um all-
an heim dýrkuðu og tilbáðu andlit Gretu Garbo,
þá efuðust ekki margir um að henni, fegurstu
konu sinnar aldar, mundi á sínum tíma verða
skípað á bekk við hlið Helenu fögru, Cleopötru,
Madame de Pompadour, Ninon de Lenclos og
annarra sögufrægra töfrandi kvenna. Nokkrar
raddir heyrðust þó, sem efuðust um það. Ein
þeírra var rödd blaðakonunnar og Ieikritahöf-
undarins Claire Booth, sem nú er þekkt undir
nafhinu Claire Luce og er sendiherra Bandaríkj-
anna í Rómaborg. Claire Booth var meðal annars
ritstjóri „Vanity Fair“, og í grein í blaði sinu
árið 1932 ræðir hún um Gretu Garbo með tilliti
tíl framtíðarinnar.
Frö Luce viðurkennir skilyrðislaust að Greta
sé einasta kona tuttugustu aldarinnar sem hægt
sé að nefna í sömu andrá og Helenu fögru Cleo-
pötru og aðrar fremstu fegurðardísir. En frú
Luce vill samt ekki fallast á það, að orðstýr
Gretu verði örugglega ódauðlegur. „Greta hefur
hingað til ekki viljað fara inn á þá braut, sem
getur leitt til þess að kona hafi varandi áhrif
á samtið sína —• braut ástarinnar." „Sagan hefur
aldrei haft rúm fyrir fagra konu, sem ekki elsk-
aði eða vai- elskuð að minnsta kosti af einum
hrífandi, voldugum og gáfuðum manni . . . .“
heldur hún áfram. „Þegar við minnumst á Hel-
enu fögru nefnum við um leið Menelaus eða
Paris, Pompadour minnir okkur á Lúðvík 15.,
enginn mundi vita um Salome ef það væri ekki
vegna Jóhannesar skírara, Cleopatra hafði Cesar
og Marcus Antonius. Getur það í raun og veru
hugsast að munað verði eftir frægustu og feg-
urstu konu vorra tíma af því að nafn hennar
„var sett í samband" við John Gilbert?"
Síðan þessi spurning var sett fram eru liðin
tuttugu ár og búið að „setja nafn Gretu í sam-
band“ við ótal menn — Rouben Mamoulian, Leo-
pold Stokowski, Geoi’ge Brent, Geylord Hausei'
og nú síðast fjármálamann í New York, George
Schlee, og þýzka baróninn Erich Goldschmidth-
Rothschild. Framtíðin ein getur skorið úr um
það, hvort nokkur þeirra er sambærilegur við
Cesar eða Jóhannes skirara.
Vinátta Gretu við tvo menn hefur síðan hún
dró sig í hlé enzt lengst og verður því að álít-
ast hafa skipt hana mestu máli. Baron Gold-
schmidt-Rotschild er hár, hvíthærður, virðulegur
maður á sextugs aldri. Hann er afburða smekk-
maður, hefur blettalaust mannorð og góðan tíma
til sinna umráða, alveg eins og Greta. Þau sjást
oft saman á skemmtigöngu um Centralgarðinn í
New York, í dýrum veitingahúsum, á listsýn-
ingum o. s. frv. Sumarið 1952 óku þau í bíl um
Austurríki, ásamt fyrrverandi eiginkonu baróns-
•ttllllliMttltlMIMMdmilimillimtiaillMtttllllll II IttllliMIMMIIIt II
í
8
| VEIZTU—?
} 1. Er Pandit Nehru a) forseti Indlands,
b) forsætisráðherra Indlands eða c)
trúarlegur leiðtogl í Indlandi ?
I 2. Arið 1954 hlaut leikkonan Grace Kelly
Óskarsverðlaunin. Fyrir hvaða mynd
fékk hún þau ?
| 3. Hvort er hvassara í „stinnings golu“
eða „kalda“?
i 4. Hver er munurinn á vísikonungi og
landsstjóra í brezku samveldislöndun-
um?
i 5. Hvað er sameiginiegt með þessum
löndum: Paraguay, Boliviu, Ungverja-
landi, Tékkóslóvakíu og Sviss?
§ 6. Hvað hétu tveir bræður Grettis Ás-
mundarsonar ?
[ 7. Hvenær voru Olympísku leikirnir end-
urvaktir ?
I 8. Á hvaða hljóðfæri leikur Benny Good-
man?
E 9. Hver mun vera f jölmennasta borgin á
moginlandi Evrópu ?
10. Gáta: Hátt í húsi einu
hylur loftið senn;
flýgur fjöllum hærra,
feilir marga menn.
Allir fá það ýtar séð,
en enginn fest á band;
þolir bæði þúst og vind,
þó er það ekki grand.
z
Pramháld d hln. * í
ins ‘og móður hennar. Greta skrifaði sig „frú
Harriet Brown“ á Park hótelinu i Bad Ischl, þar
sem þau dvöldu i eina viku, og dulbjó sig með
því að taka ofan gleraugun, sem hún gengur
oftast með, og setja upp gráa hárkollu. Það leið
þó ekki á löngu áður en séð var í gegnum þetta
gerfi og svörin, sem Greta gaf blaðamönnunum,
hljómuðu eins og bergmál frá liðnum tíma:
„Ég hef ekkert að segja. Þið verðið að skilja
það. Ég og baróninn erum bara góðir vinir."
Rotschild barón er mikill kunnáttumaður um
listir; hann átti stórt safn af listmunum í Þýzka-
landi, áður en Hitler komst til valda. Fyrir áhrif
frá honum er Greta búin að fá dálítinn áhuga
á listum og hefur keypt nokkur málverk, meðal
annars eftir Renoir.
Gaylord Hauser var svo óheppinn að kynna
George Schlee fyrir Gretu. Hann hafði ákveðið
að gera það að einum iið í áformi sínu um að gera
Gretu yngri, fallegri og hamingjusamari, að
vekja áhuga hennar fyrir fatnaði, og sendi hana
því til hinnar frægu frú Valentinu, sem rekur
eitthvert fínasta tizkuhúsið i New York. George
Schiee er eiginmaður og félagi Valentínu. Valen-
tína og Schlee urðu brátt góðir vinir Gretu og
Schlee mjög góður vinur. Sænskir vinir Gretu,
sem hitta Schlee, haida þvi fram að Greta hafi
einkum dregizt að honum vegna þess hve mjög
hann minni á Stiller í útliti. Og þeir eru í raun-
inni að vissu leyti líkir. Schlee er i’ússneskur eins
og Stiller (eins og reyndar líka Valentina kona
hans, sem giftist honum 17 ára gömul; þau komu
til Ameríku 1927), og hann er eins og fyrsti for-
ráðamaður Gretu mjög fót- og handstór. Schiee
er núna á fimmtugsaldri, hefur Iifað tilbreyting-
arríku iifi og haft bein kynni af leikiist. Greta
tekur meira mark á láðum hans en nokkurs
annars manns, og hún hefur einmitt ailtaf rætt
hugsanlega möguleika á þvi að snúa sér aftur
að leiklistinni við hann. Hann er líka sá eini,
sem enn ber veika von i brjósti um að einhvern
tíma kunni að takast að fá hana til aö taka
aftur upp þráðinn. „Hún minnii' mig á Duse, sem
ég sá í fyrsta sinn í St. Petersburg", segir Schlee.
„Þá hafði Duse ekki staðíð á ieiksviði i eiiefu
ár. Þessi endurkoma hennar var henuar stærsti
sigur. Það sama á eftir að koma fyrir Gretu."
Lifnaðarhættir þrenningarinnar Garbo-Schlee-
Valentina hafa á seinni árum ekki komizt hjá
því að vekja furðu og umta.1 vina þeirra. 1 upp-
hafi á Schlee að hafa sagt við konu sína af
Evrópskri hreinskilni: „Ég elska hana, en ég held
ekki að hún vilji gifta sig. Og við tvö höfum það
svo prýðiiegt saman." Sagt er, að Valentina sé
ekkert sérlega hrifin af þessu fyrirkomulagi, og
að hún hafði oft sagzt vera að hugsa um að
ganga í klaustur. En henni hefur tekizt að láta
á engu bera og halda virðingu sinni út á við,
þakkir séu leikhæfiieikum hennar, sem alis ekki
er hægt að gera lítið úr.
Yfir ieikárið sækir Schlee aðra hverja frum-
sýningu með Gretu og aðra hverja með Valentínu.
Oft eyða þau öll helgunum hjá góðum vinum,
en oft Greta og Schlee þó ein. Þegar Schlee lá
einu sinni á sjúkrahúsi, skiptust Greta og Valen-
4