Vikan - 13.04.1967, Side 27

Vel getiir svo l'arið að sagan tileinki forseta árangur, sem
næst meðan hann er sofandi; þegar Imnn svo vaknar, böðl-
ast hann kannski í sveita síns andlits á þess að konia nokkru
i kring. Væri þessi laugardagur í lifi Jolnisons táknaður
með linu, að liætti hagfræðinga, myndi sú lína ýmist stevp-
ast hann kannski í sveita sins andlits án þess að koma nokkru
þeir Rohert Kennedy töluðusl við, har við annað atvilv
skemmlilegra: Forustumenn ])jóðþingsins höfðu skálmað
fylklu liði inn í EOB (Executive Office Building) og heitið
Jolmson sluðningi sínum.
Að þessu hjartnæma lieiti unnu gengu forsetinn og kona
hans ásamt þingleiðtogunum framhjá ráðuneytinu, sem
heið, og inn í austui herbergið. Þegar snúið var frá líkpall-
inum, kom Johnson auga á Dwight Eisenhower og hauð
homun að ganga með sér yfir götuna; skyldu þeir ræðast
við i svo sem luttugu minútur. Þetta viðtal varð þó það
lengsla, sem Johnson átti þann daginn. Það stóð vfir í tvær
klukkustundir, og þrítugasta og fjórða forsetanum faimsl
sá þrítugasti og sjötti óöruggur með sjálfan sig.
„Eg þekkti hann frá gamalli líð“, sagði Eisenhower síð-
ar frá. „Ilann var taugaóstvrkur, eins og hann er alllaf
gekk um og hringdi í fótk upp til liópa ... Eg málti varla
minnast svo á nokkurn mann, að hann þrifi ekki upp sím-
ánn og lningdi i hann. Hann spurði mig ráða um mörg mál-
efni, þar á meðal skattalækkunina. Eg sagði honum að
hann yrði að sýna livað liann ætlaði að gera með eigin fjár-
lagafrumvarpi. Við ræddum einnig utanrikismál. Eftir því
sem ég gat þá bezt séð, hafði Lyndon Johnson aðeins áhuga
á að fá að vita, hvað i þeim málum væri að gerast, og halda
áfiam aðgerðum l'w irrcnnara sins. Iiann stakk ekki upp á
neinni nýhreytni. Hann vildi tala um Laos, Kúbu og svo
framvegis. Hann virtist verr upplýstur um utanrikismál
en innanríkismálefni“.
A meðan þeir ræddust við, læddisl Mae Bundy inn á tán-
um og lagði uppsagnarhréf frá Schlesinger á horðið. John-
son leit reiðilega á hann. „Segðu honum að draga það til
haka“, sagði hann. „Ég vil ekki sjá nein svona hréf. Og
segðu öllum að mér sé alvara með það“. Eisenliower vmpr-
aði á þvi við Jolmson að hér væru honurn að verða á mis-
lök. Forsetann fyi rverandi minnir að hann hafi sagt: „Taktu
við öllum bréfunum. Þú verður að Ircvsta á sjálfan þig. Þú
verður að l'esta þig i sessi. Þú ættir að taka við öllum þess-
um hréfum nú og ákveða á næstu þrem-fjórum dögum,
liver af þeim þú tekur til greina“.
Johnson Iiorfði á liann þungbúinn. Og eftir jarðarförina
var hann orðinn svo leikinn við að velja sér menn, að hann
sagði jafnvel upp ráðgjöfum, sem sjálfir höfðu viljað gegna
störfum sínum áfram. Þann tuttugasta og þiiðja nóvem-
her tók hann hihsvegar öllum uppsögnum mjög illa, á þann
mjög svo lilfinningasama liátt, sem var einkennandi fyrir
hann. Hann virlist líta svo á, að það jafngilti liðhlaupi að
draga sig til baka úr start'i hjá sljórn landsins.
Á ráðuneytisfundinum þá um kvöldið minnti Dcan Rusk
nýja forsetann á, að það væi i erfðavenja að allir ráðherr-
ar segðu af sér þegar forsetaskipti vrðu. Jolnison hristi höf-
uðið þvermóðskufullur; hann sagðisl vilja hafa þá alla á-
fram í sinni þjónustu. Rusk henti á að þar með væri for-
dæmi gefið, en vel gæti svo farið, að einhver forseti fram-
tíðarinnar vildi ekki hafa alla ráðherra fvrirrennara síns
áfram. En Johnson þverskallaðist enn.
Ráðherrarnir sendu uppsagnarhréf sín engu að siður, en
voru ekki einu sinni látnir vita af þvi að þau hefðu komið
til skila. Og þegar þeir forselinn og Sorensen intlust þá um
kvöldið og Sorensen minntist á sitt bréf, svaraði forsetinn
sluttur í spuna: „Ég veit, ég fékk hréfið frá vður“, og skipti
svo snarlcga um umræðuefni.
Nýi forsetinn og nýja forsetafrúin voru viðstödd minn-
ingarguðsþjónustu um Kennedy. Tuttugu og fjórar klukku-
síundir voru nú liðnar frá þvi morðið var framið. Það var
aftur liðið framyfir liádegi, og að frumkvæði Schlesingers
var nú snæddur svokallaður „Harvard-hádegisverður" í
lokuðu herhergi á efri hæð Occidental Restaurant. Á eftir
skiifaði Oalhraith i dagbók síua: „Arthur var i heldur döprn
skapi .. . Ilann var alltof fljótur að tlraga ályktanir af þess-
um óvæntu alhurðum, sem enginn Iiefur enn áttað sig á,
og var mcð Imgann bundinn við hugsanlegt framhoð Bohs
Kennedys við forsetakosningar 19(54, og yrði Huhert Hump-
hrey þá boðinn fram sem varaforsetaefni. Þetta er auðvit-
að hrcin imyndun, nema þvi aðeins að Johnson verði á (>-
trúleg glappaskot, og jafnvel þótt svo væri . .. “ (Til sam-
anhurðar er l'róðlegt að heyra, hvað Sehlesinger sagði um
Galbraith: „Ken er raunsæismaður, líkt og Mac. Ekki er
vafi á því að hann er fyrst og fremst maður Kennedys, en
Iiann er reiðubúinn að snúast við staðreyndunum eins og
þær koma lyrir. En ég er tilfinningamaður, líkt og Kennv
og Bohby. Eg get ekki tekið þált í þessu af einlægni“.)
Það sem á eftir fór var álíka einkennandi. Schlesinger
mætti á starfsmannafund, þar sem Bundv hvatti livern og
einn til að vera áfram i sinni stöðu, og Galbraith rakst á
nýja forsclann á West Execulive Avenue. „Eg hef verið
að svipasl um eftir þér“, sagði Johnson (Galhraith dró
sannleiksgildi þeirra orða i efa). „Ég þarf að tala við þig,
komdu með mér upp“. Johnson bað hann setja saman
ræðu til flutnings frammi fyrir sameinuðu þingi. Galhraith,
sem hafði skrilað lofræðu um Kennedy fyrir Washington
Post þá um morguninn og þráði ekkert frekar en annað
tækifæri lil að komast að ritvélinni, þótti sér mikill sómi
sýndur. Það var ástæðulaust fyrir hann að verða svo hrif-
inn. Forsetinn hað hálfa tylfl manna um það sama. Væri
maður hóklærður, vel upplýstur og kæmi skörulega fyrir,
þá var hann ráðinn til verksins.
NÍTJÁNDI KAFLI
Johnson heið þess mcð óþreyju að tala til þingsins, og er
]>að skiljanlegl. Þjóðinni hafði hrugðið illa í hrún. Þvi fyrr
sem liún heyrði rödd síns nýja leiðtoga flvtja sér hughreyst-
andi ávarp, því hetra. Enn hélt hann aftur af sér og þreif-
Fregnin um clauða forsetans vakti almenna sorg í Bandaríkj-
unum, ekki síst meðal negranna, en Kennedy liafði verið
einlægur baráttumaður fyrir réttindamálum þeirra. Hér sjást
tvær negrakonur gráta forsetann.
i5. tbi. viKAN 27