Vikan - 13.08.1942, Blaðsíða 7

VIKAN, nr. 28, 1942
7
Konan, sem aldrei gefst upp.
Framhald af bls. 3.
tölum til þess að kanna afköst hjúkrunar-
kvenna ungfrú Wald á sviði lungnabólg-
unnar, sem reynir mest á hjúkrunarhæfi-
leikana.
Á einu ári ári hafði hópur hennar sinnt
3535 sjúkhngum á heimilum og var dánar-
talan aðeins 8,05 af hundraði. Á sama tíma
var dánartalan á fjórum stórum sjúkra-
húsum í New York 31,2 af hundraði.
Nú eru 265 hjúkrunarkonur við þessa
starfsemi í New York og fara um 550.000
heimsóknir á ári. Þær hafa aldrei neitað
um aðstoð, ef til þeirra hefir verið leitað.
1 38 ár hafði ungfrú Wald síma við rúm
sitt, og var alltaf hringt til hennar, ef á
aðstoð þurfti að halda að nóttu til. Hún
fann það, að sjúklingarnir vildu borga, en
nærri helmingur þeirra átti enga peninga.
Þegar farið var að ræða um laun henn-
ar fyrir nokkrum árum, sagði hún: „Hafi
ég starfshæfileika, þá eru þeir guðsgjöf og
koma án nokkurra erfiðismuna af minni
hálfu, og þá ætla ég að leggja til starf-
seminnar. Ég er hjúkrunarkona og ætla
aðeins að þiggja sömu laun og hinar.“ Ný-
lega stofnuðu hjúkrunarkonur við stofnun
hennar sjóð, til styrktar henni í ellinni, og
þær gættu þess, að koma honum svo fyrir,
að hún gæti ekki gefið allt féð frá sér.
Nú eru starfrækt heimilishjúkrunar-
kvennastarfsemi um allan heim, og for-
stöðukonur á mörgum stöðum, jafnvel í
Kína og Japan, hafa áður' starfað hjá
ungfrú Wald. Hún hefir gaman af því að
hugsa til þess, að hún átti sinn þátt í því
að aðstoða er Dionne fimmburarnir fædd-
ust, því kona læknisins Allan R. Dafoe var
hjúkrunarkona hjá henni og nýlega sagði
læknirinn við ungfrú Wald: „Allt það, sem
ég kann í hjúkrun, lærði ég af konunni
minni.“
Allt sitt líf hefir Lillian Wald verið að
gera það, sem gerast þurfti, á meðan aðrir
stóðu hjá, og voru með vafasemdir og
áhyggjur. En er ungfrú Wald var að gera
það, sem gerast þurfti, sá hún, að hún varð
að sinna fleiru en hjúkrun. Hún komst
brátt að raun um það, að einstaklingar
berjast sinni eigin hagsmunabaráttu gegn
næstum sérhverjum umbótum, og hún
bretti upp ermar sínar og barðist. Hún
hafði þann hæfileika til að bera að geta
aflað sér sannra vinai öllum stéttum þjóð-
félagsins og þegar hún leitaði aðstoðar til
þess að hafa áhrif á löggjöfina, þá sam-
einuðust veitingamenn bankastjórum um
það að hjálpa henni.
Hún byrjaði með því að koma fram lög-
um um að hreinsa götur og nema burt
óhreinindi, og hún fór til Albany til þess
að berjast gegn sultarlaunum og slæmu
húsnæði og til Washington til þess að að-
stoða við að bæta skilyrði innflytjenda og
ráðast gegn vinnu bama. Sérher hreyfing
til aðstoðar hágstöddu fólki hefir unnið sér
stuðning hennar. Hún aðstoðaði við að
skipuleggja samtök vinnandi kvenna og
gefa þeim fæðu, er þær voru í verkfalli.
Einu sinni er hún var á gangi með auðug-
um vini sínum, sem var á móti þessari
starfsemi hennar, sáu þau verkfallsmann
kasta steini inn um glugga. „Og þessu ert
þú að stuðla að,“ sagði hann. „Mér geðjast
hvorki að ofbeldi," sagði hún, „né órétt-
látum verkföllum, en ég hefi komizt að
raun um að eini mismunurinn á fólki, sem
er í vanda statt, er sá, að menntaða fólkið
ræður til sín lögfræðinga, en hið ómennt-
aða kastar steinum.“
Erfiðasta tímabil hennar kom, þegar
Bandaríkin fóru í stríð. Ungfrú Wald, sem
er vinur allra kynflokka, var ein þeirra
kvenna, sem stjórnuðu skrúðgöngu 1200
meðsystra til þess að mótmæla stríðinu.
Hún skipulagði fundi, hélt ræður í
Washington, barðist ötult — og tapaði.
Kjarkminni konur hefðu eflaust gefizt
upp, en Lillian Wald ákvað að verja drengi
sína sem bezt hún gæti. Hún hafði aðstoð-
að við fæðingu margra þeirra. Samverka-
kona hennar varð forseti við herútboðs-
nefndina, til þess að herútboðinu væri
stjórnað réttilega. Margar hjúkrunarkon-
ur hennar urðu þær fyrstu til þess að fara,
og skildu eftir skarð í starfskvennaliði
hennar. Samt varð ennþá að aðstoða konur
og börn heima fyrir. Það varð nú erfitt að
fá peninga fyrir stofunuina. Einn af örlát-
ustu stuðningsmönnum hennar neitaði að
leggja neitt til framar, vegna þess að hún
hefði breytt gegn föðurlandi sínu. Aðrir,
sem í laumi litu á hana sem kommúnista,
Flugforinginn Nettleton. Myndin sýnir flugílota-
foringjann Nettleton. Var hún tekin er hann kom
úr árás, sem gerð var á kafbátaverksmiðju í
Augsburg í Suður-Þýzkalandi 17. apríl s. 1.
Nettleton stjórnaði árásinni. Hann hlaut Viktoríu-
krossinn fyrir góða frammistöðu sína.
neituðu kuldalega beiðni hennar um pen-
inga.
Stríðinu lauk, hjúkrunarkonur hennar
og flestir drengja hennar komu heim.
Starfsemi hennar hófst aftur af fullum
krafti. Þá kom yfirlýsing sú frá „Dætrum
amerísku byltingarinnar,‘‘ að þær litu á
hana sem hættulega, róttæka manneskju.
Henni stóð á sama um það, þótt hún væri
kölluð róttæk. En henni sárnaði mjög, að
slíkur hópur kvenna, sem, að því er henni
fannst, hefði átt að styðja hana, skyldi af
ásettu ráði reyna að spilla fyrir starfi
hennar.
Allir í stofnuninni voru mjög alvöru-
gefnir; vinir hennar voru hræddir um, að
yfirlýsing þessi mundi hafa áhrif-á þá, er
veittu þeim fjárhagslega aðstoð. En ótti
þeirra var ástæðulaus. Til hennar streymdu
bréf og símskeyti, sem vottuðu henni holl-
ustu. Styrkirnir jukust. Þeir voru svo
miklir, að Lillian Wald þurfti aldrei að
hætta starfsemi sinni.
Hún er enn í dag eins aðlaðandi, eins
skemmtileg og eins góð að segja frá og
og áður fyrr, þegar háttsettar f jölskyldur
sóttust eftir því að fá hana sem gestsinntil
miðdegisverðar, þótt — vegnaþess, hvehún
sótti það fast að afla f jár — auðugir menn
hafi sagt góðlátlega: „Það kostar 5000
dollara að sitja við hliðina á Lillian Wald.“
Fyrir nokkrum mánuðum síðan skrifaði
hún grein um heimilishjúkrunarkonur, og
næstum því 10.000 fátæklingar skrifuðu
henni, sögðu sorglegar sögur um sjúklinga,
sem færu á mis við alla aðhlynningu og
spurðu, hvernig væri hægt að fá hjúkrun.
Ungfrú Wald svaraði hverju einasta bréfi.
Lillian Wald hefir fært þúsundum manna
frið, hvíld og næði, en aldrei sjálfri sér,
vegna ósérhlífni sinnar. Og bæði hún og
allur heimurinn er ánægður yfir því að
hafa það svo.
Stutt og laggott.
Einstein sagði einu sinni, er kona nokk-
ur hafði beðið hann að segja sér um til-
svörun í fáum, óbrotnum orðum: „Frú, ég
var einu sinni á gangi úti í sveit með bhnd-
um vini mínum og sagði, að nú gæti ég
vel drukkið mjólkursopa.“
„Mjólk?“ sagði vinur minn. „Ég veit,
hvað sopi er, en hvað er mjólk?“
„Hvítur vökvi,“ svaraði ég.
^ „Eg veit, hvað vökvi er,“ sagði blindi
maðurinn, „en hvað er hvítur?"
„Það er liturinn á fjöðrum svananna."
„Eg veit, hvað fjaðrir eru, en hvað eru
svanir?“
„Svanir! Það eru fuglar með boginn
háls.“
„Ég veit, hvað háls er, en hvað er bog-
inn ?“
Þá missti ég þolinmæðina, ég tók hand-
legg hans og rétti úr honum. „Þetta er
beint,“ sagði ég. Síðan beygði ég hann um
olnbogann. „Og þetta er bogið.“
„Nú!“ hrópaði blindi maðurinn. „Þá veit
ég, hvað þú átt við með mjólk!“