Vikan - 20.04.1944, Blaðsíða 11

VTKAN, nr. 16, 1944
11
Pramhaldssa^a:
Hver gerði það?
Hðfundurtnn: Sakamólasaga eltir AGATHA CHRISTIE
Agalha Chrlatlo
--------------------------- 24-----------------
Við fyrstu hugsun finnst manni einkennilegt,
að hann skuli hafa verið drepinn með hnífstung-
um, en við nánari athugun, þá hæfir ekkert betur
aðstæðunum. Rýting getur hver maður notað —
sterkir og ónýtir — og hann gerir engan hávaða.
Ég ímynda mér, en mér getur vitanlega skjátlast,
að allir hafi farið í röð inn í dimman klefa Rat-
chetts, gegnum klefa frú Hubbard — og ráku
hnífinn í hann! Þeir mundi ekki einu sinni sjálfir
vita, hver drap hann.
Síðasta bréfið, sem Ratchett, að öllum líkind-
um, fann á kodda sínum, var vandlega brennt.
Þar sem ekkert var, sem benti á Armstrongmál-
ið, var enginn ástæða til þess að gruna nokkum
farþeganna x lestinni. Það mundi vera áiitið að
einhver utanaðkomandi hefði framið morðið, og
einhver farþeganna hefði séð „litla, dökkhærða
manninn með kvenlegu röddina“ fara úr lestinni
i Brod!
Ég veit ekki vel, hvað gerðist, þegar samsæris-
mennirnir komust að því að ráðabmgg þeirra
var ómögulegt vegna þess, sem kom fyrir lestina.
Ég býst við að þeir hafi haldið með sér fund x
flýti og ákveðið að taka þvi sem kæmi. Það var
satt að nú hlaut grunuf að falla á alla farþeg-
ana, en það hafði þegar verið séð fyrir því. Það
sem svo var eftir var að reyna að gera málið
enn flóknara. Pípuhreinsarinn var skilinn eftir
i klefanum — varpaði gruni á Arbuthnot
ofursta, sem erfiðast var að sanna að hefði þekkt
Armstrong fjölskylduna; og vasaklútur Drago-
miroff prinsessu, sem vegna stöðu sinnar og sér-
staklega veiku líkamsbyggingu var beinlínis ekki
hægt að gruna.
Til þess að flækja enn meira var konan í
skarlatsrauða sloppnum. Ég sjálfur get meira að
segja borið vitni um að hún sé til. Það er barið
þungt á hurð mína. Ég rís upp og lít fram —
og sé skarlatsrauðan slopp bregða fyrir. Nokkrir
aðrir hafa séð hana, ungfrú Debenham, lestar-
þjónninn og MacQueen. Ég hygg, að það hafi
verið einhver með kímnigáfu, sem datt í hug að
láta sloppinn efst í tösku mína á meðan ég var að
yfii-heyra i borðstofuvagninum. Hvaðan sloppur-
inn kom upphaflega, veit ég ekki. Mig grunar,
að hann sé eign Andrenyi greifafrúar, þar sem i
farangri hennar var aðeins mjög þunnur og fínn
morgunkjóll.
Þegar MacQueen komst að því, að bréfið, sem
átti að vera vandlega eyðilagt, hafði ekki brunn-
ið alveg, og Armstrong var einmitt orðið, sem
var eftir, þá hlýtur hann að hafa tilkynnt hinum
það þegar í stað. Það var þá, sem aðstaða And-
renyi greifafrúar varð hættuleg, og eiginmaður
hennar gerði þegar ráðstafanir til þess að breyta
vegabréfinu. En það bætti nú ekki úr fyrir þeim!
Þau samþykktu öll að neita því algjörlega að
þekkja Ai’mstrong-fjölskylduna. Þau vissu, að ég
hafði engin bein ráð til þess að komast að sann-
leikanum, og þau álitu, að ég myndi ekki taka
málið að mér, nema einhver viss persóna væri
grunuð.
Nú, þá var ekkert sem þurfti frekar að ihuga.
Ef skoðun mín var • rétt, og ég var sannfærður
um að hún hlyti að vera rétt, þá hlaut lestar-
þjónninn að vera í vitorði urn samsærið. En ef
svo væri, þá væru persónurnar þréttán en ékki
tólf. í stað þess, sem er venjulegt að „af svona
mörgum mönnum er einn sekur," þá var það
vandamál sett fyrir mig að af þrettán manns
væri aðeins einn saklaus. Hver var sá?
Ég komst að mjög undarlegri niðurstöðu. Ég
sá, að sá sem hafði ekki tékið þátt x glæpnum
var vitanlega sá, sem hefði verið álitinn líkleg-
astur til þess að hafa framið hann. Ég á við
Andrenyi greifafrú. Ég tók eftir því, með hve
mikilli alvöru greifinn sór það hátíðiega, að kona
hans fór ekki úr klefanum um nóttina. Það var
auðséð, að Andrenyi greifi hafði, svo að segja,
tekið að sér hlixtverk konu sirmar.
Ef því væri þannig varið, var Pierce Michel
augsýnilega einn af þessurn tólf. En hvernig var
hægt að skýra sekt hans ? Hann var heiðar-
legur maður, sem hafði starfað hjá þessu félagi
í mörg ár — hann var ekki einn af þeim, sem
hægt væri að múta til þess að aðstoða við glæp.
Þá hlaut Pierce Michel að vera flæktur í Arm-
strongmálið. En þetta virtist mjög ósennilegt.
Þá mundi ég eftir því, að barnfóstran, sem dó,
hafði verið frönsk. Imyndum okkur að þessi
ógæfusama stúlka mundi útskýra allt — það
mundi líka útskýra, hvers vegna þessi staður
hafði verið valinn til glæpsins. Voru það fleiri,
sem var ekki vel ljóst, hvers vegna þeir, höfðu
tekið þátt í glæpnum? Ég ákvað að Arbuthnot
ofursti hefði verið vinur Armstronghjónanna.
Harm hafði að líkindum verið með Armstrong í
stríðinu. Stúlkan Hildegarde Schmidt — ég get
hugsað mér, hvað hún hefir starfað. Ég er kann-
ske óvenjulega gráðugur, en mér finnst ósjálf-
rátt, að hún hljóti að vera góður kokkur. Ég
lagði fyrir hana gildru, sem hún féll í. Ég sagðist
vita, að hún væri góður kokkur. Hún svaraði:
„Já, vissulega, allar húsmæður minar hafa sagt
það.“ En ef stúlka er ráðin sem herbergisþerna,
þá er það sjaldan, að húsmæðumar hafa tæki-
færi til þess að komast að því, hvort hún sé
góður kokkur eða ekki.
Þá var það Hardman. Hann tilheyrði áreiðan-
lega ekki þjónustufólki Armstrongs. Ég gat að-
eins ímyndað mér, að hann hefði verið ástfang-
inn af frönsku stúlkunni. Ég minntist á ýndis-
þokka erlendra kvenna við hann — og aftur náði
ég tilgangi minum. Allt i einu komu tár i augu
hans, sem hann sagði að væri vegna snjóbirtunn-
ar.
Þá -er frú Hubbard eftir. Frú Hubbard lék
þýðingarmesta hlutverkið. Þar sem hún bjó i
næsta klefa við Ratchett, voru mestar líkur til
að hún yrði grunuð. Það lá í hlutarins eðli að
hún gat ekki sannað neina fjarvist. Til þess að
leika hlutverk hennar — mjög eðlilega, dálítið
hlægilega, ameriska móður — þurfti listakonu. En
það var ein slik tengd Armstrongfjölskyldunni:
Móðir frú Armstrong - Linda Arden, leikkon-
an.........“
Hann þagnaði.
Með djúpri, hljómmikilli, dreymandi rödd,
ólíkri þeirri, sem hx'xn hafði notað á ferðalaginu,
sagði frú Hubbard:
„Mig langaðx álttaf til þess að leika i skop-
hlutverki." " / •
Hún hélt áfi-am, ennþá dreymandi.
„Þetta með svámpapokánn var glappaskot. Það
sýnir að maður eigi alltaf að æfa vandlega.
Við reyndum það, á leiðinni — ég var þá í öðrum
................... Hercule Polrot ..............*
klefa. Mér datt aldrei í hug að slámar væru
ekki eins.“
Hún sneri sér ofurlitið í sætinu og horfði beint
á Poirot.
„Þér vitið allt um þetta, Poirot. Þér eruð dá-
samlegur maður. En jafnvel þér getið ekki ímynd-
að yður, hvemig þessi hryllilegi dagur í New
York var. Ég var örvingluð af sorg, líka þjón-
ustufólkið. Arbuthnot ofursti var þar líka. Hann
var bezti vinur Johns Ai-mstrong.“
„Hann bjargaði lífi rninu í striðinu," sagði
Arbuthnot.
„Við ákváðum þá og þama (kannske að við
höfum verið vitstola, ég veit það ekki) að dauða-
dóminn, sem Cassetti hafði komizt undan, yrði að
framkvæma. Við vomm tólf, eða öllu heldur
ellefu; faðir Susanne var í Frakklandi vitanlega.
Fyrst vorum við að hugsa um að draga um, hver
ætti að gera það, en að lokum urðum við ásátt
urn, að hafa það svona. Það var bílstjórinn,
Antonio, sem kom með tillöguna. Mary og Hector
MacQueen unnu að öllum smáatriðum. Hann
hafði alltaf dáðst að dóttur minni Soniu — og
það var hann, sem sagði okkur nákvæmlega frá
þvi, hvernig peningar Cassettis höfðu gert hann
færan um að komast í burtu.
Það tók langan tima að fullgera ráðagerð okk-
ar. Við þurftum fyrst að ná i Ratchetts. Hard-
mani heppnaðist það að lokum. Þá urðum við að
ná í Masterman og Hector með okkur — eða að
minnsta kosti annan þeirra. Nú — við gátum það.
Svo ráðguðumst við við föður Susanne. Arbut-
hnot ofursti vildi ákveðinn hafa tólf af okkur.
Honum fannst það meira i lagi. Hann var ekki
með því að við dræpum hann með hnífi, en hann
viðurkenndi að það leysti flest okkar vandamál.
Jæja, faðir Susaime var fús til þess að vera með
okkur. Susanne hafði verið einkabam hans.
Hector sagði okkur, að Ratchett mundi bráð-
lega koma frá austurlöndum með Orient-hraðlest-
inni. Þar sem Pierce Michel vann í þeirri lest,
máttum við ekki sleppa þessu'góða tækifæri. Auk
þess var það gott ráð til þess að grunur félli ekki
á neina saklausa.
Eiginmaður dóttur minnar varð vitanlega að
vita urn það, og hann féllst á að koma með
henni. Hector kom því þannig fyrir, að Ratchett
valdi þann dag til ferðalagsins, er Michel var á
vagt. Við ætluðum að taka alla klefana í Stam-
boul-Calaisvagninum, en til allrar óhamingju, þá
var það einn klefi sem við gátum ekki náð í.
Hann hafði verið tekinn frá löngu áður, fyrir
framkvæmdastjóra félagsins. Harris var vitan-
lega ekki til. En það hefði verið heimskulegt að
hafa einhvem ókunnugan í klefa Hectors. Og svo
komuð þér á siðustu stundu . . . .“
Hún þagnaði.
„Jæja,“ sagði hún. „Þér vitið allt núna, Poirot.
Hvað eruð þér að hugsa .úm að gera? Ef það
verður að vera opinbert, getið þér þá ekki skelt
skuldinni á mig eina? Ég hefði með fúsum vilja
í’ekið hnífinn tólf sinnum í þennan mann. Hann
bar ekki aðeins ábyrgð á dauða dóttur minnar
og bams hennar og hins barnsins, sem hefðu
annars lifað glöð núna. Það var rneira en það:
öðmm börnum hafði verið stolið á undan Daisy
litlu, og í framtiðinni gæti fleirum verið rænt.
Almenningsálitið hafði dæmt hann — við vorum
/