Menntamál - 01.04.1962, Qupperneq 12

2
MENNTAMÁL
Einkum var það tvennt, sem vakti fyrir kennarastétt-
inni, þegar hún hóf undirbúning að heildarsamtökum
kennaranna í formi stéttarfélags. Fyrst það, hvort ekki
væri hægt með einhuga samtökum kennarastéttarinnar
að styðja vasklega að því, að kennarar yrðu vel hæfir í
starfi sem fræðarar og leiðtogar barna, og í öðru lagi að
bæta hin ytri skilyrði, svo sem efnahag kennaranna, skóla-
hús, kennslutæki og önnur vinnuskilyrði. Þetta staðfesta
samþykktir ársþinga. í mörgum þeirra er lögð rík áherzla
á það, ætíð fyrst og fremst, að kennarar auki og bæti
lærdóm sinn og menntun, og því næst eru kröfur til
stjórnarvalda um bætt lífskjör og vinnuskilyrði.
Að vísu var þetta ekki með öllu spánýtt. Löngum höfðu
svipuð sjónarmið verið á dagskrá framsýnna manna og
nokkuð að þeim unnið, en okkur fannst vanta ferskari
hugsun, sterkari vilja og nýrri starfshætti, sem féllu bet-
ur að tímans kröfum en ríkjandi voru í málefnum kenn-
aranna. Þetta verður þó ekki skýrt vel nema með því að
skyggnast nokkuð til fortíðarinnar, lengra en um s.l. 40
ár. Þó verð ég að gæta hófs í því efni og minnast aðeins
atriða, sem voru eins konar aðdragandi að stofnun þessa
félagsskapar.
„Hið íslenzka kennarafélag" var stofnað 1889. Félag
þetta á skilið hlý ummæli fyrir starf þess og áhuga,
meðan það var og hét, en síðustu ár félagsins var orðið
mjög dauft yfir því og aldrei hélt félagið nógu örugg-
lega á því máli, sem mest þrengdi að kennurunum, en
það var allur aðbúnaður við kennsluna og léleg laun. Þetta
verður líka auðskilið, þegar athugað er, að félagið var
alls ekki stéttarfélag kennara, annar hver félagsmaður
gegndi allt öðrum störfum en kennslu. í félaginu voru
merkir stjórnmálamenn, blaðamenn og rithöfundar. Eigi
að síður er áhugi þeirra fyrir skólamálum lofsverður og
auðsætt er, að störf og áhrif félagsins beindu málefnum
kennaranna að ýmsu leyti í rétta, heilladrjúga átt. Mennt-