Menntamál - 01.04.1962, Qupperneq 40

30
MENNTAMÁL
fávitahæli. I síðustu grein þeirra er gert ráð fyrir, að
viðkomandi ráðuneyti setji með sérstakri reglugerð
ákvæði um, 1) hvernig safna skuli skýrslum um tölu fá-
vita og hagi þeirra, 2) hvernig aðgreina skuli börn, sem
ætluð er vist á skólaheimili eða hjúkrunarheimili og 3)
hvernig eftirliti skuli hagað um aðbúð þeirra fávita, sem
ekki dvelja í fyrrnefndum hælum. Mér vitanlega er þessi
reglugerð ekki til. Um skýrslugerð hef ég áður talað, um
flokkun fávitanna á hælunum er það að segja, að hún
er lítil sem engin nema eftir kynjum, og er fyrir því sú
einfalda ástæða, að ekki er hægt að koma henni við
vegna þrengsla. Ég geri þó ráð fyrir, að í lögunum sé
líka átt við flokkun eftir vitsmunaþroska einstakling-
anna, þannig að þeir séu hafðir saman, sem standa á
svipuðu greindarstigi, enda ætti það að veita meiri
þroskamöguleika að öðru jöfnu. Fávitaháttur eða van-
gefni er með mörgu móti og af ýmsum toga spunninn,
svo sem ég gat um í upphafi. Hægt væri t. d. að taka
hóp 20 barna, sem öll væru vangefin, en þó af ólíkum
orsökum og með ýmsu móti. Það gerir aðgreiningu erfið-
ari í fámennu þjóðfélagi eins og hér, að tiltölulega fáir
einstaklingar myndu lenda í hverjum flokki, þó að nokkr-
ar tegundir vangefni séu mun algengari en aðrar, og fer
ég ekki nánar út í það hér. Ég hef fjölyrt um þetta atriði
hér vegna þess, að mér finnst margir, sem heimsótt hafa
hælin hér, hafa orð á því, að nauðsynlegt væri að flokka
fólkið meir og betur en gert er. Áminnzt eftirlit með
fávitum, sem ekki dvelja á hælum, er í orði kveðnu í
höndum héraðslækna.
Ég hef leitazt við að segja nokkuð frá lögunum um
fávitahæli frá 1936 og framkvæmd þeirra. Það eru einu
lögin, sem sett hafa verið á Alþingi um málefni vangef-
ins fólks sérstaklega. En hvernig stendur á, að fram-
kvæmd þeirra hefur ekki verið skjótari en raun ber vitni?
Því er nú kannske ekki auðvelt að svara, en megin-