Bjarmi - 01.11.1914, Qupperneq 6

174
BJARMI
sem níðingi, sem hafl banað írelsinu,
„lamið og kúgað sveit eftir sveit“ og
boðað kristni, til þess að láta „fólkið"
æpa og engjast af kvöl til ununar guð-
unum sínum!! Höf. fyrirverður sig
jafnvel ekki fyrir að lýsa kristindómnum
sem fjöigyðistrú, og talar um að María
mey hafl verið tignuð sem gyðja; nú
sé hún að vísu hrakin úr hásæti guð-
anna (sjálfsagt við siðabótina), en Kristur
og Jehóva séu þó eftir enn ; enn í lok
kvæðisins segir höf. skýlaust, að sá dag-
urinn muni koma, að dómurinn gangi
einnig yflr þá. Öllum konungum og
guðum verði um síðir varpað i sjóinn.
Svo mjög hatar hann kristindóminn,
að hann sér ekki i neinu yfirbuiði hans
yflr annan átrúuað; og í boðun kristin-
dómsins, land úr landi sér hann ekki
annað en níðingsverk; allir píslarvott-
arnir hverfa, í stað þeirra er að eins talað
um harðsnúna og grimma konunga, sem
nota hina kristnu trú til þess að kúga
þjóðirnar undir sig. Það, sem hingað
til hefir verið talin hin mesta gæfa
fyrir þjóðirnar, því er hér lýst sem
þeirra stærsta óláni.
Það er kunnugt, að sumir vinir skálds-
ins hafa viljað verja þetta kvæði, sem
af mörgum heflr verið talið guðlast;
meining skáldsins á ekki að vera sú,
að hann kalli frelsarann skrýmsli og
óvætt, heldur eigi orðin að vera iögð
Óðni munu. Um það mega menn ríf-
ast, eins og þeir vilja; en hitt er víst, að
alt kvæðið verður að eins skilið á einn
hátt. Tvö síðustu eiindin sýna glögg-
lega skoðun höf. —
í kvæðinu „Á spítalanum" er önnur
þyngsta árásin á kyrkjuna og prestana;
sem kunnugt er, hefir höf. tileinkað
þetta kvæði Yesturheims-prestunum ís-
lenzku. Pyrir ritdóm, som „Samein-
ingin“ einu sinni ílutti um nokkur
kvæði hans, sem birst höfðu í „Sunnan-
fara“, sendir hann þeim þessa hlýlegu (!)
kveðju. Náttúrlega er honum gramast
í geði við þá af öllum isl. prestum, af
því að þeir hafa barist fyrir málefni
kristindómsins með mestum dugnabi
og heitastri sannfæringu. í því kvæði
er höf. svo mikið niðri fyrir, að jafnvel
skáldið nafni hans Gíslason heflr felt
þann dóm i „Sunnanfara", að þar hafi
Þorsteinn kveðið sig of heitan. Það,
sem höf. gremst þar mest, er það, að
presti skuli hafa tekist að vekja sofa.ndi
samvizku manns eins skömmu fyrir
andlát hans og glæða trúarneista hjá
þessum sama manni, sem áður var
sannfærður um, að ekkert líf væri til
eftir þetta, svo að hann deyr með
sundurkraminn auda, biðjandi um frið,
signandi sig í dauðanum. Petta: aftur-
hvarf og trú á banasænginni, sem jafnan
hefir verið talið gleðiefni, en eigi hrygðar,
gefur skáldinu tilefni til þess bókstaflega
að vaða upp ákyrkjuna og þjóna hennar
með gífurlegar skammir. fað á ekki
að vera sannleikurinn eða kærleikurinn,
sem sannfærir mennina um kristindóm-
inn, heldur svipan og hræðslan; og
aðaluppspretta þessarar hræðslu á hel-
víti kristinna manna að vera; þar kemur
hann með þá nýju uppgötvun, að helvítis-
kenningin sé hyrningarsteinn kyrkjunn-
ar; enda sést ekki á því kvæði, að
kristindómurinn sé neitt annað en ógnun
með eilífri pínu. Prestunum er hér lýst
eins og gömmum, er leggist á lifandi
náinn og sagt, að þeir eitri blóðið í
fólkinu.
Sjálfur hefir höf. orð á því, að hann
muni eigi láta sannfærast eins og þessi
maður. Þetta kemur og fram í kvæð-
inu „Skilmálarnir"; þar lætur hann all-
hreystimannlega og lýsir yfir því, að
hann vilji enga ábyrgð kaupa í eilífðar-
sjóð, enda óttast hann síst dauðann, á
svarta djúpið sigli hann óhræddur.
Mér liggur við að segja: „Strykum yfir
stóru orðin“; sá er ekki ávalt hugrakk-
astur, sem mestur er í munninum.
(Frnmlialcl á bls. 170.)