1. maí - Siglufirði - 01.05.1931, Blaðsíða 3

1. M A í
3
ogkon\ það út, 1847 og, árið eftir
1848 kom; hið heimsfræga stefnm
skrárrit. Jafnaðarmanna, er Marx
og 'En'gels rituðu í sameiningu: „Das
Kommun*istische Manifest" þ. e.
„Yfirlýsing sameignarsinna" (hefir
verið gefið út á Akureyri 1924 og
kallað þju . ,-,Kommúistaávarpið“) og
hafði þeim verið falið það af „Sam-
bímd 'sameignarsinna“, alþjóðlegt
verkamannafjelag-sem þá auðvitað
varð að vera leynilegt en haíði að-
setur sitt í Lundúnum.
Pað sama ár, 1848 reyndi Marx
að setjast að í1 Ilýskalandi óg; byrj-
aði að gafa út blað er hann.jtalJaði
„Ný Rínartíðindi", en h.ann var
neyddur til að fiýja land og settist
þá að í Lundúnum og þar dvaldi
hann til æfiloka, og þar ritaði hann
sín ódauðlegu verk,’éfr þau eru: „Til
gagnrýmingar á þjóðhagsfræðum”
var getið út 1859, „Auðmagnið", að ?
því vann Marx allan síðari hluta
æfinnar yfir 25 ár, en fj.ekk því þó
ekki lokið. 1. bindið „Framleiðslu-
starfsemi auðmagnsins“ kom úí l867
II. bindið „Hringrás auðmagnsins“
kom út tveim árum eftir dauða hans
eða 1885. III. bindið „Ghngur auð-
valdsframleiðslimffirr - i .heijd sinni",
kom ekki út fyr $31] 1894, ,en ,.drög
að fjórðabindinu var loksins . gefið
út 1909, meira en 25 árutn eftir
dauða Marx.
Kar) MaiÁÁhVárið; 1883 og hafði
þá lifað rneir en hálfan tíldírr sinn
í útlegð, og átti við rnjög þröng
kjör að búa eins og íjy.o -margur
verkítmaður á enn í d.ag..Jfin.gfiinn-
ing hatis lifirogdeyr ci lcjr£ i á með-
an Jafnaðarmaður getur hreyft hönd
og fót.
Kriedricli... Efigelg, isem -,er , hinn
fraúiherjinh, ér fæddur 28. nóv.
1820 í Barnien í Rínhjeruðum Býska-
lands, harm vfaf sþnur verksmiðju-
eiganda þar, og í æsku lagði hann
stund á verslunarnám, og þá þegar
starfaði hann við tímaritið „Unga
Rýskaland" er flutti róttækar og
Jafnaðarstefnusinnaðar skoðanir. A
herþjónustu á.rum sínum í Berlín
•kyntist- hann hinum róttækari Heg-
els-sinnum; og af þeim toga er
spunnið Tiéimspekirit hans um
Schelli.ng og opinberunina, er kom
út sama ár og hann kyntist Marx.
Faðir Engels átti verksmiðjur í
-Manchester í Englandi, og þangað
var hann sendur til framhaldsnáms
á skrifstofum verksmiðjanna. í Eng-
landi á þeim dögum var þróun
Iðnaðarins lengta á veg komin enn
í Þýskalandi,. og sama var að segja
um. stjettabaráttuna. Retta dró huga
Engels til að rannsaka þjóðarhagi
og fjelagsmál. Engels starfaði líka þá
við tímarit Owens-sinna og Char-
tista, og frá þeim tíma er hið fræga
rit hans „Hagur vinnustjettanna í
Englandi” sem að gefið var út ár-
ið 1845 og segja má að sje hyrn-
ingarsteinn skoðanna Jafnaðarmanna
um örlög verkalýðsins.
Árin 1844—48 er Engels á sí-
feldum ferðaíögum og kyntist þá
fyrir alvöru flokkssamtökuni sam-
eignarsinna; 1844 endurnýjar hann
vináttu sma við Marx; og þá yfir-
gefur hann skoðanir Hegels-sinna
en aðhyllist sameignarstefnuna. 1847
ganga þeir Marx og Engels báðir
í „Samband Sameignarsinna" (Bund
der Kommunisten) í Brussel og
sömdu „'Yfirlýsing sameignarsinna“
eins og jeg hefi áður bent á. Bylt-
ingarárið 1848 unnu þeir Marx og
Engels saman að blaðaútgáfu, og
Engels var aðstoðarforingi í liðs-
sveitum byltingarmanna, en þegar
að byltingin mistókst, varð hann á-
samt Marx að' flýja land og fór þá
til Englands. Árin 1850—70 vann
Engels í verksmiðjum föðurs síns, og
beitti , sjer mjög fyrir útbreiðslu
Jafnaðárstefnunnar í sambandi við
kenningu Marx. 1870 hætti Eng-
els í verksmiðjunum en gerðist ritari
miðstjórn „Alþjóðlega verkamanna-
sambandsins” (I. Internationale) og
vánn hann við ritstörf eftir það tilæfi-
loka; hann dó í Lundúnum 1895.
Helslu rit Engels eru „Bœndastrid-
ið fiýska“ var gefið út 1850 „At-
. hugasemdir fím strið“ út af stríðinu
á milli Þjóðverja og Frakka 1870 —
71. Ufifiruni fjölskyldunnar, einka-
cignarjet/arins og Rikisitis" var gefin
út 1884 og seinast en eklti síst
„Próun Jafnaðarstefnunnar frd
draumsýt/ til visinda“ var gefin út
1893, og á íslensku 1927,
Munum og framkvæmum orð
Marx og Engels:
„Öreigar allra landa sameinist“.
miður, heldur , annarstaðar í . heim-
intim og til að finna orðum mínum
stað þá vil jeg benda ykkur á.smá-
bæinn Ebern í Bæheimi, þaicer þjóð-
nýting og þar þurfa íbúarnir engin
útsvör - að greiða og enga skatta, en
aftur á móti fá þeir útborgað. úr
bæjarsjóði sem svarar 60 mörkum
(65 ísl. kr.) á ári á hvern mann.
Tessu- víkur svo við að Ebern .á
mikil skóglendi utan við bæinn
og rekur þari skógarhögg <' og trjá-
vinslu með svo góðum árangri, að
ágóðinn borgar öll útgjöld bæjarins
og gefur auk þess;afgang til þess
að útbýta til bæýarmanna. Par er
gott að vera. En þessu líkt gæti
víðar verið, ef að veb væri stjórnáð,
til dæmis hjer í ibænurn i okkar, ef
að síldveiðin hefði verið rekin f.yrir
samheild bæjarins frá fyrstu, * og
honum stjórnað eftir því. rfí?á. hefð-
um við ekki þurft að biðja um
þjóðarstyrk til, að virkja Skeiðsfoss,
og heldur ekki að fara, um forugar
götur, þá hefði bærinn okkar verið
fallegasti bærinn á landinu.u.og við
haft heilnæmar og heilsusamlegiar
íbúðir qg engin gjöld þur.ft að greiða.
En . slíkt, v.erður ekki fyr en fið
verkalýðuninn ræður algjörlega.sjálf-
ur. og að því verðum . ,vjð qð yinpa
með allri okkar líkqnis og. sálar-
orku. M u n u m:, (það. ,se(fl,,sþcifgð
stendur) „Sd setn. ekki vijl v.uina,. d
heldur, ekki mat að fd“. > rví; burt
með alla óþarfa milliUðj; framleið-
andi skifíi beint yið neitanda ,.4qg
beri þeir sameiginlega hita og þunga
dagsins.
, , ; » . nííF
íjdag.l. maí berum við fram
þessa kröfu undirstrikaða af mörgum
miljónum sambræðra okkar í heim-
inum.
íslafid fyrir Islendinga .. m?fjn
Verkamannastjórn!,. , ,,j
.' ■jÚH;,'.. .....—— . I ■ T ’
n verklyðsins.
P j óð n ý ti ng.
Ekkert íslenskt orð hefur skift
mönnum meir í flkka en orðið
þjóðnýting, hugsið ykkur þær firrur
segja eiginhagsmunamennirnir að
láta þjóðarheildina eiga allt; nei
þjóðnýting er niðurdrep í þeirra
augum, en í okkar augum er það
hún sem að hjálpar ávalt; og reynsl-
an er fengin, ekki hjer á landi því
Pað getur engum verkamanni,—
þóit'hann standi fyrir utan sámtök-
in, blandast hugur um þann riiikla
hagnað er verklýðssamtökin veita
honum, eða um þáð hve miklu
minna hann bæri frá borði væru
samtökin máttlaus eða engin.
Samtökin eru, og verða þó sjer-
stakléga í framtíðinhi bjarghringur
hinna fátæku, í hafróti hinna geysi-
legu afkasta vjelaiðnaðarins, — í
öldusogi arðránsins, í brimróti
kreppnanna. sem skapaðar eru af
vitstola, skilningslausum og ■ sam-
viskulausum fjárgróðamönnum.