Hamar - 18.01.1921, Blaðsíða 2

2
H A M A R
H A M A R.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
Morten Ottesen.
Afgreiðsla er í Bárunni fyrst
um sinn og er opin frá 101/2 f.
m. til 8 e. m. Kemur út einu
sinni í viku og oftar ef þörf
gerist. Verð kr. 10,00 um árið.
Útsölumenn fá mikil ómaks-
laun. Auglýsingum í blaðið sé
skilað annaðhvort á afgreiðsl-
una eða í prentsmiðjuna Acta
daginn áður en blaðið kemur
út.
Fasteignabanki
í Reykjavík.
Ef höfuðstaðarbúar fengju
óskastund, þá er lítill vafi á
því, að flestir þeirra myndu
segja: „Gefið mér sæmilegt
húsnæði“.
pað er áreiðanlega ekki gott
að ásaka Reykvíkinga fyrir
það, þótt þeir notuðu óska-
stundina á þennan hátt. Hér
eru þúsunrir manna, sem telja
má húsviltar, eða sem búa í svo
vondum húsum, að ekki er
mönnum bjóðandi. Og altaf
versnar með hverju árinu.
Eg bið „Hamar“ fyrir þá orð-
sending frá mér, sem einum af
kjósendum þessa bæjar, að þá
er eg vissi að D-listinn ætlaði
að gera húsamálið að einu af
sínum allra mestu áhugamál-
um, þá afréð eg að láta mitt at-
kvæði falla til hans.
Eg hefi verið á fundum hjá
öllum flokkunum. Sumir hafa
talað skáldlega um kjallara-
íbúðirnar. En þeir hafa aug-
sýnilega ekki haft hugmynd
um það, hvemig ætti að láta
þær hverfa. Allir vita, að fjár-
hagur ríkissjóðs er ekki svoleið-
is, að hann færi að byggja yfir
okkur, sem ekki eigum fjöl yfir
höfuðið. En af ræðu þórðar
læknis Sveinssonar sannfærð-
ist eg um að þingið og áhrif
Reykvíkinga geta þó haft mikil
áhrif. það sem þarf að gera,
eins og læknirinn sagði, er að
útvega mönnum hér í bænum
hentug og löng lán til að byggja
íbúðir fyrir. pað þarf að taka
gömlu veðdeildina, með stein-
dauðum 3. og 4. flokks pappír-
um, og breyta henni í góðan
fasteignabanka eins og skyn-
samar manneskjur hafa þá nú
á dögum.
Mér líkaði vel ýms þau ráð,
sem hr. þórður læknir Sveins-
son benti á til að gera bréfin
auðseld, og þar með útvega
peninga í húsin. Eg veit að hér
á landi er jafnan mikið spari-
sjóðsfé til, sem standa má lengi
á vöxtum. þetta fé láta allar al-
mennilegar þjóðir fara í fast-
eignabankana, — nema við.
þingið hefir ekki kunnað nokk-
Spurningar.
liotið íslenzkar vDrur! Styðjið islenzkan iðnað!
OöOar hísmæDur!
Komið blessaðar!
Eg vil láta yður vita það, að íslenzka sápan okkar er betri
en sú, sem þér hafið fengið frá útlöndum.
Því ekki að nota hana fyrst og fremstf
Jú — íslenzka sápu til að þvo Islendinga er takmark vort.
Biðjið kaupmenn yðar um
íslenzku sápuna frá »Seros«.
Virðingarfyllst.
Pr. H.f. ,Seros‘, Reykjavík.j
Sig'urjón Pétursson.
ur ráð til þess að laga þetta,
af því að þingmenn hafa ekki
skilið hvað gera átti.
Við höfuðstaðarbúar líðum
langmest fyrir hirðuleysið. það
er mest af okkar „böli“. Eigum
við ekki að bjarga þessu við
sjálfir?
Við þurfum mörg, mörg ný
hús. J?að er ómögulegt að koma
þeim upp nema með góðum
fasteignabanka. Hann er eng-
inn til. það verður að búa hann
til. En svo að það komist í
framkvæmd, þá þarf að vera á
þinginu að minsta kosti einn
maður, sem hefir vit á bæði að
þetta þarf að gerast og hvern-
ig á að gera það. Reykvíkingar
gætu meira að segja sent þrjá
menn til þess að vinna þetta
verk, þá nafnana alla. Eina
snjallræðið sem fólki hefir enn
dottið í hug móti húsnæðisleys-
inu, er að setja alla fasta hvem
í sinni kytru. En báðum líður
illa, húseiganda og leigjanda, 1
því spyrðubandi. það er orsök
til endalausra illinda og haturs
milli fólks, sem ella gæti lifað
sátt og samrýmt. En það tjáir
ekki að áfella menn fyrir hatur
út af þessu. Húsleysið hefir
skapað það. Mörg ný hús í bæn-
um myndu gera ótalmargar
fjölskyldur ekki bara ánægðar,-
heldur líka betri.
Og hvað segja mæðumar um
þessi boðorð? Vondu húsakynn-
in sverfa þó mest að þeim.
Myndu þær ekki vilja vinna
meira til en labba ofan í barna-
skóla og kjósa skynsamlega, til
þess að leggja sinn skerf fram
til að bæta úr húsaeklunni ?
Mér finst að allir þeir, sem
ekki eiga fjöl yfir höfuðið, eins
og eg, ættu að reyna þetta.
Fasteignabanka má koma upp.
Án hans verða engin hús reist,
nema yfir ríka fólkið. Hvers-
vegna eigum við hinir að vera
eilíflega húsviltir, og í ómögu-
legum húsakynnum þó?
Kjósandi.
------0------
Kosningarréttur borgaranna
er ákveðinn í stjórnarskránni,
en framkvæmd þeirra réttinda
er komin undir kjörskrá. Nú er
það vitanlegt, að kjörskrá er
samin á alt annan veg en æski-
legt væri og krefjast mætti. í
þetta skifti er svo farið, að
sögn, að á kjörskrá vantar
mörg eða nokkur hundruð
þeirra manna, sem rétt hafa til
þess að vera þar.
Auðvitað stafar þetta af
hirðuleysi eða því, að skráin er
eigi samin svo vandvirknislega,
sem vera ber. pað hlýtur að
vera slæmt ,,fyrirkomulag“, að
hroðvirknislega samin kjörskrá
geti svift menn þeim rétti, sem
sjálf stjórnarskrá ríkisins
veitir.
Mér er ekki vel kunnugt um
það, hvernig unnið er að samn-
ing kjörskrár, en eg ætla að
það sé jafnvel gert sumstaðar
af kosningasmölum, eða þeim,
sem þarf að sjá eitthvað við.
Getur þá hver dæmt um, hvort
rétthærra ætti að vera slíkt
mannvirki, sem kjörskráin er,
eða sjálf stj ómarskráin. En er
á kjörfund kemur, verður
stjórnarskráin ætíð að lúta í
lægra haldi fyrir kjörskrá.
þessi aðferð er í einu orði
sagt óþolandi, og verður að
finna ráð við því, að menn séu
leiknir svo grátt, sem raun
hefir oft á orðið. það er engin
afsökun þessu fyrirkomulagi,
að þeir geti kært, sem ekki
standa á kjörskrá, en hafa rétt
til þess. Skráin er að jafnaði
samin löngu áður en kosning
fer fram, og menn hafa þá alt
annað í huga en kosningar.enda
getur fjöldi kjósenda þá verið
fjarverandi þá fáu daga, sem
skráin er til sýnis og þar með
útilokaðir frá því að kæra.
þingmannaefni D-listans
vilja vinna að því, að réttur sá,
sem stjórnarskráin veitir mönn-
um, sé eigi af þeim tekinn með
kjörskrá.
þingmannaefni eru vinsam-
lega beðin að svara þeim spum-
ingum í heyranda hljóði, sem
hér fara á eftir.
1. Utanríkismál.
1. Vill þingmannsefnið heita
því, að krefjast þess, ef það
kemst á þing, að einn af ráð-
herrunum sé utanríkisráð-
herra og heiti svo?
2. Vill þingmannsefnið halda
því fast fram á þingi, að
þeir ræðismenn eða sendi-
herrar, er skipa má eftir 7.
gr. sáttmálans 3. lið, séu ís-
lenzkir embættismenn, svo
sem hinn íslenzki hluti
nefndarinnar samkv. 16. gr.
hefir haldið fram, og að
ráðunautar samkv. sama lið
séu og íslenzkir embættis-
menn, og enn að hvenær sem
sem stjórn vor sendir sendi-
mann úr landi samkv. sama
lið til þess að semja um sér-
stök íslenzk málefni, þá séu
þeir sendiherrar og hafi því
samkvæmar yfirlýsingar og
meðmæli og erindisbréf frá
utanríkisráðherra vorum ?
3. Vill þingmannsefnið krefjast
þess, að næstu tvo áratugina
verði þessir síðastnefndu
sendiherrar um stundarsak-
ir látnir gera alla samninga
vora við önnur ríki og að því
samkvæm meðferð verði
höfð við staðfesting þeirra
samninga ?
2. Strandvarnir.
1. Vill þingmannsefnið krefjast
framkvæmdar á strandvarn-
arlögum alþ. 1919?
2. Að stjórnin kaupi eða leigi
skip?
3. Og að stjórnin leigi nú skip
af Vestmannaeyingum?
4. Vill það átelja stjórnina fyr-
ir að hafa ekki gert það og
jafnvel reynst þeim brigð-
mál?
3. Fjármál og atvinnumál.
1. Vill þingmannsefnið innlend
yfirráð yfir bönkunum?
2. Vill hann atvinnuvegum til
öryggis að bankar vorir hafi
lánstraust víðar en í einum
stað eða einu landi?
3. Vatnamál. Vill hann neita
um öll sérleyfi, sem ríkið á
ekki meiri hluta í fyrirtæk-
inu og ræður því?
4. Vill þingmannsefnið sérstak-
lega neita „Titan“ um sér-
leyfi á pjórsá og „íslandi“
á Soginu ?
5. Vill þingmannsefnið vera á
móti járnbraut, nema ríkið
eigi hana?
Bjarni Jónsson
frá Vogi.
------0-------