Frón - 02.08.1919, Qupperneq 3

FRÓN
315
inoi lúta, samdar Og útgefnar beint
að mínum ráðum og algeriega á
mína ábyrgð.
Eg bið yður að gera bæði þýsku
þjóðinni og stjórnum bandamanna
þessa yfirlýsingu kunna.
Hindenburg hefir haft æðstu stjórn
þýzka hersins alt fram að þeim tíma,
er friðarsamningarnir voru undirrit-
aðir. Ritaði. hann þá ríkisforseta á
þessa leið:
1
Herra forseti!
í tilefni af því að friðarsamningar
eru nú þegar byrjaðir, skal eg láta
ríkisstjórnina vita eftirfarandi:
Þó að margt hafi breyst, hefi eg
samt haldið áfram að hafa æðstu
herstjórn a hendi, af því að eg hefi
álitiö það skyldu mína að þjóna
föðurlandi mínu er í hæðstu nauðir
rak. En þegar búið er að semja und-
irbúningsfrið lít eg svo á sem starfi
mínu sé íokið. Osk mína um að
draga mig út úr skarkala veraldar
munu menn skiija er menn gæta
þess hve aldraður.maður eg er orð-
inn, Og það þeim mun fremur, sem
alkunnugt er hversu erfitt mér hefir
veitst með þær skoðanir, sem eg
hefi og samkvæmt öllu eðli mínu og
allri fortíð minni, að vera kyr i stöðu
minni eins og nú stendur á.
von Hindenburg.
Veitti forseti honum lausn frá
embætti. Og þegar hinn frægi hers-
höfðingi lét af embætti bárust hon-
um aragrúi þakklætis og virðingar-
skeyta, meðal annars eftirfarandi
skeyti frá hervarnarmálaráðherra
Noske:
Daginn sem þér látið af yfirher-
stjórninni, er mér það kær skylda
að votta yður hjartanlegustu og
beztu þakkir föðurlandsins fyrir dygga
þjónustu í nafni hins nýja þýska
hers. Það mun iifa ógleymanlegt á-
fram í sögunni hvernig þér seni
heiðri krýndur hershöfðingi hafið
stjórnað herjum vorum í óvinalandi.
En sérstaklega verður Þýskaland að
þakka yður fyrir þá aðgætni og
umhyggju, sem þér hafið borið fyrir
hermálurn föðurlands vors á þessum
síðustu og verstu tímum. Þér hafið
með þessu lagt þann hornstein sem
þjóð vor vonandi innan skamms
byggir hið nýja hús sitt á, 0g þar
eiga börn vor og barnabörn meö
heiðri og ánægju að lifa lífi sínu. 1
þessari vou óska eg þess að þér um
langt æfikvöld megið njóta þakk-
látrar virðingar hinnar þýsku þjóðar.
Noske ríkisv&tnarmálaráðherra.
Og í kveðjuræðu sinni til hersins,
farast Hindenburg orð á þessa leið:
Því verður hver einstakur að ráða
hvað honum Hzt um það, sem gerst
hefir upp á síðkastið. En verkum
hans rná ekki stjórna nema ein hugs.
un, —- hugsunin um velferð föður-
landsins. Enn er þjóð vor í mikilli
hættu. Um það hvort takast megi
að koma á innri kyrð og fara að
vinna ræður mestu staðfesta hersins.
Oss ber því til hæðsta skylda að
halda við þessari festu. Persónulegar
skoðanir manna verða, þó mönnum
kunni leitt að þykja, að hvíla sig.
Með sarnhuga vinnu má það með
guðs hjálp takast að leiða vesalings
þýska föðurlandið vort út úr verstu
ógöngum fram til betri tíma. Lifið
heilir, eg gleymi ykkur aldrei.
Og nú verður þessi mikli maður
senrulega leiddur fyrir dómstól banda-
manna. Með honum verður að lík-
indum keisarinn. Skyldi skuggi Na-
poleons mikla ekki svífa um dóms-
salinn, og skyldu Frakkar þá ekki
hugsa til Elínareyjar.
Frá Alþingi.
Það hefir nú setið á rökstólum um
mánaðartíma. Forsptar og flestir em-
bættismenn þeir sömu og í fyrra.
Eins og áður hefir verið birt hér
í blaðinu, lagði stjórnin þegar í þing-
byrjun ýms frumv. fyrir þingið og
hafa nöfn flestra þeirra verið birt.
Þó hefir stjórnin síðan lagt nokkur
frumv. fyrir þingið, einkum tekju-
aukafrumvörp. Fara þau frumv. fram
á að hækkað verði aðflutningsgjald
á ýmsum vörum, svo og að útflutn-
ingsgjaldið verði hækkað og ábúð-
ar og lausafjárskattur. Frumv. þessi
hafa yfir höfuð hlotið góðar undir-
tektir. Sennilega ölium ljóst, að tekj-
urnar verði að auka, og ekki tími
eins og nú stanua sakir að leggja
grundvöll að nýrri stefnu f skatta-
og tollmálum ríkisins.
Merkustu frumv. sem fyrir þingi
þessu liggja, eru frumv. til stjórnar-
skrár konungsrikisins Islands og frv.
um stofnun hæstarétts á íslandl, er
áður hefir verið getið og að nokkru
birt hér í blaðinu. Bæði þessi frv.
verða að sjálfsögðu afgreidd frá þing-
inu í sumar. Er annað þeirra, um
hæstarétt, þegar komið úr nefnd.
Ræður hún eindregið ti! að það nái
samþ. þingsins. Stjórnarskrárfrv. er
enn þá hjá nefndinni. Mun blað vort
birta það, er það kemur á sjónar-
sviðið, svo hægt verði fyrir kjós-
endur að átta sig a gerðum þings-
ias í því máli.
Pívað af hverju fara nú málin ad
koma aftur frá nefndunum og mun-
um vér þá gefa lesendum vorum
nokkuð yfirlit yfir starf þingsins.
Bæj arfréttir.
Veðrið.
Siðastliðinn mánuð, hafa verið ná-
lega undantekningarlaust útsunnan-
rosi. Dag og dag brugðið til norð-
anáttar með kalsa, en svo að segja
þuridaust. Næst síðustu viku, fyrri
hlutann, hefir þó verið þurkflæsa,
svo hey hafa náðst af blettum hér.
En um helgina sem leið brá aftur
til óþurka, er haldist hafa út vikuna,
svo víða er enn ekki lokið við að
slá blettina, hvað þá heldur að hirða
þá. Eldiviðarvandræði víða orðin
.hér syðra sökum óþurk&nna. Væri
óskaudi að úr rættist ineö þurkinn
von bráðar. Þess þyrftu allir mikið
með.
Dr. Porvaldur Thoroddsen
dvelur nú hér i bænum um stund-
arsakir. Hefir hann eigi komið hing-
að í nokkur ár. Hann hefir afhent
þjóðmenjasafninu hér til eignar og
umráða ýmsa fágæta gripi, er kona
hans, frú Þóra Pétursdóttir hafði
fengið að erfðum eftir föður sinn,
Pétur biskup Pétursson. Ættu þeir,
er merkilega gripi hafa undir hendi,
að taka sér slíka menn til fyrirmynd-
ar og láta safn þetta njóta gripanna
og varöveita þá þannig frá glötun.
Bogi Th. Melsted
sagnfræðingur er einnig nýkominn
hingað til bæjarins.
Pétur Jónsson
söngleikari, dvelur hér eitthvað
fram eftir mánuðinum. Kom með ís-
landi síðast. Hefir sungið hér nokkr-
um sinnum. Hann hefir undanfarin
þrjú ár dvalið í Þýzkalandi og sung-
ið þar ýms erfið viðfangsefni í ýms-
um söngleikjum. Hefir hann hiotið
mikið lof fyrir söng sinn. Hann hefir
fyrstur íslendinga gert sér söngleika
að atvinnu. Er það eigi heiglum
hent að keppa á því sviði, því margir
eru örðugleikarnir. En Pétur hefir
sigrast á þeim öllum og er nú full-
kominn söngleikari, sem mikils má
af vænta.
Síldveiðar.
Nú eru öll þau skip er síldveiðar
ætla að stunda héðan vestan og
norðanlands í sumar, fyrir nokkru
síðan farin héðan til veiðistöðvanna.
Lítur vei út með síldveiðar á Vest-
fjörðum og Ströcdum og norðan-
lands hefir nú síðustu vikuna aflast
sæmilega, er veður hafa ekki hamlað.
Aflabrögð
á smábáta eru enn talsverð hér
um flóar.n. Þó er sagt að botnvörp-
ungar hafi spilt að mun. Heilagfisk-
isafli hefir verið nokkur. Hefir nýlega
verið úr lögum numið hámarksverð
á því, er var 25 aura pd. Brá svo
við að nú er það selt fullum feturn
á 50 aura sama þyngd.
Sláttur.
Langt mun nú komið að slá tún
hér í nærsveitunum. Kváðu þau vera
i góðu meðallagi og sumstaðar bet-
ur. Þó hafa sífeldar rigningar ef til
vill dregið nokkuð úr grasvextinum.
Nýjar leiöir.
Eftir Mrs. Annie Besant.
Vinir minirl
Eg hefi nú vakið athygli yðar,
uudanfarin kvöld, bæði á fortíð-
inni og nútíðinni. En nú skulum
vér eins og renna augunum til
framtíðarinnar, , horfa fram af
sjónarhól, sérstaklega sannreynda,
er nútíðin hefir leitt í Ijós. Og
vér skulum svipast um og athuga,
hvort vér sjáum ekki opnast trú,
vísindum og listum nýjar leiðir
út úr ógöngunum, sem alt er lent
í. Og vér munum koma auga á
nýjar leiðir, sem liggja alveg út
að hinum ys^a sjónbaug, en auð-
vitað geta þær náð miklu lengra
en augu vor eygja, nú sem stend-
ur. Mig langar til þess að sýna
yður fram á, að það getur ekki
verið nokkrum efa bundið að það
eru að opnast nýjar leiðir og að
vér höfum gilda ástæðu til þess
að ætla að þjóðirnar munu bæði
vitkast og verða sælli, eftir þvi
sem þær þokast lengra og Iengra
inn á þær. En til þess að þér
getið skilið, hvað eg á við, verð
eg að biðja yður að virða fyrir
yður eitt augnablik sérstaka skoð-
un eða kenningu um eðli manns-
ins, skoðun, sem var samfara
hinum fornu trúarbrögðum mann-
kynsins. Hana er einnig að finna
í hinum kristnu fræðum, jafnvel
þótt aldrei hafi þar verið gerð
ýtarleg grein fyrir henni. En nú
er henni samt haldið mjög á lofti
af Guðspekisfélaginu. Og hún
ryður sér nú óðum til rúms út
um víða veröld. Félagið heldur
því ekki fram neinum nýmælum
í þessum efnum, heldur að eins
fornri ltenningu í nýjum búningi.
Eg vil þvi fyrst gera í stuttu máli
grein fyrir þessari kenningu, því
að öðrum kosti er ekki vinnandi
vegur að sýna mönnum íram á,
hvers vegna hinar nýju leiðir geta
opnast og að mönnum verði fært
að komast út úr ógöngunum.
Kenningin er i fám orðum þessi:
Maðurinn er í insta eðli sínu
andleg vera, sem íklæðist efnis-
gervum eða líkömum hinna ýmsu
tilverustiga eða heima, sem hann
lifir i. Og hann byrjar þroskaferil
sinn sem frjóangi eða öllu held-
ur sem guðdómlegt sáðkorn. Og
það mætti líkja hinum mannlega
anda við venjulegt sáðkorn. Það
getur tekið nokkrum þroska, get-
ur ekki vaxið né dafnað nema
því að eins að komi í jörðina,
sem nærir það með vökvum sín-
um. Og þar næst þarf það að fá
bæði regn og sólskin. Hið sama
er að segja um guðdómssæðið,
mannsandann. Honum hefir verið
sáð í jarðveg mannlegrar reynslu
og það er henni að þakka, að
hann fer smám saman að þrosk-
ast og dafnET og guðdómshæfileik-
arnir geta komið í ljós. Og hann
vökvast af táraskúrum sorgarinn-
ar og baðast í sólskini mann-
legrar gleði. Og við reynsluna: í
regni sorgarinnar og sólskini gleð-
innar vex hinn guðdómlegi frjó-
angi, kynslóð eftir kynslóð, öld
eftir öld og árþúsund eítir árþús-
und, uns hann verður fullkominn
•tneiður hins guðdómlega manns,
er hefir leitt í ljós hinn guðdóm-
lega mátt, sem hann hafði í sér
fólginn frá upphafi vega.
En til þess að þessi árþúsunda-
þroski hinnar mannlegu vitundar
eða andans geti átt sér stað, verð-
ur hið guðdómlega sáðkorn að
kemast ofan í jarðveg efnisins, og
þess vegna íklæðist andinn efnis-
gervunum, hverju á eftir öðru.