Kosningablað kvenna - 23.01.1912, Qupperneq 1

Reykjavik 23. jaiiúar 1912.
/
Notið tækifærið!
Þann 27. þ. m. gefst oss kon-
um hér í bæ, kostur á aö sýna,
að vér séum nokkurs ráðandi í
bæjarfél. þessu. Eins og yður er
kunnugt þá á að kjósa 5 nýja full-
trúa í bæjarstjórnina í þetta' sinn.
Vér getum ráðið miklu um hverjir
skipa þessi sæti, ef vér sjálfar vilj-
um — og heill þessa bæjar er
auðvitað mikið undir því komin,
bvaða fulltrúa bærinn fær.
Hversvegna tóku nokkuv kven-
félög hér í bænum sig saman, til
þess að undirbúa bæjarstjórnar-
kosningar þessar? Af því þau litu
svo á — að konur eigi að skipa
nokkur af þessum sætum. Þegar
af þeirri ástæðu, að vér höfum
rétt til þessara kosninga, en einnig af
þeirri ástæðu, að þau líta svo á, að
afskifli kvenna af mörgum málum í
bæjarstjórninni getijkomið að mikl-
um notum, ef oss tekst að koma
aðlþeim konum, sem í kjöri eru,
og sem vér vitum að bafa allan
liug á því að verða þar að liði.
Oss dylst ekki að nauðsynlegt
er að konur bagnýti sér þann rétt
sem þær þegar bafa; — annars er
hætt við að þeim röddum fjölgi,
er segja: Konurnar kœra sig alls
ekki um aukin réttindin, það er ekki
vert að ota þeim að þeim, og karl-
mönnum er að líkindum ekki svo
útbær rétturinn — að þeir troði
honum upp á konur — á þeim
sviðum sem þeir liafa bingað til
ráðið lögum og lofum á.
Það er þvi siðferðisleg skylda
okkar sem nú erum fullþroskaðar
að sýna í verkinu að vér böfum
ábuga á þeim málum sem vér
höfum rétt til aö skifta oKkur ar
— og láta afskifti okkar æfmlega
vera þannig, að vér framfylgjum
þvi réttasta, sem vér þekkjum í
hverju máli, þá getur ekki lijá því
farið að vér verðum nýtir starfs-
menn á mörgum sviðum, sem vér
smám saman leggjum undirokkur.
Við það ávinnum vér okkur
traust þeirra sem enn þá vantreysta
okkur — halda að vér konur böf-
um hvorki vilja né getu til þess
að hlutast til um þau mál, sem
liggja fyrir utan heimilið. —
Það yrði of langt mál að telja
hér upp öll þau hin mörgu mál,
sem bæjarstjórnrn nú fjallar um —
mál sem snerta alla íbúa þessa
bæjar, konur jafnt og karla, en að-
eins viljum vér beuda á það — að
mörg þau mál, eru þannig vaxin,
að þroskaðar konur geta engu siður
fjallað um þau en karlmennirnir.
— Þegar af þeirri ástæðu ættu konur
belst að skipa öll 5 sætin sem nú
á að kjósa i. Þvi er það, að konur
eiga i þetta sinn að kjósa kvenna-
listann — án tillits til skoðana
þeirra á öðrum málum.—Iívenna
listinn er ekki og má ekki vera
»pólitískurff, það ættu allar konur
að skilja — sem íhuga, livað mál
okkar eru komin skamt á veg.
Það er því eitt atriði sem vér
skulum öllu fremur brýna hver
fyrir annari: Það, að nola atkvæði
okkar í þetta sinn svo, að það
styðji hin önnur mál voi’, sem ekki
eru útkljáð. Þá er ekki hægt með
sanngirni að bera okkur á brýn —
að vér konur getum ekki orðið
sammála í nefndum eða félögum
— þess vegna sé sama á hverja
sveifma vér liöllumst; fylgi okkar
sé svo óábyggilegt og því einskis
virði.
Þessum dórni gelum vér bezt
lirundið, með því að sýna einmitt nú,
við þessar kosningar — að vér sé-
um samtaka. Þá er okkur sigurinn
vís — bæði í þessu falli’ og síðar
— þegar á að útkljá þau mál, sem
vér konur látum okkur íiokkru
skifta.
Notið því tækifærið!
Konur — kjósið á laugar-
daginn.
Undir einu einasta atkvæði eru
úrslit hinna þýðingarmestu mála
oft komin; væri þá ekki leitt, að
þurfa að ásaka sig um tómlæti, eða
að liafa varið alkvæði sinu illa.
Látum það ekki sannspyrjast —
að vér konur vantreyslum hver
annari. Því er svo oft borið við,
að konur skorli nauðsynlega þekk-
ingu á almennum málum. Kann
vel að vera að svo sé. En vantar
ekki karlinennina líka stundum
þekkingu á þeim málum, sem þeir
ekki hafa fjallað um áður?
En sjaldnast er þeim fundið það
til foráttu — það er búist við, að
þeir geti kynt sér málin — aílað
sér nauðsynlegrar þekkingar á þeim
sviðum, þegar þörf krefur; — má
ekki vænta hins sama af konum?
— Vér megum ekki vera of heimtu-
frekar liver við aðra, þegar velja á
konur í einhver þau störf — sem
þær áður ekki liafa fengist við —
þær geta, eins og karlmennirnir,
aflað sér nauðsynlegrar þekkingar—
og ef þær hafa einlæga viðleitni á,
að störfin leiði til góðs, þá geta
þær orðið ágætir liðsmenn. Hverja
slika konu er oss skylt að styðja
með samhug og tiltrú. Það eyk-
ur álit allrar heildarinnar og ein-
staklingurinn vex við það. Látum
oss styðja hver aðra til allra mála,
sem miða til framfara og góðs, en
varast að leggja stein í göfju hver
annarar, eins og því miður svo oft
er gert með lítt hngsuðum dónnim.
Það þykir nauðsynlegt að vera
samlaka, við livert starf, sem margir
vinna að; en — þá er það ekki
síður nauðsynlegt, að vera samtaka
þegar á að velta af sér gömlu og
þungu ohi, -4-olta lxlc.yplcl0ivittiAU.iJU
— skapa nýjan skilning á aðstöðu
konunnar í þjóðfélaginu. —
Hvernig konum tekst þella, undir
því er það komið, hvað langt eða
slcamt er þar til vér leggjum undir
okkur hin ónumdu lönd — þang-
að sem vér eigum að sækja rétt
þann, sem vér ennþá ekki liöfum.
Það er því nauðsgnlegt, að allar
konur þessa bæjar sýni það í
verkinu næstkomandi laugardag —
að hvernig sem vér annars lítuin
á hin ýmsu mál, sem eru á dag-
skrá þjóðarinnar — þá líturn vér
þó allar einn veg á þetta mál —
með þvi að fylkja okkur allai’ um
lcvennalistann og koma konunum
að i bæjarstjórnina.
94-8+2.
Leiðbeining.
Kvennalistinn hefir bókstafinn C.
Hann kallast því O-listinn.
Á honum eru þessar konur:
1. Frú Guðrún Lárusdóttir.
2. — Bríet Bjarnhéðinsdóttir.
3. — Ragnhiidur Pétursdóttir.
4. — Ragnheiður Bjarnadóttir.
Til leiðbeiningar óvönum kjós-
endum skal hér tekið fram að
listinn, sem kosið verður eftir,
lítur þannig út:
A-listinn.
B-listinn.
X C-listinn.
D-listiun.
Þá ev O-listinn kvennalist-
inn, og þeir sem kjósa hann setja
kross frarnan við liann t. d. eins
og hér stendur.
Vonandi er að sem allra flest-
ai’ konnr setji krossinn fyrir
frftinan O-listann.
Brýningin í Þjóðólfi.
Hafið^þið lesið Þjóðólf, konur! —
núna í vikunni sem leið? — Nú,
þá vitið þið hvað þið eruð: —
lierskarar eineygðra óvita!
Þið vitið ekkert í ykkar haus,
þið viljið ekkert — og
þið gerið ekkert — nema það
sem ykkur er kent og sagt af
feðrum ykkar, bræðrum, eigin-
mönnum og unnustum. — -—
Og hafið þið ekki lesið greinina,
þá verðið þið að ná í liana. Þið
fáið ekki betri brýning núna undir
kosningarnjir.
Vel sé þér Þjóðólfs-manni!
Þðkk fyrir lesturinn!
Eitt Hergmálið.
Ijvaí segja karlmennirnir
nm okkur konnrnar?
Þeir sögðu á síðasla þingi, að
við æltum ekki skilið að fá kosn-
ingarrétt af því að við værum að
braska með kvennalisla, en vildum
ekki vera með þeim við bæjar-
stjórnarkosningarnar. — En þegar
við nú tókum þessi og fleiri orð
þeirra til athugunar og förum nú
að bjóða þeim í allri auðmýkt
samvinnu, með þeim skilyrðum, að
i fnlUmítmum, com ú a3
kjósa, en við fáum aðeins að ráða
hver einn sé, og að hann íái sæti
á lista, þar sem likindi séu til að
liann komist að, — auðvitað ekki
á fyrsta sæti, — nei, nei, liamingj-
an lijálpi okkur, þvílíka dirfsku
látum við okkur ekki detta í hug
— lieldur t. d. á 2. sæti — þá
ljúka þeir allir upp einum munní
um það, að það geti ekki komið
til mála. Og ástæðurnar? Jú,jbar
eru báðir flokkar svo prjrðilega
samdóma. »Það er ekkert á kon-
unum að græða. — Þar er hver
höndin upp á móti annari. Það
er alt annað en lijá karlmönnun-
unum, sem allir koma sér saman
í mesta bróðerni um mál og menn.
Konurnar eru bara bevgmál frá
vandamönnum sínum, segir »Þjóð-
ólfur« sem ómar og endurtekur
bara þeirra skoðanir. Og ekki sé
að óttast samtökin hjá konum.
Atkvæðin þeirra geti karlmenn alt-
af fengið kosningardaginn, þvi ekki
sé að óltast þennan »pilsaþyt« sem
núna sé að heyra i bænum«.
Konur! Eigum við að láta þetta
sannast? Finnum við ekki allar
að »nær er þó skinnið en skyrtan«,
og þegar við sjáum að karlmenn
lítilsviröa okkur og samtök okkar,
er þá ekki rétt að sýna þeim, sjálfra
okkar vegna, að við erum þó betri
með en móti, að vér séum færar
um að bindast þeim samtöknm,
sem sanni karlmönnunum að þeir
væru ósviknir af samvinnu við
okkur, og að við bæði viljum og
getum ráðið þvi, að fulltrúar okkar
fái sæti í bæjarstjórn, einungis með
okkar fylgi.
Konur! Fylkið yður því um
C-listann. Það er kvennalistinn.
Sækið kjörfundinn, og hjálpið hver
annari til að komast þangað.
Geymið það, sem þið kunnið að
eiga ógert, þangað til þið komið
lieim aftur. En munið, að eftir
úrslitunum á laugardaginn kemur
verðum við Reykjavíkur-konur
dæmdar.
Starfsemi kvenna
i bxjarstjórn.
Til hvers á að vera að kjósa
kyenfólk í bæjarstjórn, það gerir
þar ekkert gagn?
Svona segja margir, bæði konur
karlar, en máske síður konur, því
þær kunna þó vonandi betur að
meta starf kvenna þar, því þær hafa,
þessi 4 ár, starfað þar margt og
mikið, bæjarhúum til gagns. Þær
liafa komið með tillögur um, að
vér fengjum nvja reglugjörð fyrir
mjólkurmeðferð bæjarins, sem full
þörf er á og vonandi að komi
innan skamms. Þær liafa unnið
það á, að opnaðir liafa verið 3
leikvellir fyrir börn hér í bænum:
Austurvöllur, einn inn við Grettis-
götu og einn vestur í bæ; settar
þar upp rólui’ og fleira, sem liænt
gæti börn frá göturikinu. Þær hafa
aukið hreinlæti í barnaskóla Reykja-
víkur, komið því á að hann væri
þveginn daglega en ekki sópaður.
Verið uppástungumenn að þvi, að
þar kæmi faslur skólalæknir, sem
vinnur þar ómetanlega mikið gagn.
Einnig að því að bæjarstjórn legði
til 700 kr. (sjö liundruð krónurj ár-
lega sem varið er til matargjafa
handa fátækra fólks börnum, sem
sækja barnaskóla Reykjavíkur, þess
nutu 140 börn síðastliðinn vetur.
Þær hafa staðið og standa fyrir
innkaupum, matreiðslu og útbýt-
ingu á þessum mat.
Og svo er sagt að þær hafi ekki
gert og geri ekki neitt gagn. Eg
veit að konurnar, mœðurnar liljóta
að sjá og viðurkenna nytsemi og
þörf alls þessa.
Konur eru ómissandi með karl-
monnum í Dæjarstjórn, eins og á
heimilunum. — Konulaus bæjar-
stjórn er eins og konnlaust heimili.
Konur! Unnum þeim sannmælis
og gætum að því, að enn er nóg
fyrir konur til að starfa i bæjar-
stjórn, og það eimnitt að ýmsu
sem karlmenn koma siður auga á.
Kjósið C-listann, styðjið að því
að konur komist í bæjarstjórn,
berið svo upp vandkvæði ykkar
fyrir þeim, og þær munu gera fyrir
ykkur það sem hægt er að gera.
6omul kosningasaga
úr Reykjavík
frá dögum karl-fólksins.
Það var í tíð Árna fógeta Thor-
steinssonar, er var bæjarfógeti í
Reykjavík á árunum fyrir þjóðhátið-
ina 1874, að settur var fundur til að
kjósa einn eða fleiri bæjarfulltrúa.
Kjörsljóri beið og beið, en enginn
kom. Loks var Alexíus gamli
pólití sendur út af örkinni til að
ná í einhverja er fram bjá gengu.
Og með þessu lagi tókst, í það
skifti, að koma nafni á bæjarfull-
trúakosningar hér í Reykjavík.
x+u
„6xtii yíar jyrir
falsspámönnum".
Eins og konur vita, þá hafa sjö
kvenfélög staðið fyrir að setja upp
kvennalista, eftir það, að árangurs-
laust liafði verið leitað af vorri
liálfu eftir því við pólitisku flokk-
ana, sem nú ætluð|u að gera kosn-
ingarnar pólitiskar, hvort þeir vildu
taka utanílokkskonu á lista sína.
En þeir vildu hvorugir sinna því,
og með því neyddu þeir oss kon-
ur til að setja sjálfar upp lista.
Ef til vill var það mesta happ fyrir
oss, því það er nokkurskonar lið-
könnun fyrir oss. Það setur oss
tvo kosli: annaðlivort að vera at-
kvæðasmalar karlmannanna við
kosningarnar, sem ekkert viljum
annað en þeir, eða vera sjálfstæðir
kjósendur, sem viljum ráða atkvæð-
um vorum og bera ábyrgð á gerð-
um vorum.
Og þá er fyrst að rannsaka oss
sjálfar: Höfum vér nóga alvöru,
ábyrgðarlilfinningu og þrek til að
standa sjálfar fyrir kosningu full-
trúa vorra, og koma þeim að með
sæmd og sigri? Því aíla höfum
vér til þess. Nóg er kjósendatala
kvenna hér í bæ til að koma að
minsta kosti þremur fulltrúum að.
Vér liöfum fyrir satt, að almenn-
ur vilji kvenna sé nú að sýna, að
þær séu engir leiksoppar, ósjálf-
stæðar brúður eða atkvæðasmalar
annara. Þeir sem brugðið hafa oss
konum um slíkt munu finna, að
svo er ekki, og að þeir liafa oss
ekki í vösum sínum. En vel verð-
um vér að gæta þess, að engin
sundrung komist í lið vort. Láta
engin hrögð eða undirferli glepja
oss sjónir. Síðustu dagana er vant
að gera mikið að því, að ginna
menn til að ganga frá öllum skyld-
um við lista sína. Og vér konur
höfum skyldu við kvennalistann.
Þótt ekki væri fulltrúaefnannavegna,
þá vor vegna sjálfra. Til að vinna
oss það traust og álit, sem fylgdi
því, ef vér nú stæðum sem ein
fylking, sem engar fortölur gætu
sundrað, í kringum kvennalistann.
Ef vér sýndum, að enginn flokkur
karlmannanna liefði staðið svo ein-
huga, sem vér konurnar. Þá mundi
sagt á eftir, eins og árið 1908, þeg-
ar vér komum 4 konum að, öllum
vorum lista, þótt 10 af 17 — sautján
karlmannalistum yrðu ónýtir, að
konurnai- pojiiisK-
an þroska við kosningarnar. Það
sögðu öll blöðin þá. Láturn þau
geta sagt það enn. Sýnum að oss
hefir ekki farið aftur.
Og gætum vor alvarlega fyrir for-
tölum annara, jafnvel þótt það væru
vinir og vandamenn, sem vildu telja
oss á, að yfirgefa kvennalistann.
Og þólt það kynnu jafnvel að vera
konur, sem af einhverjum ástæð-
um kynnu að vilja eyðileggja sam-
heldni og félagsskap vorn, — þá
látum það ekki liafa áhrif á oss.
Höldum stefnu vorri. Enginn þarf
að skýra frá, hvernig hann ætlar
að kjósa, svo af því getur ekkert
ósamlyndi sprottið, eí menn geta
sjálfir þagað. Munum að eindrægni
og samheldni gerir menn ósigrandi.
Ú rslitasyar
má það kallast, hvernig vér sker-
um úr kosningunum á laugardag-
inn kemur. Að minsta kosti munu
allir sem mótstæðir eru jafnrélti
kvenna við karlmenn taka það svo.
Ef vér konur fylkjum oss nú sam-
an um þann lista, sem kvenfélögin
liafa sett upp, og á þann hátt sýn-
um að vér skiljum og viðurkenn-
um að eins og pólitísku flokkarnir
álíta það skyldu sína og sæmd
sína við liggja, að koma sem flest-
um að á sinum listum og fá sem
flesla kjósendur til að íylkja sér
um þá, eins álítum vér að vér höf-
um ábyrgð á því að listi vor
kvenna verði komið heiðarlega
fram. Það ber skýrastan vott um
ábyrgðartilfinningu vora, drengskap
og samheldni. Vér trúum þvi að
ef konur fara yfirleilt að vinna með
karlmönnunum í opinberum mál-
urn, þá komist þar meiri heiðar-
leiki að við kosningar og aðra
meðferð mála, af því vér séum í
þeim efnum samvizkusamari. Sýn-
um að svo er. Vér vitum að augu
allra landsmanna gæta nú að
hvernig vér reynumst við þessar
kosningar. Vér vitum að allar