Templar - 21.12.1905, Blaðsíða 2

90
TEMPLAR.
ins, og það skyldi gleðja mig, ei' árang-
urinn af J)essari samkomu j'rði sterk
hreyfing í J)á átt, að hæla niður ])essa
áfengisvérslun meðal liinna innfæddu
kynllokka. Eg kom hér fram í nafni
Afríku í kvöld, en Afríka er land, þar
seni búa yíir tvö hundruð miljónir
manna. Forlög þessa stóra og mann-
marga meginlarids eru í hönduni versl-
unarmanna frá Norðuráll'u og þeir fylla
landið með áfengum drykkjum.«
Á öðrum mannfundi liinn 1. Apríl
1887 andaði liann ræðu sína þannig:
Prælaveislunin í Afríku hafði verið
stórkostlegt böl, sem er samfara áfeng-
issölunai, var miklu verra. Hann ósk-
aði að löndum lians hefði heldur verið
haldið áfram í þrælkun og þeiin verið
haldið til strangrar vinnu, en varðveitt-
ir fyrir áfengum drykkjuin, heldur en
að þeim væri gefinn sífeldur 'kostur á
að ná i })á.
I hinu riafnkunria amerkanska dag-
blaði, Neu> Yorlr Tribune stendur hinn
18. Júlí, svo hljóðandi grein um J)á
eyðileggingu, sem verslun með áfenga
drykki kemur lil leiðar: Hið eftirtekta-
verðasta og að minsla kosti hneyxlan-
legasta atvik, sem hr. Hornaday nefnir,
er ef lil vill atvik um Jiarlendan þjóð-
höfðingja, sem var svo skarpskygn og
svo mikill loðuiiandsvinur, að liann
bannaði alvarlega, að áfengir drykkir
væru seldir og keyptir i landshtuta
J)eim, er hann réð yíir, en þorparalegur
enskur verslunarmaður ónýlti þetta vit-
urlega hann, með því að liann flulti á-
fenga drykki á laun inn í landið. Ihug-
aðu, hversu andstyggilegir hræsnarar
hinar svo kölluðu kristnu J)jóðir eru,
scm ])ykjast af upplýsingu sinni og menn-
ingu, sem segja, að þær óski J)ess, að
fagnaðarerindi Krisls verði Ihdt öllum
J)jóðum, og sem svo þröngva sér inn i
liið mgrka meginland með brennivíns-
flöskurnar i höndunum og spilla lands-
lýðnum og egðileggja luinn með köldu
blóði. Afríka fær tvent eftirtektavert frá
Norðurálfunni. Annað eru trúboðarnir,
Hill er brennivín hinna kristnu manna.
Brennivín móti fagnaðarerindi! Það er
uggvænt, að hr. Hornaday hali rétl að
mæla, þegar hann spáir J)ví, að brenni-
vínið muni sigra. En })að sem þetta
bréf sýnir augljóslega, er }>að, að nema
England, Þýskaland, Ameríka og Hol-
land taki í sig siðferðilega manndáð, og
hiiulri í tima hina svivirðulegu og
viðbjóðslegu brennivinsverslun i Kongó
landinu, þá mun luin að eins á
fám árum gerspilta Siiðurálfumönnum, og
óngta framfarir hjá þeim i ókominni tíð.
Pað verk, sem menn hafa unnið og gefið
nafnið »verslun«, er svo stórkostlcqur
glœpur, sem hefir i för með sér svo blggð-
unarlaust og mikið siðlegsi, að e/ það
skgldi geta álitist einkenni og lýsing á
menningu hinnar 19. aldar, þá mœttu
menn lcalla þessa menn hrœðilega skömm,
og augsgnilega afturför.«
Jósef Thomson, meðlimur hins kon-
unglega landafræðisfélags, er alkunnur
af ferðum sínum um Afríku. Hann segir
í fyrirlestri, sem hann hélt í landafræð-
isfélaginu í Manchester:
»Hiii allcunna brennivinsverslun er
hnegxli og skömm, sem er þess vel verð
að lu'in sé álitin á borð við hina and-
stgggdegu þrœlaverslun. Vér erum að
tala um að menta blökkiimennina og þó
flgtjum vér inn i hið ógœfasama lund
þeirra ósköpin[öll af brennivini og piiðri.o
Vcrslunin með þessa spillandi vöru
(brennivínið) er afarmikil, Löngunin
eftir henni vex fram úr öllu lagi í sam-
anburði við löngunina eftir betrí hlutum,
og það er oss til skammar, svo maður
segi eins og er, að vér erum œtið jiisir
til að láta Suðurálfumenn hafa nóg og
meir en það, tit að stegpa þeim dgpra
og dgpra niður i djúp spillingarinnar, um
leið og vér egðileggjum bœði líkama þeirra
og sálir. Sá tími er vissulega kominu, að
skglt er, til verndar heiðri þjóðar vorrar,
að gera öftugri tiíraunir en hingað til, til
þess að hindra djöfultega verslun. I’að
er ekki unl að mæla því bót með neinu
ef J)essari verslun er haldið áfram, og
luin er svívjrðingarbleltur á hinni kristnu
menlun«.
Eg skal nú seðja yður, hvað vér ger-
um í Norður-, Suður-, Austur- og Vest-
ur-Afríku og síðan láta skoðun sína á
því í ljósi í stuttu máli:
I.
Um Norður-Afríku skal eg ekki segja
mikið. I’ar er Múhamedstrú ríkjandi.
En vér höfum J)ó hræðilegan vitnisburð
hr. W. S. Cainés, sem er í parlament-
inu, um það hvílíkan skaða brennivínið
gerir í Egyptalandi i hinu enska
herliði, sen) þar er o. fl. — Á samkom-
unni í Prinee’s Hall sagðí hann meðal
annars:
»S]>i11ingin heldur áfram hjá hinum
innfæddu kynllokkum í Egiplalandi. Pað
voruin ekki vér, sem lyrst lluttum þang-
að drvkkjuskapinn. Eg efast ekki um,
að drykkjuskapur var þar áður eu vér
komum til landsins og áður en vér tók-
um þar við sljórn ásamt Frakklandi, en
síðan á þeim tíma hcfir drykkjuskapur-
inn breiðst þar út ákaílega mikið. Pang-
að voru sendir 20,000 hermenn, og við
veru þeirra þar óx verslun og drykkja
áfengra drýkkja. Nær því öll þau veit-
ingahús, sem mikið ber á í Egyptalandi,
halá ensk dyraspjöld og enskar eink-
unnarorð á J)eim: »rriie Duke of Edin-
hurgh«, Qveen Vtetoria«, »Peace and
Plenlv«, »The Union Jack«, o. s. I'rv.
Þau si'lja ekki að eins brennivín,
heldur fást þau einnig \ið enn auðvirði-
legri lesti. Sérhver þessara veitingastaða
er gróðrarstía hinna saurugustu lasla
og glæpa. Eg gerði nákvæmar rann-
sóknir viðvíkjandi þeim áhrifum, sein
sala áfengra drykkja haft á liina inn-
fæddu kynstofna á Egyptalandi. Hver-
vetna þar sem herlið vorl heíir farið
upp eftir Níl, hefir hrennivínsverslunin
1‘ylgt því; en þegar herinn hefir yflrgefið
þær stöðvar, þar sem búið hefir verið
að byggja veitingahúsin, hafa þau ekki
verið rifin níður, heldur hafa Jiau hald-
ið áfram að vera lil. Þar sem búið
befir verið að by'ggja 5—6 veitingahús,
sem aldrei liafa verið til fyrri, þar eru
þau kyr, eftir að hermennirnir eru farn-
ir burt. Hver selnr þá brennivinið nú?
Jú, þarlendir menn, sem eg, mér til sorg-
ar, hlgt að segja. að enski hermaðurinn
hefir kent að drekka i stórum stgl. Það
er eins eðlilegl eins og nokkur hlutur
getur verið í heiminum, að liinn enski
hermaður gefur þeim, sem reka asnana
fyrir liann, áfenga drykki. Eg hefi rið-
ið töluvert mörgum ösnuni og komisl í
kynni við piltana, sem gæla Jieirra, og
eg heíi sannfærst um, að hin siðspill-
andi áhrif hinna énsku ferðamanna á
Jiessa ]>i 11a eru mjög hræðileg. Hver-
vetna J>ar sem Englendingurinn kemsl í
í kynni við hina innlæddu, dregur liann
J)á niður í sorpið með áfengum drykkj-
um. Eg var á bindindisfundi hinmn
eina, sem haldinn hefir verið í Kairo,
að því frálöldu sem haldið hefir verið
í hermannaskýlunum fyrir hermennina.
Þessi hindindislundur í Kaíró var fjöl-
mennur með J)ví að á honum voru 8
400 menn. Allir Jjeir, sem töluðu, voru
innfæddir Egyptalandsmenn og það voru
haldnar ræður á arabisku, sem eg því
miður skil ekki; en eg hafði góðan lúlk.
Nœr þvi allar rœðurnar ákœrðu Englend-
inga og menn lir löndunum við Miðjarð-
arhafsbotn og Norðurálfumenn og eink-
um liina kristnu fgrir það, að þeir hefðu
flutt þangað þennan bölvaða drgkk. Trú-
arbrögð Múhamedstrúai manna banna
þeim gersamlega að smakka áfenga
drykki og fengu Egyptar þá því til þess
að vinna bindindislieilið, eins og vér
gerl hér heima. Þetta eitt nægir sem
sönnun Jiess. að |>að sé sannleikur, sem
eg heti sagt. Eg komst við af því sem
eg heyrði á fundinum og heimsótti J>ví
landstjórann. Þar sem hann var, fann
eg fróðan og mannelskufullan mann,
sem hreinskilnislega lét sér ant um vel-
vegnun og gæfu landa sinna. Hann
sagði, að hann hefði tekið eftir því með
sorg og blygðun, hvernig veitingahúsin
liefðu fjölgáð í Kairó og Egyptalandi,
síðan liinn enski her hefði komið. Eg
spurði hann, hvað hann mundi gera.
Hann sagði, að hann vildi óska, að hann
gæti bannað sölu áfengisins gersamlega.
»En megna ekkert«, sagði hann. »Hvern-
ig er því varið«, spurði eg. Hann svar-
aði: »Það eru komnir á samningar
milli hinnar tyrknesku sljórnar og stjórn-
ar annara landa um J)að, að vernda
verslunarmennina frá Norðurálfunni og
samkvæmt þessum samningum er þessi
drykkur seldur eftirlitslausl og án að-
halds og svo ódýr, að þér læplega inund-
uð trúa 'mér, el' eg segði yður verðið«.
Þangað eru fluttir áfengir drvkkir frá
Hamborg mjög ódýrir; af þeim er borg-
aður 5)°/« tollur, og þó er vínið svo ó-
dýrt, að tnenn geta f'engið svo mikið
fyrir 18 aura, að þeir verða drukknir
og sumir innf'æddir menn þurl’a minna.
Eg sannfærðist um það fremur öjlu öðru
í Egyplalandi, að Jiegar innl'æddir nienn
þar byrja á að drekka, verða þeir nær