Ritsafn Lögrjettu - 01.01.1915, Síða 6

s
landi leið. Þorskurinn og síldin óSu
nmhverfis landiS, án þess aS neinn
vissi hvað þeim leiS, nema þær fáu
sálir, sem beinlínis og líkamlega ráku
sig á torfurnar. Slyngir erlendir viö-
skiftamenn versluöu me'S allar okkar
litlu afurSir, settu veröið á þær eft-
ir því sem þ e i m hentaöi, án þess
aS viö, seljendur þó aS nafninu til,
hefSum neina hugmynd um hvaS ver-
iS var aS gera viS þær — fyr en
löngu eftir dúk og disk. En hvaS
erum viS n ú komnir langt áleiSis í
þessu efni? Stöndum eftir 3—4 ár
fullkomlega jafnfætis hvaSa menn-
ingarþjóS sem er aS því er símasam-
bönd snertir! Hjer hefur sannarlega
veriS hlaupinn harSur sjDrettur —
enda lá viS uppreist í landinu. En
10 ára afmæli „Bændafundarins" er
ekki fyr en næsta ár, og best aS
bíSa meS aS minnast hans þangaS til.
ÞaS má telja fleira. En því miSur
mætti líka nefna ýms sviS atvinnu-
mála 0g verklegra framkvæmda, þar
sem vjer erum enn svo skamt á veg
komnir, aS ókunnugir menn gætu vel
ímyndaS sjer aS meining okkar væri
aS halda áfram til eilífSar aS vera
eftirbátar annara. Þetta á sjerstaklega
viS um annan aSalatvinnuveg lands-
manna, landbúnaSinn, og þær verk-
legu framkvæmdir, sem hann verSur
aS grundvallast á til þess aS standa
jafnhliSa landbúnaSi annara þjóSa.
En samt fullyrSi jeg og staShæfi, a S
m a r k m i S a 11 r a r o k k a r v i S-
1 e i t n i í v e r k 1 e g u m e f n u m
er þaS, aS komast jafnlangt
ö S r u m þ j ó S u m, og ekki er vel
aS veriS, fyr en vjer í einhverjum
efnum skörum fram úr.
Enginn má skilja þetta svo, sem
jeg heimti aS þessi fámenna þjóS nái
fullkomnun í öllum þeim einstöku
verklegu viSfangsefnum, sem menn-
ingarþjóSir nútímans hafa meS hönd-
um. Verkaskifting á sjer staS, og
verSur aS eiga sjer staS, meSal þjóS-
anna eins og meSal einstaklinganna i
liverju þjóSfjelagi innbyrSis. En hitt
er mín meining, aS í öllum þeim at-
vinnugreinum, sem vjer stundum, eSa
þurfum aS stunda, verSum vjér aS
komast svo langt, aS þ a r stöndum
vjer öSrum jafnfætis. MeS þeim sam-
göngum milli landa, og samkepni
milli landa, sem nú gerast, er þaS
barnaskapur aS hugsa sjer, aS neinn
atvinnuvegur geti þrifist í einu landi,
ef skilyrSin fyrir atvinnurekstrinum
eru miklu verri þar en í öllum öSrum
löndum. Hvaöa afl á aS hamla því
fólki, sem fæSist til slíkra kjara, þar
sem ósigurinn í samkepninni, meS
þar af leiSandi vesaldómi og vondum
lífskjörum, er fyrirfram sjáanlegur,
frá því aS leita til annara atvinnu-
vega í sama landinu, sem hafa náS
fullkomnun, eSa til annara landa, sem
bíSa eftir fólkinu meS öll skilyrSin
fyrir fullkonmum atvinnurekstri til-
búin? ÞaS er aS vísu mögulegt, aS
blinda fólk um stundarsakir meS fá-
nýtum gyllingum og tali um ættjarS-
arást, svo aS þaS sjái ekki sín eig-
iu vesælu lífskjör, en halda menn
virkilega aS nokkurt land geti grund-
vallaS framtiS atvinnuvega sinna
á sliku? Er þaS ekki auSsjeS,
aS þegar menn sjá aS þeim er
boSiS upp á verri lífsskilyrSi en
öllum öSrum, þá forSa þeir aS minsta
kosti b ö r n u n u m sínum burtu,
sjá um aS koma þeim inn í einhverja
atvinnugrein, innan lands eSa utan,