Ritsafn Lögrjettu - 01.01.1915, Síða 88

87
flytja, að járnbrautir hjer m u n i
ekki geta borgað sig.
Það er nú sitt hvað, hvort hjer sje
þ ö r f á járnbrautum, og hvort það
borgi sig að leggja þær. Að halda
því fram, eins og B. Kr. hefur gert,
að h j e r s j e e k k i þ ö r f á j á r n-
brautum, er í mínum augum svo
frámunaleg fjarstæða, að jeg tel í
rauninni ekki eyðandi orðum að
henni, þó jeg hafi gert það hjer að
framan. En það er eðlilegt, að um-
ræðurnar snúist um hitt, hvort járn-
brautir muni b o r g a s i g, beint eða
óbeint. Um það er eðlilegt að menn
greini á.
Ekki býst jeg við að úr þeim á-
greiningi verði skorið með blaða-
skrifum. Ágreiningurinn á sjer dýpri
rætur en svo. Þar mætist annars veg-
ar bjartsýni, trú á landið, trú á at-
vinnuvegi þess og trú á þjóðina, en
hins vegar annað hvort svartsýni,
vantraust á landinu, vantraust á at-
vinnuvegum sveitanna og vantraust á
þjóðinni, — eða j)á hugsunarlaus í-
haldssemi. Og jjessar andstæður
halda áfram að vera til hvað sem
blöðin skrafa.
Að þessu leyti væri máske rjettast
að láta þref um þetta atriði niður
falla, og lofa tímanum að skera úr.
En sönnun sú, sem B. Kr. í Jætta
sinn ])ykist hafa fundið fyrir svart-
sýnis-hugarórum sínum, er svo frá-
munalega fjarri allri rjettri hugsun,
að jeg get ekki stilt mig um að gera
h a n a að umtalsefni.
Hann hefur tínt út úr skýrslum
Canada, ýmsra af Bandaríkjunum o.
fl. livað þessi lönd eiga, hvað j)au
framleiða, og hvað þau flytja með
járnbrautum sínum. Ýmislegt er þar
ónákvæmt og alveg misskilið, en jeg
fæst ekkert við að leiðrjetta slíkt.
Sem sýnishorn tek jeg ])að sem
hann segir um Kanada:
„Skýrslan er j)á svona:
Flutt með járnbrautum:
Akuryrkjuafurðir
Námuafurðir
Skógarafurðir
Iðnaðarafurðir
Ý mislegt
Búfjárræktarafurðir
Verslunarvörur
17,196,802 smál.
40,250,542 —
16,609,100 —
19,694,220 —
4,161,154 —
3d73.563 —
4.365.852 —
Af skýrslu þessari sjest, að járn-
brautirnar hafa flutt 91,911,818 smá-
lestir af vörum, sem ekki eru fram-
leiddar á íslandi, en að eins 7,539,415
smálestir af sams konar vörum og
mundu flytjast með járnbrautum hjer.
Af þessu sjest, að íslendingar
mundu geta haft í hæsta lagi svo sem
8 pct. af vöruflutningi fyrir járn-
brautir sínar á móts við Kanada, sem
verkfræðingurinn ber ísland saman
við, e f j)eir flyttu eins mikið að til-
tölu og Kanadabúar af þeim vöru-
tegundum, er jæir hafa, v e r s 1 u n-
arvörum og búfjárafurð-
u m.“
Síðan leiðrjettir hann þó þessa nið-
urstöðu sjálfs sín á j)ann hátt, að
með því að bæði verðmæti bú-
penings og verslunarvelta við önnur
lönd sje um þriðjungi minni a ð t i 1-
t ö 1 u hjer en í Kanada, j)á sje rjett
að færa þessi 8 pct. niður í 5 pct. Og
bætir svo við:
„En að sama skapi hlýtur tekju-
hallinn að verða meiri hjá oss en
Kanadabúum af járnbrautarrekstri,
j)ar sem vjer höfum heldur engar