Tímarit lögfræðinga - 01.10.1977, Page 16

samþykkt Alþingis sökum styrjaldarástandsins, sem þá ríkti. I þessum
tilvikum myndu engir alþingismenn vera til staðar, ef þingrof væri
gengið á undan slíkri frestun kosninga vegna neyðarréttarsjónarmiða.
Af þessum sökum telja ýmsir æskilegt að gera breytingu á þing-
rofsákvæði stj órnarskrárinnar, sem tryggi að þrátt fyrir þingrofið
missi þingmenn ekki umboð sitt. Væri þá unnt að kveðja þing saman,
ef nauðsyn krefði að undangengnu þingrofi, þótt fresta yrði kosing-
um t.d. vegna ofangreindra neyðai’ástæðna. Og í því tilviki að ríkis-
stjórn léti undir höfuð leggjast að boða til kosninga skv. 24. grein
myndi gamla þingið þá ótvírætt geta komið saman eftir 8 mánuði frá
þingrofinu, þar sem þingmenn héldu umboðum sínum óskertum.
Þessu markmiði væri unnt að ná með því að bæta við niðurlag 24.
greinar, eins og hún nú er, eftirfarandi ákvæði: „Alþingismenn halda
umboði sínu, þrátt fyrir þiiígrof, fram að næstu alþingiskosningum".
Með þessari viðbót væri ekki skertur þingrofsréttur forseta. Hann
hefði allt að einu rétt til þess að binda endi á störf Alþingis að tillögu
forsætisráðherra, hvenær sem tilefni þætti til slíks. En tryggt væri með
slíku ákvæði, að alþingismenn væru til í landinu, ef reyndi á þau und-
antekningartilvik, sem að framan eru greind.
1 þessu sambandi má geta þess, að hliðstætt ákvæði er að finna í
32. gr. 4. mgr., dönsku stjórnarskrárinnar frá 1953, þar sem segir um
þingrof: „Þingmennskuumboðið fellur þó aldrei niður fyrr en fram
hafa farið nýjar kosningar".
6. Fjárlög.
Hér hefur verið rætt um nokkrar breytingar á þeim ákvæðum stjórn-
arskrárinnar, sem fjalla um framkvæmdarvaldið og löggjafarvaldið.
Áður en við þann kafla er skilizt er ef til vill ástæða til þess að greina
frá tillögu, sem fram kom í stjórnarskrárnefndinni, sem skipuð var
1947, en var ekki afgreidd fremur en aðrar tillögur, sem þar komu
fram. Tillaga þessi var sú, að við 42. grein stjórnarskrárinnar, sem
fjallar um fjárlög, bætist fyrirmæli um, að Alþingi geti ekki átt frum-
kvæði að hækkun fjárlaga, heldur verði tillögur um það að koma frá
ríkisstjórninni. I rökstuðningi segir, að í raun réttri sé ríkisstjórninni
falið að fara með fjármál ríkisins með þeim takmörkunum, að hún
þarf að leita samþykkis til meðferðarinnar hjá Alþingi með setningu
fjárlaga. Þess vegna sé það í eðli sínu óheilbrigt, að Alþingi geti lagt
fyrir ríkisstjórnina greiðslur, sem hún er andvíg. Verði að ætla, að
78