Leifur


Leifur - 10.08.1883, Síða 2

Leifur - 10.08.1883, Síða 2
framtnáK og pjóðerni simi. Hve tengd pjóóerni og pjóStitíiga sje, get utn vjer ráðið af því að ii'.a á paij.u tíaia cr kon uiiga og klerka valdið var scm mest á Islaiidi, pví jaiiit sem frelsi, fraintak.semi. (lugnaði, hreysti og hugrekki lmignaði. linigna&i einnig fegurðar tilfinniugu, ogum leið pjóötungunni, en jatnskjótt, sem frclsisandinn vaknnði aptur lijá óskabörnuin pjóðarinnar, enduri ifnaði' fegurðar tilfinningin og þjóötunga vor iióí'it sinámsamanúi niðurieegingunni einkum fyiir cláð og drgngskap nokkurra mentaðrá gafumanna, scm fyrir sanna þjóðernis og fúðurjands ást gafu út tímaritíð (( Fjölnir,'’ ( r varð tii þcss aö vekja eínstakl inginn, er um tíma liafói verið áiiugaJaus uro þjóöerni og móðurmál, liinn nyji skáldaspillir vann gagu þótt sumir yrðu hönum œfareiöir fyrir þá dyrfsku, að segja eitt orð við rímarana. þegar vjer gætum þess áð bið hljómskærá mál vort .er eitt liiö elsía mni, sem uú er talað í binum mcntaða lieiini, þár eð það á rót sína í tungu þciiri, er kallaðist (. Sanskrit” og töluð var fyrir ótal mörgum öldum austur í mið Asiu, mœttuin vjer velfagua yfir því að taia það þar eð það er hið kröptugasta og í möigum greinum bið auðugasta og um leiö eitt bið gagn- sainasta mál bcimsins. En það cr aunað báleitara, sein vjci meg um fagna yfir, þaðor, að vort kœra móöurmal er bið fyrsta, sem að beinlínis og óbeiniínis hefir fy.rst átt orðið 1' r e 1 s i á norðurlöndum sem er bið áhrifa rnosla og blessunarrikasta orö fyrii hið andlega og likamluga 1 f-f þjóðanna. Á vora tungu mæltu liin.ir frægu í'ivisis hetjur,sem l'lúðu oí'iíki Haraldar bárfagra norður til hinnar snæföldnu íjallkónu og (( reistu sjcr byggðir og bú i biómguðu dalaima skauti ” og stofuuðu síð- an úiö lyrsta þjcðveldi á nóiðurlönduin, og sömdu á sínu eigin máli hin f'yrstu lög þess-, sem voru svo hagkvœm og lœrdómsrik, aö þau geta gefið þessari mbunta öld águ-t doemi til eptirbreytni. A vora tungu mceltu' liinir frccgu hcrvíkingar, sern vóru konungar liafsins og í fyllsta máta leður frœgðarinnar, þ.ar eð þcli rjeðust- f að kanna iiiö inikia úthaíj sem í'oni- menn trúðu að uinktíngdi jörðina, og viö þbssar rausóknir vannst þeiin að fimia Grænlaud, Hcílu- land, Ný fuudna laiíd, Marklaud (. nyja Skot. land ) og Vínland hið mikla. sem er megiland Vesturheims, auk þess fundu þeir í'iciri cyiönd sem heyra til vesturálfu, það voru þeir sœkon- uhgai', scin bafa'kénnt Bretúm að iíkja yfirliaf- inu. og vesturheimsuiönnum, sem eru arfar norðnrálfubúa að brjóta virkisvegg einveldisins og stofna sannarlegt alsherjar frelsi á Viularidi í vesturheimi, sem er vor eigin óðaisgrund og breiðir brosandi út faðininn a nióti öl'lum, sem meb risafetum kepjia hugiakkir til írelsis og frama. Vjer liljótu.n þvi að viðarkenna þab hvar sem vjer sföndum að vjer töluúi oitt hið fegursta og helgasta mál heimsins. Hver er þá — 54. — skylda vor? sem arfa hinna hraustu forfeðr ,leggja drykksusknp en Ioka þennan gamlakum vo'rra*." sem ríktu yfír láði og legi. Affar liipna. ngja sinn. ( 'Bakkus ) inni f æfilöngn fangelsi, jí. Asíumanna, sem fluttu áö aústan vísindi fil norðu'rlauda, er það ekki- margiróðu ínentjin og Jkylclá vor að vcrnda í LOPTSKIPI FKÁ PAKiSA UBOllG TIL MOltEGS. í sögU4 eptii' póstmeistara Stecnaeker um póstgöngurá Frakklandi er þjóðveijar sátu um Parisarborg, er meðal annars vel sainin skýrsla um loptsiglingu í'rá Paris til Noregs, ög cr þáð in lengsta ioptsigling sem leyúd liei'ir verið Anuar maðui'inn, sem í loptkuggiium var, Lcon- ard Bé/.ier segir svo fiáferð sinni: ((Við lögðum af stað 24 november kl, 11,40 mín, e. ni, í loptskipinu Le viilo d’ Orleans ” og rúmaði þaö hjer um bil 2,300 kubikmecer og var þvi stýrt af loptsiglinganiaiininuni.Paul itolier, .leg bafði að eins iitið farnesti eða lijer um bíl nægileg í 24 kl. stutidir og.auk stjórnarpósl-ins (i brjcfa dúfur 25 kiiogr, af aukapósti og 10 poka með seglfestu, og 'eíla mfið óþreyt* andi h'.ig og ciug;’ hrna hijóihskœi'ú'tungu vora. Vernda hana sem ætlsr lielgidóm, a ítar gimstein, þaun óumræðilega dýrmæ.ta arf vorn, sem hvcuKi eidui' liríð nje heriiéskja bai'a gctað grandað, nú í rúmar 10. aldjr, sem búið cr að tala haiia á norðurlöndum, og sem hefir margfaidlega blómgast í skauti sögugyðjunnar, undir veindar- bendi hinnar tignarlcgu fjallkoriu vorrar kæru fóstuijarðar, sem aldrei nrun vcrða liötuð af nokkrum sögnuni Islcndingi nje aí' nokkrum þeim, sem áiítur sóma fyrir sig að vera koniiu aí' lrinu íijal. a og ■ hrausta norrana fornhetju blóði, freiúur en vera þý af þýum kominn, til alls óhæfur neina vera uin ár og aldir cptirbátur ærlegra, maiíha. Kibru landár! verjið að eiiis fáiirir augna- blikuin a’f. tómstundunr yðar til að ih'uga hvert þaö sje "niíiikun fyiir óss að heita islendingar, Og' gj ira þáð, sem cr í voiú valcli, til aö við halda þjó ðarsónra voru m, viðhaldsi þjóöarkoStnm ei'la sLð'fcátu, tryggð, ráðveú’.u, lireysti og hugrekki, se'm bál'a, frá þvi íyrsta, vcrið aðal kostii' þjóöar vonar. Muiiið aö vjer stönclum nú a vorri cigin óöalsgrund. hihu au’óuga. Vín lá'ndi, hinUin v'olduga vesttirhcirni. O! islcisdingar! livár ciuin vjcr stacldir? eruin vjer ckki emi staddir á vegnmótum JjHs og myrlcurs lávi/ku og þekkingar? tnunum eptir orðiiin skáldsins bg l'úifuin að nota [. au öfl. sem að cril osslcii'ð þá niun ekker't í vegi okkar stauda” því ((þáð cr heimska og fáfræði hjc- giljur deyf'ö, sein að harðljötiar sál vora cg anda,” Not'um hicntáljós vesturheifns af aleí'li jærum allt, sein setur orðið oss -tii gegns og góma, cn metum vort cigið þjóðenii og tuugu svo mikiis, aö arfar vofir, nvégi ótal margai alclii' standa lljcr sigrihróssurdi yfir þvi, að vera af iiinu forufsIenzKa hetju blóði, sem hofir þegar h'el&tð takmörk frc'lsis og ófrelsis," og íáliíö tíð- 'iinpTi’iTamaiidr' stór‘0 lýrir írægb "og' mamuláð. yje tunga og*þjóöerni samtengd, þá sclj um livorugt fyiir hjegónra. Tölum' og rituui svo óblahiiaö mööuriiiál vor't. sem unt er, hreins um burtu útlehdar villur, láti'.m ' hvert mál ciga sitt, gjöruui sízt móðurmáli voru svivirð- ingu. Leggjum líf í sólur í'yrir s œ ui d, f 1111)1 því fangdsi, ' sem lionum verður aldi 4 I framar a^lurkvasmt úr. það vær i drengile, i gj d't- að scgja ópinberles a skilið við hann, þ;,J vrnn' alln þjóðimii til mikilla fi'.Hiifara og sónia. Yóur þykir það máske nokkuð bart að faiu ':vo. illa mcð lianr, sem þjer bafið svo I dvalið C)l, bjé, og .finust haim hafa stytt yður .mu a siuncl, cn hvað var hann? í'óisk citur padda í fiærðarbúinngi, srm kvaldi sakleysingja og eyði* lagðialít gott og fagurt, og or þá nokkur eptir* sjon í því aö slita sig fra,hrmmr? nei, alls engiu, peö vceri gleðikgt aö scm ficstir iklœcldu-t brynju lireystinnai' 'og stöougleikans, og ica: u þennan bulda óvih að velli. það cr hörmuk'.t aö viía 'tii þess hveruig sumir fara með sjáil.i : ig og aðra, -þoir steipa sjer i eymö og volæl i, jiVþcir steipa sjor I dauðan. Hvað or lií' drykkju- mannsini! Ótfcalogt ovcður á óig'andi sjó og „ng'. istar dauðatís vein. þú unglingpr! scm sýnkt i aí'a bjarta og 'fagra framtið. l'yrir liönclum, varaðu þig aö vera cigi sjáifur orsök i aö þ.ið dragi upp skýi'ióka á liimiii lil's þins. <j! liv..ð liefii' drykkjuskapurimr í för með sjer? penin. a eyðslu, órogiu iUyroi. ála-y já alit það vesta, sem í heiminum er; það gjöra smnir sjer það til dceg; astytíinga, cða rjettara aö gamni sí.-.u að faia á vcitinga Iiúsiu til aðhlrekka, [k ir^____ gleyma sjálfum sjer rjett á uiuðan á því stendur, eu hver oru eptiiyköst n? Á hverju má drykkjuin, ciga von þégar luum hcmui' bcim, sumir máske verða íýrir leiði'Og biíuryrðuni konu sinuar cg er hann þá nuöur tij aö st.ihdast það? n:i, j % cr hrœcld mn ekki, sumir aptur hitta konur sín-ir grátandi meö haimatölnm yfir óiáni sinu, liúir cr altt of viökvæm til að [jola þa.ð, hún bíður skjálíandi optir þjer ögœfusami maðuii og cr hræcjcl að þú verðir viti þínu l'jær cr J.ú kennir heim, þettað er óttaleg stund og bet. r það vtíéri eigi opt. lleföi eigi verið betra'lýi :f. þig að hlústa á henuar í'ögru og viokv'œn.u horfa á licrmar blíða bros, cn það sc:a iieyrir eru ramia'töiur og hórfir ,á licnii ?r harhiþruíigna svipV'væ'i-i ekki bet'ra að brcyta öðruvisi? ci' það ckki skeintilegra að glcðja ei.a græta? og er það ckki skylda sjerhvcr.s nianus að gjöra Uíið svoijett og yndælt sem hægtrcr? jú, sannarlega. Bak'kus cr orðinu gamall or vei'ður býst jeg við övðugt að grajahanu djújub lianu er likastur því, scm gald a mönnuuum v r lýst í gömlu skrök'söguhum, þó þeir sýndu hvcrfa ofyn í jörðina', þá komu þeir upp ajrt.ir i annari og öfugriátt, ein; er Bakkus honu kem c þar i'ram, srin mcimslst eiga han; voii, en aptur þyki nijer það hart að monn skuii ckki íáu skynsemina ráða, nci, hún má ekkert þeto r banu er annars vegar, og er það iniuuiu skilningi ofvaxið. En hveruig stendur á þvi að ungíin<m o ,þÚ ÍIÚ NOKKÍJK ORD VIHVIKJAnDí BINDINDI. í 3-5 • 7 og 12 tölubl. Lcifs stanchi gi eiuar nm bindindí óg álít jeg það mjög þarf-, icgt að Lcifur láti til sín lieyia í þvíefui, það ?°ih cr ekkeithueigður fyrir vln verður aðdrýkk,a ínuu.vera eitt með framföruin íslendinga að af- luaa111' poið tu,vui hiuu fraur að lrugsa til þc.-s, hana ér iíátiúrlcga meö viimm sínuin og kun'i- Við fóruui upp nieð hægum, suðvcstan vindi og stefiulum í norðvestur cða lijer um bil til Saint ValQfy - sur - Soinme. Um . miðnætti var ioft- skipið komið 800 met a liátt og l'ór þá að síga aptur við ncjcldumst þvi tii að kastá, útbyrðis 2Jý poka af sancli til þoss áðggeta k'ómist 1,000 til 1,200 metcr upp, cða svo að rið gcptum i við hötðum heyrt er af öldugaugi, víð álitinr oss þess vegnu því r.ær í'rá og sendum fósturjc.r. u vorri kveðju í siðasta sinni, líj/ iOJý . Yfir binu rciðiiiidi haí'i ,ín j pcss sjá nokkra strönd felum vjcr css gu i áhendur. Ois kom til hug?r að senda vorar vcrið óhræcldia við kúlur þjóövejja, sem skut.u.lsiöustu ,v' e^',u n,t'® einlivcrri dúfuimi okkar, (U á okkur nokkrum skotuin að þcss að skað'áíTar sv0 miki) að við hœttnm viö þuð 1 -100 nrctr jog ijctum þcer vera kyrrar í búri sínu. Kl. ll.'.j. Við erum jafnhátt og ádur þokan er' miiffli og viö sjáum fjolda skipa, cn frá jörðu ogja,,ar tdraúnir okkar ti! a&'geía þeim til ky.niia jneyð VOra, eru ái'aiigurslausar, hin fjarska fnð, KI, l 'J cr komin þykk þoka svo við iseni ^ loítbátnum-cr<ibannar alla hjálp. Bátstjór- sjáum eigi ti! jarð'ar, við licyrum all inikinn’linn ræ-ur páð aí að kasta stai'n togi bátsins út hávaða líkast því, scm biautai'Stöðvum. Kl. 6J4 lol'tbátui'iuu cr Kl. 12,'ú' erunr við komnir upp, nöttih óvanaléga björt. Kl. 1 erum við 2,700 meter á þeiiri h’æð crunr við'til da^s. frá jörðu og við sjáum ckkert land heldur sjó syo laugt sem augaö eygir og hávaðiuu, sciu við væiuni nærn járn jog íreistn t>l skip kyinii að gcta náð f það. cn íþað kom að engu halcli og nreð talsvcrðri fyriv. um 1400 meter höfn urðum við að draga strcngin upp aptur. Kl. 11 "| . Stórt skij) vestur af oss liciil' orðiö vart viö oss og.skýtur úr fallbyssu,

x

Leifur

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Leifur
https://timarit.is/publication/119

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.