Vikuútgáfa Alþýðublaðsins - 15.08.1928, Page 2

I VIKUOTGÁFA ALPVÐUBLAÐSINS
. j
Þessi stefnuskrárdrög íhaldsfl.
hafa verih birt í bLaðagreinuin,
iog í ræðum innan þings og utan.
Pau sýna og sanna, að það er
nokkuð til í því, að ihaldsfl. sé
ekki venjulegur íhaldsflokkur.
Hann vill gera breytinigar á nú-
verandi ástandi. En sá galli er
á gjöf Njarðar, að breytingamar
yrðu allar til bölvunar fyrir al-
menning, ef þær næðu fram að
ganga. Þær miða allar i þver-
öfuga áft við eölilega framþróun,
hafa á sér greinilegt soramark
argasta afturhalds. Flokkurinn
ætti því í raun réttri að heita:
Afturhaldsflokkur. Það væri rétt-
neini.
Stefnuskrárdrög flokks:ns og
starfsemi hanis þau 4 ár, sem
hann fór með völd, voru Iögð
undir dóm alþjóðar í fyrra sum-
ar. Á réttum vettvangi, í lands-
málablöðum og á opinberum
mannfundum fékk ihaldsfl. að
verja gerðir sínar, boða kenningar
sínar og „stefnuskrá". Þjóðin for-
dæmdi kenningar hans, afneitaði
stefnu hans og veik stjórn hans
úr valdasessi. Slik urðu mála-
lokin.
Siðan hafa og íhaldsmenn
forðast að minnast á stefnuskrá
íhaldsfl. á opinberum mannfund-
lum eða i blöðum sínum. Þeir hafa
lært af reynslunni, að hún er ekki
sigurvæhleg. Þeir, hafa séð, að
það var flokknum fyrir beztu, að
sem fæst væri um hana talað.
Því fyrr, sem hún gleymdist, því
betra, hugsuðu þeir.
En einhverja stefnuskrá varð
flokkurinn að hafa, ef það átti
ekki að saimast á honum, að hann
væri að eins venjulegur íhalds-
fiokkur, kyrstöðuflokkur, og ekk-
ert annað.
i vetur settust svo regin flokks-
ins á rökstóla. Miðstjórnin ung-
aði loks i þinglokin í vor út með
miklum harmkvælum 2 kapítulum
úr væntanlegri stefnuskrá fyrlr
flokkinn. Aumara pólitiskt ör-
verpi hefir ekki sést á islandi.
Svo er látið heita, að annar kapi-
túlinn sé um landbúnaðarmál og
hinn um sjávarútvegsmál. Verka-
manna, sem vinna hjá öðrum á
sjó og landi er þar að engu getið,
heldur ekki iðnaðarmanna eða
verkakvenna. Forðast er að nefna
fiskkaupmenn, „síldarspekúlanta"
eða , sementsgróssera". Ríkislög-
regla, skattalækkun stóreigna-
manna, tollahækkun á alþýðu,
sparnaður,.á fé til barna- og al-
þýðufræðslu og til berklavarna,
ekkert af þessu er nefnt. — Dá-
lítið hafa íhaldsmenn Iært á hrak-
förunum í fyrra.
Miðstjórnin sá sjálf hvílikur ó-
skapnaður þetta afkvæmi hennar
var. Þrátt fyrir alt voru eyrna-
mörk afturhaldsins alt of áber-
andi. Engin tiltök þóttu að birta
samsetninginn í blöðum flokksins
eða á mannfundum. Miðstjórnin
þekti of vel ritmensku ritstjóra
sinna, fmidahjal foringjanna, ó-
heilindi steínuskrárinnar og illan
málstað sinn, til þess að þora að
taka upp baráttuna á réttum vett-
vangi.
Verður þetta ljóst á bréfi, sem
miðstjórn íhaldsfl. sendi „trúnað-
mönnum“ flokksins að nýafstöð-
nu þingi i vor.
Yfir meginmáli bréfsins stendur
feitum stöfum:
Miðstjórn íhaldsflokksins.
Trúnaðarmál.
1 bréfinu er, meðal annars góð-
gætis, þessi kafli:
,.. . . Á síðasta þingi þótti rétt
að gera eins konar starfsskrá fyrir
flokkinn, eða yfirlit yfir afstöðu
hans til helstu landsmála, og höf-
um vér ákveðið að láta trúnað-
armönnum flokksins pettayfir-
lit i té (Leturbr. hér,) smám sam-
an,...
Undir pelta skrifa: Jón Þorláks-
son, form,, Magnús Jónsson,
, Magnús Gucmimdsson, Ölajitr
Thors, Jón Ókifsson.
Önnur 'eins póiitisk þrotabúsyf-
irlýsing, önnur eins vantrausts-
yfirlýsing á eigin málstað og mál-
flytjendum hefir aldrei fyrri sést.
Fyrirferðarmesti og háværasti
stjórnmálaflokkur landsins fjnrir-
verður sig sVo fyrir sína eigin
stefnuskrá, að miðstjóm hans rétt
að eins þorir að „láta hana í té“
fáeinum „trúnaðarmönnum“ sín
um. Flokksmeimimir svokölluðu,
þeir óbreyttu liðsmenn, mega ekki
með nokkm móti fá að sjá hana,
enn síður þjóðin. Að eins sauð-
trj'ggustu „trúnaðarmennimir“ fá
að sjá þessa ihaldsfjólu, svo að
þeir »i viðræðum ogáfundum*
eins og það er orðað í bréfinu,
geti talað máli flokksins. En jafn-
vel fyrir þeim er það rækilega
brýnt, að hiún sé „trúnaðamnár,
þ. e. a. s.., að þeir megi ekki láta
nokkum mann sjá hana eða
heyra.
„Viðræðurnar“, þar sem eng-
inn er af andstæðinganna hálfu
til andsvara, eiga svo „tninaðar-
mennimir" aðallega að nota í ba)r-
áttunni.
Hvar er trú miðstjórnar íhalds-
flokksins á gildi málstaðar síns,
rökum og þekkingu málflytjenda
sinna, ritsnild og rökvísi ritmenna
sinna, mælsku og vitsmuniiím
frambjóðenda sinna? — Hvar?
Hvergi, — sem ekki er heldur
von.
„Einkabréfin*1, „trúnaðarmá]in“,
„viðræðumar“, baknagið, stiga-
menskan, myrkraverkin. Þetta
telur miðstjórnin líklegustu vopn-
in — fyrir sig — og sér sam-
boðnust.
Blööin 00 baráttan.
9
Mikið er nú rætt og ritað í út-
löndum um blöðin, er það aðal-
lega blaðasýningin í Köln í
Þýzkalandi, sem gefið hefir til-
efnið til þeirra umræðna og
skrifa.
Eins og kunnugt er, er blaða-
menzkan kornung. Hún hófst ekki,
svo teljandi sé, fyr en Gutenberg
fann upp prentlistina, og fram-
för og vöxtur blaðamenzkunnar
hefir alt af fylgt á eftir þeim um-
bótum og þeim stórkosttegu fram-
förum, sem orðiÖ hafa á sviði
prentlistarinnar ár frá ári.
Nú eru blöþin eitt mesta menn-
ingartækið, sem vér eigum. Þau
eru orðin nauðsynleg hverju heim-
ili, og fá heimili munu það vera
t. d. hér á landi, er ekki kaupa
eitthvert blað. Blöðin eiga að vera
andlegur útvörður fólksins, leið-
beinandi þess í viðfangsefnum
þeim er fyrir liggja þá og þá,
fróðleikslind og lýsandi kyndili,
er hvetur þjóðirnar til starfs og
dáða, hugrekkis, friðar og rétt-
lætis. — En eins og gefur að
skilja geta blöðin verið tvíeggjað
vopn, því að öll menningartæki
eru vopn, og flest vopn, er mann-
kynið á nú í menningarbaráttu
sinni, geta orðið til ills eða góðs,
eftir því, hvernig þau eru notuð.
Jafnaðarmenn — það er alþýða
landanna — lítur þeim augum
á nútímann, kröfur hans og
menningarviðleitni, þjóðfélagsfyr-
irkomulagið og þarfir mannanna,
sem byggja þessa vora jörð, að
stórfeldra breytinga þurfi við, ef
menning vor eigi ekki að líða
undir lok. — Því er það, að öll
blöð verklýðsins, jafnaðarmann-
anna, um allan heim, predika
hina einu og sömu stefnu, jafn-
aðarstefnuna, og álíta, að hún sé
menningarstefna nútímans og
framtíðarinnar — leiðarvísir
mannanna út úr ófullkomnu þjóð-
félagsskipu’agi, næsta stig þjóðfé-
lagsþróunarinnar inn á skipulag
vaxandi menningar, samstarfs og
sameignar.
En yfirráðastéttin, auðvaldið,
lítur öðrum augum á ástandið.
Því þykir alt gott eins og það er,
að minstla kosti þar ,sem það
ræður. Það vill engar breyting-
ar nenia þær, er miða því til
hagnaðar. Það berst með öllum
meðölum gegn hverju því, sem
mannvinir og jafnaðarmenn kalla
umbætur. Það berst gegn því með
hnúum og hnefum, sem framfara-
vinir kalla aukna menningu og
framför. — Því er það, að blöð
þess öll predika það, sem í dag-
legu máli er kallað íhald, en þýð-
ir kyrstaða og afturtyald. Það
syngur um blessun olmbogaskot-
anna, samkepninnar, einstaklings-
framtaksins, sem það svo nefnir,
og gengur út á það, að rnenn ríði
hver annan niður. Það æsir upp
með blöðum sínum til styrjalda og
mannvíga. Blöð þess hrópa upp
um ættjarðarást og föðurlands.
Það eykur á kynþáttahatur og
tungumálaóreglu. Það hatar al-
I
Hver er sinum hnútum kunW'
ugastur.
Bændapebking
miðstjórnar íhaldsflokksins.
„. . . Hinum gætnari bændum
mun ekki hafa verið ljúft að lög-
bjóða á togurum 8 klst. óslitna
hyild á hverjum sólarhring, því
að fyr eða síðar má búast við, að'
keimlikar kröfur komi fram um
sveitavinnu...“
Þessi þokkalega klausa er tek-
in orðrétt upp úr einu af „einka-
bréfum" þeim, er miðstjórn í-
haldsfiokksins, þeir Jón Þorláks-
son, Magnús Guðmundsson,
Magnús Jónsson, ólafur Thors og
Jón Ólafsson, hefir sent „trúnað-
armönnum“ sínum. Yfir bréfinU
stendur feitum stöfum:
Trúnaðafmál.
Klausa þessi sýnir, þó að stutt
sé, býsna glögglega innræti mið-
stjórnarinnar, álit hennar og þekk-
ingu á íslenzkri bændastétt og
íiverjar hvatir hún telur sigur-
vænlegast fyrir flokkinn að glæða
hjá „trúnaðarmönnunum“ og Jjeim,
sem þeir eiga „viðræður" við.
Ekki einu einasta orði er eytt;
til þess að sýna fram á, hvort
þessi ráðstöfun hafi verið nauð-
synleg eða eigi, hvort hún muní
verða til gagns eða ógagns fyrir
þjóðina í heild sinni. Þetta er
í augum miðstjórnarinnar svo
smávægilegt atriði, að hún sér
enga ástæðu til að segja neitt urn
það. Ekki einu orðS er vikið að
fjárhagshlið málsins. Þó að hún
sé ekki aðalatriðið, má margt um
þá hldð segja. T. d. það, hvo'rt
menn afkasti meiru með því að
vera látnir vinna 18 stundir á
þjóðamál og jafnaðarstefnu af
því, að hugsjónir þær efla bræðra-
þel meðal mannanna, auka samúð
og samvinnu allra barna jarðar-
innar, þurka út landamærin og
rífa upp gaddavírsgirðingar og
kínverska múra.
Það eru ólík verkefni, sem þau
hafa, blöð auðvaldsins og blöð
alþýðustéttarinnar, svo ólík, að
ekki er hægt saman að jafna. —
Blöðin — þetta stórfelda menn-
ingarvopn — særa mannkynið'
þegar þau er,u í hendi drottnunar-
gjamra iðjuhölda, og stóreigna-
manna, en þegar þau eru undir
stjórn verkalýðsins, „lægstu
stéttarinnar“, eins og gyltu menn-
irnir kalla hann, þá eru þau eins
og exi í hendi höggvandi braut-
ryðjanda, er brýzt gegn um marg-
flækt kjarr kolsvartra skóga.
Ef maður veitir athygli þeim
framförum, er orðið hafa á blaða-
kosti jafnaðarmanna, og hve gíf-
urlegum og stórfeldum framför-
um blöð alþýðunnar hafa tekið,
sérstaklega á síðustu árum, þá