Vikuútgáfa Alþýðublaðsins - 08.11.1928, Blaðsíða 1

Gefin út af Alpýðuflokknnm.
II. árgangur.
Reykjavík, 8. nóvember 1928.
ísafjarðar-kaupstaður.
Eignir 795 þústinð krónum
meiri en skuldir.
Isafjörður er sá kaupstaður hér
á landi ,þar sem jalmaðarmenn
fyrst náðu meiri hluia í bæjar-
*tjérn. Er því eðlile.gt, að þangað
sé li.ið, er menn. vilja sjá, hvernig
jafnaðarmönnum fer stjórnin úr
hendi.
Um enga bæjarstjórn á landinu
heíir íhaldinu og málgögnumi þess
orðið jafn tíðræít og bæjarstjérn
Isafjarðar. Eru það ófagrar lýs-
íngar og frásagnjr, sem íhglds-
blöðin sum hafa gætt lesendum
sínum á, þegar þau hafa lá.ist
Vera að. fræða þá um ástandið á
Isaiirði. Mætti af sumum þeirra
heizt ætla, að foriigjar jafnaðar-
manna þar væru fábjánar ein r og
lllræðismenn og að bæjarstjónn
befði fjandskapast við allan þorm
bæjarmanna, sligað þá fjáihags-
lega'eða flæmt úr bænum með of-
beídi og skattaálpgum og sett
bæjarfélagið á hausimi.
En rógburður íhaldsins um bæj-
arstjórnina á ísafirði hefir reynst
áhrifalaus með öllu. Pvi hefir
ekki lánast aÖ hnekkja lánsírausti
bæjarins eða áliti hans út á v.ð.
Og ísfirðingar brosa að söguburði
íhaldsins. Peir vita og sjá, hvað
bæjarstjórnin heíir .gert, og dæma
hana eftir verkum hennar. Enda
heiir fylgi jaf .aðarmanna aukist
og styrkst á Isa.irði með hverju
ári.
Þegar jafnaðarmenn náðu meiri
Eignirnar eru þann:g tvöfalt
jtneiri en sjaildirnar. Bendir það
ejtki á, að jafnaðarmenn hafi sett
bæinn á hausinn. Þó er ekki
.pnntað upp á‘‘ eígnareiknnginn
með þvi að telja gpturnar og
þess háttar til eignar á mörg
hundruð þúsumd krónur, eins og
gert er í reikningi Reykjavíkur-
bæjar.
En skattaálögurnar, hafa þær,
Útsvörin, þá ekki verið óhemju
há, úr þvj að jafnaðarmenn haía
getað lagfært fjárhag bæjarins
Rvona á fáum árum?
Árið 1927 vora útsvörin sam-
'hluta í bæjarstjórn á Isaíirði, átti
bærinn nær ekkert nema skuldir.
Enga hafskipabryggju, lítið og lé-
legt sjúkrahús, engar fasteignir að
ráði og ekkert gamalmenmahæli.
Nú heíir bærinn. eignast tvær
stærsíu fasteignirnar á kaupstað-
arléðinni, Hæsta- og Neðs.a-kaup-
staðinn, og þar með mikjnn hluta
lóðanna í bænum. Hafskipa-
bryggja, stór og vönduð, heíir
verið byggð. Sjúkrahús, eitt hið
veglegasta og ' fullkomnas'.a á
landinu, hefir verið reist. Gam-
almennahæli stofnsett Kúabúi
komið á fót fyrir bæinn. Skólinn
endprbættur og stækkaður stór-
kostlega. 1
Bæjarstjórnin á Isafirði reynir
ekki að leyna fyrir bæjarmönnum
gerðum sínum og fjáihag bæjar-
ins. Reikningar bæjarins og fyrir-
tækja hans eru birtir árlega í
opiaberu blaði, svo að bæjarmenn
allir eigi auðvelt með að athuga
þá og gagnrýna.
Reikningarnir hafa líka verið
bezta svarið við söguburði í-
haldsins. Þeir sýna, að fram-
kvæmdir bæjarins og hin nýju
fyrirtæki, sem hann hefir stofn-
að, og íhaldið spáði um, að hvert
eitt myndi setja bæinn á höfuðið,
hafa beinlínis orðið til storhagn-
aðar fjárhagslega fyrir bæinn,
auk þess hagræðis, ,sem þau veita
bæjarmönnum, og jafnframt lyf .i-
stöng nýrra framfara.
Samkvæmt r.i tningum bæjarins
fyrir árið 1927 voru eignir hans
og skuidir í árslokin sem hér
segir:
kv. niðurjöfnun um 144 þús. krón-
ur. Hér í Reykjavík, sem er tíu
sinnum mannBeiri, vora þau
þetta sama ár 1439 þúsund kr.,
eða tífalt hærri. Svipað hefir
hlutfallið verið hin árin, oig þó
jjægxa tfitölulega á ísafirði oftast
Mest er þó um það Vert, að
bæjáistjórninmi hefir lánast að
skapa skilyrði til þess, að heii-
brigt atvinnulif, þar sem verkar
menn til sjós og lands eiga sjálf-
ir framleiðslutækin og njóta af-
raksturs iðju sinnar, geti þrosk-
ast í bænum.
Óhkt hafast þær að, bæjar-
stjórnir isafjarðar og Reykjavik-
ut. I annari ráða jafnaðarmenn,
í hirmi íhaldsmenn.
1i«■t: í. .]■ \
Bælarstjóraakosnmgar
í Noregi.
Jafnaðarmenn vinna glæsileg-
an sigur.
9. október s. 1. hófust hæjar-
stjórnarkosningaf í Naregi. Var
fyrst kosið í smábæjunum, en
síðar fóru kosningarnar fram í
borgunum, cg stóðu þær yf-
ir allan mánuðinn. Fyrir kosn-
ingarnar höfðu jaínaðaimenn haft
meirihiluta í 20 bæjarstjórnum.
Héldu borgarablöðin því fram, að
jafnaðarmemm myndu engu bæta
við slg og sögðu, að þingkosn-
ingarnar væru eng.n sönnun þess,
að norska þjóðin myndi fýlgja
jafnaðarmönnunum við bæjar-
stjórnarkosningamar. Sýndi það
sig þó, að auðvaldið var hrætt
um sig, því að víðast hvar sam-
einaðist það gegn Verkamlinna-
flokknum og set.i fram einn lista,
þar sem á voru bæði vinsíri menn
og hægri menn. Þegar síðast f.étt-
ist (20. f. m.) höfðu jafnaðarmenn
fengið hreinan meiriWu'a í 57
bæjarstjórnum eða uranið meiri-
hluta í 37 bæjarstjórnum í við-
bót við ,það, sem þeir áður höfðu.
Auk þess höfðu þeir alls staðar
annars staðar bætt við sig frá
1—7 bæjarMltrúum, þótt þeir
hins vegar hefðu ekki náð þar
hreinum meirihluta. 1 10 bæjar-
stjórnum stendur á jöfnu um
jafnaðarmemn og íhaldsmenn, en
hlutkesti er þá varpað um for-
seta bæjarstjórnar, og er hamm
þá tekinm fyrir utan bæjarstjúm-
ina.
9
’ Sýna þessar kosningar, að það
hafa ekki veriö augnablikstilfinn-
ingar norskrar alþýðu, er réðu
síðustu alþingiskosningum þar i
landi. Það er auðséð, að róttæk
andleg bylting hef.r átt sér stað
í hugum þjóðarinnar og hún held-
ur áfram. Verkamannaflokkurinh
norski vejc þaranig dag frá degi
að afli og álitj.
Kristmann Guðmundsson,
hið unga íslanzka skáld í Nor-
egi hefjr sent frá sér eima skáld-
söguna eam og heitir hún „Ár-
mann og Vfldís'*. Gerist hún aðal-
lega á heilsuhæii í nánd við
Reykjavík. Bóknrinnar verður
nánar getíð hér siðnr.
Eignir:
1. Bæjarsjóðs Kr. 696885 54
2. Sjúkrahússins - 343 615 98
3. Hafnarsjóðs - 537 306 36 Kr. 1 577 807 88
Skuldir:
4. Bæjarsjóðs Kr. 550 554 50
2. Sjúkrahússins - 96 822 05
.3. Hafnarsjóðs - 134 982 94 Kr. 782359 49
Eignir meiri en skujdir Kr. 7ö5 448 39
45. tölublað.
Laimatffeila
milli
sjómanna og útgerðarmanna.
Sem kunnugt er hafin sjémenn
verið samn'ngsbuncn r um 3ja
ára skeið og er sá samningur
úti um næstu áramót, þar scm
sjómsnn hafa nú sagt homum upp.
Umræður um nýjan samn ng era
þegar byrjaðar v.ð togarae'gend-
ur. Sjémannafélögin hafa scnt út-
gerðarmönnum kröfur sinar. Kröf-
urnar eru samöar af sjö mauna
nefnd, er kosin var á fundi í Sjó-
mannafélagi Reykjavikur, ás:mt
einum fulltrúa frá Sjijmannafé-
lagi Hafnarfjarðar. Nefndina
skipuðu fjérr háse'.ar, einn mat-
sveinn, einn kyndari og einn lfir-
arbræðslumaður, sem allir era
starfandi mienn á skipunum. Til-
lögur nefndarinnar' voru ræddar á
félsgsfundi og samþyktar þar í
einu hljéði með örlidum breyt-
ingum.
Ýmsar sagnir ganga um bæ:mn
naanna á milli um hváða kröfur
sjómenn geri, og sumar þeirra eru
á ýmsan hátt verulega litaðar.
Blaðinu er enn fremur kunnugt
um, að fjöldi manna úti um land
þráir mjög að vita með sönnu
hvers sjómenn krefjast. Biaðið
hefir þvi smú:ð sér til stjórnar
Sjómannafélagisinis og fengið hjá
henni eftirfarandi, sem eru kröf-
ur þær, sem sendar hafa verið
til útgerðarmanna:
Samningur
milli Sjómannafélags Reykjavikur,
Sjómannafélags Hafna'fjarðar og
Félags isienzkra botnvö puskipa-
eigenda.
Sjómannafélag Reykjalvikur og
Sjómannafélag Hafnarfjarðar ann-,
ansvegar, og Félag íslenzkra botn-
vörpnskipadgenc'a hdns vegar,
gera með sér eftirfarandi samn-
ing um ráðningakjör háseta (þar
með taldir bátsmenn, netamenn og
aðs'.oðars ýr .menn), matsveiinai,
aðstoðarma sveir.a, Jifrarbræðslu-
manna, aðsíoðarmanna í vál og
kyndara, — á botnvörpuskipum
þeim, sem eru í síðarnefndu fé-
lagi.
Samninguriinn gildir þegar
framangreind s.kip stunda is-,
salt- og sild-veiðar.
1. gr.
- FTrá 1. janúar 1929 til I. jan-
úar 1930 skal lágmarks mánaðar-
kaup vean:
Hásetar kr. 230,00
1. netamemn — 290,00
. 2. metamemm 265,00
Bátsmenn — 325,00