Dagblað - 28.07.1925, Blaðsíða 1

EGAR maður athugar versl-
unarskýrslur Islands, sýn-
ist manni það furðulegt,
hve mikið er flutt hingað af
ýmsum vörum, sem framleiða
má í landinu sjálfu og fram-
leiddar eru hér. Skal hér nefna
sem dæmi niðursoðið fískmeti
og kjötmeti, smjörlíki, kartöflur,
hey, fataefni, egg, feitmeti, sút-
uð skinn o. s. frv., o. s. frv.
Um sumar af iðnaðarvörun-
um má ef til vill segja það, að
þær standi ekki á spórði sams-
konar útlendum vörum, en það
er þó ekki nema hálfur sann-
leikur. Hitt er satt, að menn
hafa yfirleitt eigi ennþá viður-
kent íslenzkan iðnað samkepn-
isfæran, og er það aðallega bygt
á sleggjudómum og athugunar-
leysi. Það eimir enn furðanlega
eftir af þeirri tilhneigingu hér,
að fordæma hugsunarlaust alt
innlent, en telja alt gott og
gilt sem frá útlöndum kemur,
þrátt fyrir margskonar svik. Pví
að ekki er alt gull, sem glóir,
og eigi eru heldur allar erlend-
ar iðnaðarvörur góðar, þótt í
fallegum umbúðum sé og dá-
samaðar af framleiðendum. Svo
er t. d. um sumt .erlent kjöt-
meti, að menn vita lítið hvað
þeir láta ofan í sig, er þeir eta
það. Hið sama má segja um
ódýrt sætumauk, kakaó, te o. fl.,
o. fl. Pá er það og eigi heldur
alt lax, sem selt er niðursoðið
undir því nafni. Mætti lengi
telja þannig, en hér skal látið
staðar numið sökum þess, að
efni greinar þessarar er annað,
og skal því vikið að því aftur.
Árið 1922 var flutt hingað af
kjötmeti:
Saltað kjöt og reykt 18 smál.
Pylsur..............8 —
Flesk...............3.14 —
Niðursoðið kjöt . . 13.8 —
eða samtals um 43 smálestir.
Sama ár voru voru fluttar hing-
að rúmlega 20 smálestir af nið-
ursoðnu fiskmeti; 234.5 smál.
af smjörlíki, 14.6 smál. af smjöri
og 31.2 smál. af svínafeiti. Verða
þetta samtals 280 smál. af feit-
meti, en á sama tíma sendum
vér til útlanda mestallan mör
vorn hráan og fáum fyrir hann
lítið verð. — Petta ár voru og
fluttar inn 361.2 smál. af niður-
soðinni mjólk, og er það ekkert
smáræði. En þó er ef til vill
hastarlegast, hve mikið er flutt
hingað af eggjum. Sá innflutn-
ingur eykst ár frá ári, og var
1922 orðinn 28 smálestir. ís-
lendingum er í lófa lagið, að
framleiða svo rnikið af eggjum
sem þeir þurfa, og jafnvel meira.
Væri að því stórgróði. Það er
og hart, að þurfa að flytja hing-
að mikið af smjöri, feitmeti og
ostum (93.2 smál. 1922). Töl-
urnar hér að framan sýna, að
að það er eitthvað talsvert mik-
ið bogið við þjóðarbúskap vorn.
Af kartöflum voru fluttar hing-
að 2332 smálestir árið 1922.
Innflutningur á þeim fer stöð-
ugt í vöxt, og þó mætli árlega
rækta nóg af kartöflum hér
handa öllum landslýð. Ef gizk-
að er á, að hver tunna hafi að
meðaltali kostað 20 krónur, sem
ekki er of í lagt, þá hafa ís-
lendingar á þessu ári greitt hátt
upp í hálfa miljón króna til út-
lendra bænda fyrir kartöflur, og
fyrir flutning á þeim hingað.
Um verð á hinum öðrum að-
fluttum. vörutegundum, sem
nefndar hafa verið, verður ekk-
ert sagt með vissu, en betur
hefði það verið komið hjá ís-
lenzkum fyrirtækjum.
»ísland fyrir íslendinga« hafa
verið hvat'ningarorð margra
mætra manna á síðari árum.
Þó hefir mönnum sézt furðan-
lega yfir það í viðskiftum. Þar
er ísland enn alt of mikið fyrir
útlendinga, vegna hugsunarleysis,
og hins, að íslendingar kunna
ekki að hagnýta sér ísland eins
og skyldi. »Að vera sjálfum sér
nógur« eru nú einkunnarorð
margra þjóða; en þótt íslend-
ingar komist aldrei svo langt,
geta þeir þó komist miklu lengra
í þá áttina en nú er.
Hreiudýrarækt.
I
Stutt athugasemd.
»DagbIaðið« hefir í gær hafið
máls á ný um hreindýrarækt
hér á landi, og á blaöið þakkir
skilið fyrir. Er mál þetta óefað
mjög miklu meira virði heldur
en íslendinga alment órar fyrir.
í grein þessari lilfærir Dag-
blaðið kafla úr ritgerð hr. Helga
P. Briem í síðasta Eimreiðar-
hefti. Er þar um misskilning
nokkurn að ræða eða gálej'si,
er eg leyfi mér að leiðrétta, þar
eð það er eigi einskisvert atriði
sem um er að ræða. í grein
sinni kemst H. P. Br. m. a.
þannig að orði:
»Skinnið (hrein-skinnið) er
mjög létt og hlýtt og þvi ágætt
í svefnpoka og þessháttar. En
það er ónýtt í föt, og ganga
Lappar því klæddir vaðmálk.
Eins og gefur að skilja er
þetta misskilningur höfundar,
og stafar sennilega af því, að
hann hitti fyrir Lappa í vað-
málskuflum í norðurbygðum
Svíþjóðar — að sumarlagi.
Lappar vefa eigi sjálfir vað-
mál né aðra dúka. Þeir búa
eingöngu að hreindýrum sínum
og lifa algerlega á þeim. Hafa
þeir frá aldaöðli klæðst hrein-
bjálfum eða finn-kuflum (bœska,
á norsku pæsk) og gera það enn.
Skófatnaður þeirra er einnig úr
hreinskinni: Skallar eða »finn-
skór« með hárinu á og gab-
magak (komager á norsku) úr
rökuðu hreinskinni barkalituðu.
Eru skór og kuflar saumaðir
með hreindýra-sinum. Tjöld
Lappa eru einnig alla jafna úr
hreinskinni. Pó mun koma fyrir
nú á dögum, að Lappar fari að