Dagblað - 21.10.1925, Blaðsíða 2

2
DAGB LAÐ
lögreglueftirlit, jafnvel hversu
gott sem það er. En auðvitað
er lögreglueftirlitið samt sem áð-
ur nauðsynlegt og það sem allra
fullkomnast. Og má þá fyrst
vænta verulegs árangurs til veru-
legra umbóta á háttsemi manna
þegar örugt lögreglueftirlit og
ákveðið almenningsálit leggja lið
sitt saman til gagnlegra átaka.
LeikirogleikhQs.
Upp úr miðöldunum kom svo
endurfæðing allra lista, þar á
meðal ieikritagerðar og leiklist-
ar. Pegar Spánn var orðin eitt-
hvert voldugasta ríki heimsins
vegna nýlenda sinna í Ameríku
og silfurnámanna, sem Spán-
verjar ráku þar, komu fram hjá
Spánverjum leikskáldin miklu,
Calderon og Lopez de Vega.
Að leikrit þeirra voru leikin
hundruðum saman og að þau
voru sýnd margsinnis hvert,
það vitum vér. Það er til Iítils
að reisa Bió uppi á Holtavörðu-
heiði; umferðina og Bíógestina
vantan algerlega, og eins víst
er það, að enginn skrifar leik-
rit, séu engin likindi til þess að
þau verði leikin. En brátt komu
fleiri til skjalanna. Á blómatíð
Frakklands, undir stjórn Lúðvik
XIV., komu fram þeir Racine, Cor-
neille og Moliére, og auk þess
ýmsir víðfrægir höfundar. Bók-
mentirnar fylgja vanalega, eða
ganga á undan framförum í
flestum efnum.
1588 sigruðu Englendingar ó-
yfírvinnanlega flotann, sem Filip
II. sendi út til að leggja Eng-
land undir Spán. Meðvitund
Englendinga um sjálfa sig óx
mjög, og sigurinn lyfti þeim eins
og sigur Grikkja yfir Persum
lyfti hinni grísku þjóðármeðvit-
und. Þá kom fram i Englandi
hvert leikritaskáldið á fætur öðru,
og mætti nefna hér höfuðmenn-
ina, Kristofer Marlowe, Ben.
Jonsson, og einkanlega William
Shakespeare. Með honum hafa
leikritaskáldin náð allra hæzt.
Hann er bezta leikritaskáldið,
sem enn hefír komið fram, og
ber höfuð og herðar yfir alla
hina að fornu og nýju. í Lond-
on var það heldur ekki ófyrir-
synju að yrkja leikrit þá. Nú
er álitið að 300 leikhús hafí ver-
ið til i London i þá daga þótt
bærinn hefði ekki nema 300000
íbúa. Leikhúsatalan er liklega of
hátt sett. Þá rituðu menn ekki
leikrit til lesturs, en aðeins til
að leika þau, og þó gaf Ben.
Jonsson út öll leikritin sin, og
John Hemminge og Condell gáfu
út öll leikrit Shakespeare’s 6—7
árum eftir að hann var dauður.
Útbúningurinn á Shakespeare’s
leikhúsinu var mjög einfaldur.
Leiksviðið var rúmgóður pallur,
með mörgum inngangsdyrum, og
aftast var altan, sem gat verið
borgarveggur, eða til dæmis sval-
irnar, sem Julía kemur fram á
í Romeo og Julíu. Tjöld voru
ekki notuð, hvorki til að sýna
stofu, skóg, fjöll eða múra, þjónn
á leikhúsinu kom inn með spjald
og á þvi stóð staðurinn, sem
leikið var á í það sinnið: »Gata
í Londoncc. sÞetta er Trjóuborg«,
»Nótt í skógi« o. s. frv. ímynd-
unarafl áhorfendanna varð að
skapa sér útsýnið og gerðu það
vist lika. Ef skift var um leik-
svið þá gat líka verið liðinn
timi milli þess sem um þau var
skift. Allur heimurinn var þann-
ig þar á pallinum. Petta var
mikill léttir fyrir andans flug
höfunda, eins og W. Shake-
speare’s, og menn segja nú alment,
an það sé ekki við nokkurs
manns hæfí, að skrifa eins fjör-
ug atriði, eins og hann gerði.
Engin rós stendur ávalt i
blóma, og þó Lundúnaleikhúsin
væri vel sótt og ætti þessa ágætu
höfunda, sem nefndir voru auk
annara, þá fjandsköpuðust Pú-
rítanarnir við leikhúsin og fengu
í lög ýmsar takmarkanir á þeim,
og þegar veldi þeirra stóð sem
hæðst var leikhúsunum lokað.
En Shakspeare kom upp aft-
ur í höndunum á Garrick, og
um alt Pýzkaland og Norður-
lönd hefir hann verið leikinn
upp aftur og aftur. Pað er bezta
viðurkenningin fyrir hinu ævar-
andi gildi, sem hann hefír, og
því, að hann er einn af þeim
andans stórmennum, sem hafa
geflð leikhúsum og leiklist æ-
varandi líf. Frh.
HDagBlað.
Bœjnrmálablað. FrcttnblnO.
Ritstjóri: G. Kr. GuðmundssoM,
Læbjartorg 2. Símar 744 og 445.
Viótalstími kl. 5—7 síöd.
Afgreiðsla: Lækjartorg2. Sími744.
Opin alla virka daga kl. 9—7.
Blaðverð 10 au. eint.. Askriftar-
giald kr. 1,50 á mánuði.
Prentsmiðjan Gutenberg, h.f.
Borgin.
Sjávnrföll. Síðdegisháflæður kl.
7,45 i kvöld. Árdegisháflæður kl.
8,10 i fyrra málið.
Nætnrlæknir í nótt er Ólafur
Gunnarsson, Laugaveg 16. Simi 272.
Nætnrvörðnr í Rvíkur Apóteki.
Tíðnrfnr. Hægviðri alstaðar, nema
í Vestm.eyjum snarpur vindur (7),
og austlæg átt víðast hvar. Heitast
var í Hornafirði 7 st., Vestm.eyjum
6, Rvik, Seyðisf. og Raufarhöfn 5,
Stykkish. 2, Akureyri og Hólsfjöll-
um 0 og ísaf. 2 st. frost. — 1 Khöfn
var 4 st. jhiti, Færeyjum 8, á Jan
Mayen 1 og í Angmagsalik 5 st frost
í gær. — Djúp loftvægisl. fyrir sunn-
an land. Búist er við norðaustlægri
átt á Norðvesturlandi, en austlægri
átt annarstaðar með úrkomu á Aust-
urlandi, en þurviðri á Vesturlandi.
m
Botnfa fór héðan í nótt vestur um
land til Akureyrar. Farþegar: Jón
Ólafsson kaupm. og frú, Ól. Guð-
mundsson kaupm., Páll Melsted og
Kristján Nielsem verslm., Valgeir
Helgason stúdent o. m. fl.
Skaftfelllngnr hleður i dag til
Vestmannaeyja og Víkur.
»Sagn Borgnrættarinnnr((, sem flest-
ir kannast við, er nú sýnd í Nýja Bió.
ísfisksnlnn i Englandi gengur frem-
ur treglega, og hafa flestir botn-
vörpungarnir, sem út hafa farið,
selt fyrir lágt verð. í fyrradag seldi
Ari afla sinn fyrir 675 sterlpd., Arin-
björn hersir fyrir 864, og Hafsteinn
fyrir 930 sterlpd.
Fasteignneigendnfél. heldur fund i
kvöld í Bárunni og hefst hann kl. 8.
Feningar;
Sterl. pd.............. 22,30
Danskar kr............ 115,42
Norskar kr............. 94,24
Sænskar kr............ 123,45
Dollar kr............... 4,62
Gullmörk.............. 109,77
Fr. frankar............ 20,55