Skutull - 05.08.1928, Side 1

Samsæri í Rússlandi.
Blöðin bafa í sumar við og við
fluM frófcfca9keyti um samsæri gegn
sovjefcríkinu rússneska. Skeyti þeasi
Jhafa verið mjög ónákvæm og offc
villandi og lítið verið gerfc úr
þessu, jafnvel gefið í skyn, að
saklausir menn hafi verið liand-
teknir og samsærið hafi ekki verið
til í raun og veru, heldur hafi
verklýðsstjórnin fundið málarekst-
urinn upp fcil þesa að draga afc-
hygli heimsins frá öðrum gerðum
hennar.
Sannleikurinn í þessu máli er
sá, að hér var um sfcórvægileg
samtök að ræða, fcil þess að koma
fófcum undan rússnesku verklýðs-
stjórninni.
Það var í marsmánuði s.l., að
upp komsfc urn samtök verkfræð-
inga og verkstjóra í kolanámun-
um í Shakty í norður Kákasus í
svonefndu Donetz-hóraði. Sam-
tökin voru um það, að eyðileggja
smám samon námurnar, með því,
að reka þær eins illa og unt var,
hæfcta að grafa kol í besfcu göng-
unum og hleypa þar vafcni á, byrja
á 'nýjum göngum þar sem lítil
eða engin kol voru og gera verka-
mennina óánægða við stjórnina.
Við raunsókn málsins kom það
i ljós, að samtökin voru miklu
víðfcækari. Þau náðu víða um
landið og til ýmissa iðngreina, og
þátttakendur voru meðal hátfcsettra
kolaverkfræðinga í Moskva. Fjár-
sfcyrk hafði fólagsskapurinn frá
fyrverandi eigendum námanna og
félögum þeirra i úfclöndum og hafði
tekið á raóti stórfé. Einn maður
hafði t. d. fcekið -við 700 þúsund
gullrúblum og dreift því meðal
fólaga sinna, Tilgangurinn með
félagsskapnum var eigi að eins
sá, að neyða RÚ9sa til að selja
námurnar útlendingum á leigu,
heldur og sá, að sfcöðva alla kola-
framleiðslu í landinu, ef ráðist
yrði að Rússum af auðvaldi annara
landa.
Fólagsskapur þessi hefir starfað
siðan árið 1921, og furðar margá*
á því, hve lengi bann hefir getað
þrifisfc. En ástæðan til þess er sú,
að meðlimir fóiagsins eru allir
andsfcæðingar núverandi stjórnar,
þjónar fyrverandi eigenda, en með
sérþekkingu í sinni grein, svo þeir
höfðu frjálsar hendur með reksfcur
námanna. Þeir voru einnig afar
varkárir með val á aðstoðarmönn-
um sírium og fcóku þá því að eins
i fólagsskapinn, að þeir væru þeim
þaulkunnugir. Margir höfðu unnið
saman fyrir byltinguna í námunum
og sumir höfðu jafn vel verið eig-
endur þeirra áður. Sovjefc-stjórnin
trúði þessum mönnum, sem fag-
mönnum, fyrir rekstri námanna,
en þeir höfðu alt aðra lífsskoðun
en hún og fundu enga hvöt hjá
sér til að vinna þjóðinni samvisku-
samlega. Þeirra yfirmenn voru
gömlu eigendurnir, sem flúið höfðu
laodið.
Alis voru 53 menn kærðir fyrir
uppreist þessa, þar af 3 Þjóðverjar.
Meðgengu margir þeirra þáfcttöku
sina, meiri eða minni, í samtökun-
um, og skýrðu fullkomlega frá
gerðum fólagsskaparins og ætlun
hans.
Auk þeirra, sem áður höfðu
verið eigendur, upplýstist, að ýms
ríki höfðu veifcfc aðstoð sina og
verið í vitorði um samsærið.
Einkum var unnið að því á síð-
asfca ári, að undirbúa sambandið
við stórveldin, svo hægfc væri
að flýta hruni hins rússneska
jafnaðarmannaríkis. Verkfræðing-
arnir höfðu ágæfc tækifæri til þess
að koma fram æfclun sinni, því að
þeir voru oft og tíðum sendir utan
til þess að semja um kaup á vól-
um og öðru slíku, er til reksturs
námanna þurfti. I þeim ferðum
störfuðu þeir sem mesfc að gengi
félagsskapar síns, og öfluðu sór
frekari sambanda við skoðana-
bræður sína erlendis, bæði inn-
lenda og erlenda.
Fyrir skömmu síðan er dómur
fallinn í málum þessara sökudólga.

„RJETTUR"
v — Tímarit um þjóðfélag;s- og 4
f menningarmál. Kemur út tvis- -)
l var á ári, 14—16 arkir að stærð.
Flytur frœðandi greinar um
bókmentir, þjóðfélavsmál, listir
r og önnur menningarmál. Enn ^
fremur sögur og kvæði, er-
lend og innlend tíðindi. —
Árgangurinn kostar 4 kr.
Gjalddagi er 1. október.
-)
-5
-5
-i
_____________ -5
Ritstjóri: * ^
EINAR OLGEIRSSON, kennari.
-5
r
r
S-
r
L
b
r
^<■•4:. -4-_
Aðalumboðsmaður:
Jón G. Guðmann, kaupmaður.
P. O. Box 34, Akureyri.
Gerist áskrifenöur!
Voru 11 dæmdir til dauðe, þar af
var dómi 6 breyfcfc i æfilanga hegn-
ingarvinnu, 36 voru dæmdir í eins
til tíu ára fangelsi, 4 fengu skil-
orðsbundinn dóm, þar á meðal
einn Þjóðverjinn, tveir Þjóðverjar
voru sýknaðir.
Eftir að dómur þessi var'birtur
og rannsókn málsins var gerð
heyrum kunnug, lækkaði mjög
hávaðinn í erlendum auðvaldsblöð-
um, og tala þau nú sem minst um
þe9sa gífurlegu áris á rússneska
jafnaðarmannaríkið.
Af þessu máli ættu jafnaðar-
menn um heim allan að læra það,
að samvinnan við ihaldið getur
aldrei borið góðan ávöxt fyrir
framgang jafnaðarstefnunnar og
það er hættulegt að treysta á trú-
mensku þeirra manna, sem bafa
alfc aðra hfsskoðun en þá, sem
þeir eiga að vinna í samræmi
við. Alþýðan verður að treysfca
sjálfri ser og varpa frá sór þeirri
kreddu, að hún só ver fallin til
framkvæmdanna, en auðmaðurinn.
(Að mestu eftir ,,Inprecor“.)