Skutull - 15.08.1945, Page 6

152
S K U T U L L
lengri tíma. — Úr þessu hafði ver-
ið bœtt, með því að setja nýja at-
vinnu í gang, áður en þú áttaðir
þig á því. Þarna reyndist þú, því
nokkuð svifaseinn.
Ásakanir þínar í garð bæjar-
stjórnarmeirihlutans, vegna þess að
ekki skuli ennþá vera byrjað á
flugvélabrautinni urðu þér þá ekki
síður rækilega til skammar. Þar
situr allt fast lijá flugmálastjóra
kommúnista, og enginn skriður
fæst á málið, þrált fyrir ítrekaðar
tilraunir bæjarstjórnar í þá átl að
reka eftir undirbúningi málsins.
Hefði þó verið tilvalið að grípa
til þess verkefnis í vor, þegar vinn-
an í fisktökuskipunum bætti, öll-
um að óvöru. \
Hinu hefi ég aftur enga trú á,
að kommúnistum dugi flugvéla-
brautin sem tálbeita við næstu
bæjarstjórnarkosningar, og niundi
þeim þó sízt af veita.
Mun bæjarstjórnin knýja fast á
um það, að undirbúningi þessa
mannvirkis verði hraðað, bæði
mannvirkisins sjálfs vegna og líka
til þess að bægt sé að vinna að
því í haust, enda mun þá tæplega
af verkefnum veita, ef síldveiðarn-
ar bregðast svo gersamlega sem nú
er útlit fyrjr.
Þá skal ég að síðustu minnast á
veg þann að Nónhornsvatni, sem
Halldór frá Gjögri fullyrðir — eftir
Jóni klæðskera — að lagður sé
þremur árum of seint.
Verð ég þó að hryggja þessa
vini mína með því, að fullyrða, áð
þessi staðhæfing þeirra er á mikl-
uin misskilningi byggð.
Tvö undanfarin sumur var aðal-
lega unnið að því við Nónvatns-
virkjunina, að grafa fyrir pípu-
lögn, sprengja fyrir stýflustæði við
Nónvatn, og flytja þrýstivatnspíp-
una, leggja hana og ganga frá
henni til fulls. Einnig voru þá
steyptir steinstöplar á pípulegunni,
og nam efni í þá hundruðum
tonna.
Allt þetta útheimti flutninga á
þeirri leið sem þrýstivatnspípan
átti að leggjast, en ekki yfir fjall
að stíflustæðinu við Nónhorns-
vatn.
Meðan þessi hluti verksins var
unninn fóru flutningarnir fram á
sporbraut, sem lögð var rétt með-
fram pípuskurðinum, og er það álit
allra, sem til þekkja, að þeir flutn-
ingar hafi gengið ágæta vel. Jafn-
frammt gátu ])eir menn, sem að
flutningunum unnu, starfað að öðr-
um verkum í ígripum bæði í bitteð-
fyrrasumar og fyrrasumar. Þannig
þótti jafnvel ekki rétt í fyrrasumar,
þegar unnið var nokkuð að stíflu-
gerðinni við Nónbornsvatn að
breyta flutningunum, þar sem ])á
hefði þurft að tvískipta liðinu, sök-
um ólokinna verkefna við pípulögn
og niðri í Engidal.
Nú í vor blasti málið öðruvísi
við. Nú var öllum verkefnum á
þessum hluta virkjunarsvæðisins
lokið. Vinnan, sem eftir var, átti
nálega öll að fara fram uppi við
Nónhornsvatn eða þar í grend. Þá
hafði viðhorfið líka breyzt að því
leyti, að nú voru fáanlegir bílar
með drifi á öllum hjólum og því
liægt að komast af með miklu
ódýrari vegagerð, en ella befði
þurft. Nú hefir sem sé rúmlega 5
kílómetra leið af Breiðadalsheiðar-
vegi til Nónhornsvatns verið rudd,
og lagður í það nokkur kostnaður.
En samt er leið þessi ækki greið-
færari en svo, að bílaeigendur eru
ófáanlegir til að leggja bíla sína í
flutninga ])essa leið. Munu flutn-
ingarnir því fara fram með 10-
bjóla-bifreið, sem Rafveitan hefir
keypt í þessu skyni.
Af þessu má öllum Ijóst vera, að
bæði klæðskerinn, og baldursrit-
stjórinn; hafa talað um þennan um-
rædda veg af næsta lílilli þekkingu,
enda hvorug kempan lagt það á
sig að líta þessar framkvæmdir eig-
B j örgunarskútumál
Yestfjarða.
Framb. af 1. síðu.
eigi að vera böfuðatriði væntan-
legra samninga:
a. Að björgunarstarfið sitji í fyrir-
rúmi fyrir gæzlustarfinu og skip-
ið verði byggt sem björgunar-
skip.
b. Að slysavarnasveitirnar leggi
fram það fé, er þær ráða yfir,
gegn því, að ríkissjóður leggi
fram hinn bluta byggingarkostn-
aðarins sem framlag eða til vara
vaxtalaust lán. Skútan sé eign
Slysavarnafélags Islands eða
slysavarnasveita Vestfjarða,verði
horfið að því ráði að koma á
fót fjórðungssamböndum innan
Slysavarnafélagsins.
c. Að heimilisfang skipsins verði
á Isafirði. Skipshöfn þess vest-
firzk og trúnaðarmenn slysa-
varnasveitanna bafi íblutun um
byggingu og rekstur skipsins á-
samt Slysavarnafélagi Islands.
d. Að ríkissjóður taki að sér rekst-
ur skipsins um óákv^ðinn tíma
og skuldbindi sig til, að björg-
unar- og gæzlusvæði þess sé
bundið við Vestfirði (svæðið
frá Látrabjargi að Geirólfs-
gnúpi)“.
Ennfremur samþykkti fulltrúa-
fundurinn áskorun til aðalfundar
Slysavarnafélags Islands, að taka
'björgunarskútumál Vestfirðinga lil
umræðu og ákvörðunar á grund-
velli framangreindra tillagna.
Fulltrúafundurinn kaus 3ja manna
nefnd til þess að vinna að fram-
kvæmdum málsins. Aðalmenn í
nefndinni voru þeir: Eiríkur Ein-
arsson, Torfi Hjartarson og Arngr.
Fr. Bjarnason, en varamenn þeir:
Bárður G. Tómasson, Hannibal
Valdimarsson og Einar Guðfinns-
son. Tóku aðalmenn starx til starfa
að fulltrúafundinum loknum. Var í
fyrstu óskað eftir að ríkisstjórnin
sendi umboðsmann til Isafjarðar
til þess að undirbúa samninga um
framkvæmd björgunarskútuináls-
ins. Af því varð ekki. Fór björgun-
arskútunefnd þá til Reykjavíkur 20.
marz 1938 til þess að ræða við
fulltrúa ríkisstjórnarinnar og Slysa-
varnafélag lslands*"og undirbúning
sámninga. Dvaldi nefndin í Reykja-
vík í þessum erindum til marz-
mánaðarloka. Varð að samkomu-
lagi við fulltrúa ríkisstjórnarinnar,
br. Pálma Loftsson forstjóra, að
smíðað yrði nýtt björgunar- og
gæzluskip, sem:
1. yrði staðbundið við Vestfirði frá
1. oklóber til 1. maí ár hvert.
2. Björgunarstjóri, valinn af slysa-
varnasveitunum, liafi á liendi
stjórn skipsins, sé um björgun að
ræða og nauösyn krefur, sam-
kvæmt nánara samkomulagi
milli stjórnar landhelgisgæzl-
unnar og björgunarstjóra.
3. Að slysavarnadeildirnar hafi lil-
lögurétt um smíði bátsins.
4. Að björgunarstjóri befði íhlut-
unarrétt um val skipverja.
Til viðbótar ofangreindu náðist
og samkomulag milli umboðsmanns
ríkisstjórnarinnar og björgunar-
skútunefndar um eftirfarandi:
5. Að farist skipið eða hætti störf-
um skyldi framlagið endur-
greiðast blulfallslega, miðað við
vátryggingu eða verðmæti.
0. Að skipið ætti heimilisfang á
Isafirði, ef því yrði viðkomið.
Frá bendi Slysavarnafélags var
eftir all-Ianga bið sam])ykkt svo-
bljóðandi ályktun:
„Stjórnin samþykkir, að mál
in augum, auk l)ess sem slík mál
liggja greinilega utanvið bæði
klæðskera- og skolpveitufagið.
Ástabréfi ísbúsbankastjórans tel
ég ástæðulaust að svara að þessu
sinni.
þetta verði af henni tekið til ræki-
legrar athugunar og að því loknu
strax leitað álits ríkisstjórnarinnar
um það bvort bún sé reiðubúin að
byggja varðskip, sem staðbundið
sé við Vestfirði, og stundi björgun-
arstarfsemi yfir vetrarmánuðina
þar, ef Slysavarnafélag Islandíc fyr-
ir hönd slysavarnasveita Vest-
fjarða lánaði nokkurn liluta bygg-
ingakostnaðarins.
Fulltrúum Vestfjarðasveitanna
verði sendar niðurstöður athugan-
anna að þeim loknum (þær konm
aldrei).
Varð þessi samþykkt mjög til taf-
ar lausn málsins, en samstarfið
milli trúnaðarmanns ríkisstjórnar
og björgunarskútunefndar hélt á-
fram. Stundum virtist miða nokk-
uð á leið, en svo kom óvæntur
bobbi í bátinn, einn eða annar, og
allt sellist í sama farið.
1 byrjun júnímánaðar 1939 bók
ríkisstjórnin ákvörðun um smíði
björgunar- og gæzluskips á fram-
angreindum grundvelli. Var br.
Bárði G. Tómassyni skipaverk-
fræðingi falið að gera uppdrætti og
útboöslýsingu. Teikningu Bárðar
var nokkuð breytt við nánari at-
hugun. Var gengið frá teikningu og
útboðslýsingu í septembermánuði
1939, en þá var hafinn hinn ægilegi
bildarleikur, sem nú nýlega er
slotað í Evrópu. Féllu þá frekari að-
gerðir í málinu niður þar til á ár-
inu 1941. Var þá smíði skipsins
boðin út, og komu fram eftirfar-
andi tilboð:
Frá skipasmíðastöð Kea, Akur-
eyri: Fyrir smíði skipsins (án vél-
ar) 245 þús. krónur.
Frá skipasmíðastöð Magnúsar
Guðmundssonar, Reykjavík: Fyrir
smíði skipsins (án vélar) 260 þús.
krónur.
Frá skipasmíðastöð Bárðar G.
Tómassonar, Isafirði: Fyrir smíða-
vinnu við skipið (án vélar) 90 þús.
krónur. ,
Frá skipasmíðastöð Marselíusar
Bernbarðssonar, Isafirði: Fyrir
smíðavinnu við skipið (án vélar)
90 þús. kr.
Til þess að ýta á um framkvæmd-
ir í málinu átti -björgunarskútu-
nefnd simtöl við Hermann Jónas-
son, þáverandi forsætisráðberra,
Ólaf Tbors, þáver andi atvinnumála-
ráðherra, Ásgeir Asgeirsson, al])in.,
Finn Jónsson, alþm. og Vilmund
Jónsson alþm. ^ ráðuneytisfundi
var sv'o ákveðið að smíða ekki um-
rætt björgunar- og gæzluskip að
svo stöddu.
Á árinu 1942 var af bálfu björg-
unarskútunefndar í samráði við
forstjóra skipaútgerðar ríkisins
gerðar nýjar tilraunir um lausn
málsins, en þær báru engan árang-
ur.
F r am k væm d b j ö rgu n a r sk ú t u-
málsins var svo á ný hreyft af nú-
verandi dómsmálaráðherra, Finni
Jónssyni alþm., 26. júní þ. á. Ræddi
hann málið við björgunarskútu-
nefnd og stjórnir slysavarnasveit-
anna á Isafirði. Kvaðst ráðherrann
myndi beita sér fyrir lausn ináls-
ins á sama grundvelli í aðalatriðum
og áður befði verið lagður, ef ])að
væri einhuga vilji slysavarnasveita
á Vestfjörðum. Kom þegar í Ijós
sami ábugi og einhugur um lausn
björgunarskútumálsins og áður bef-
ir verið. Varð að ráði að boðað
væri lil fulltrúafundar slysavarna-
sveitanna til umræðu og ályktunar
um málið. Var sá fundur lialdinn 8.
þ. m. Ríkti þar alger einhugur um
framkvæmd björgunarákútumálsins
og svobljóðandi ályktun samþykkt
af öllum fulltrúum:
Fulllrúafundur slysavarnasveita
Vestfjarða baldinn á Isafirði 8. júlí
1945 samþykkir:
Að skora á slysavarnasveitir
Vestfjarða að sameinast um fram-
kvæmd björgunarskútumálsins með
því:
1. að beitast fyrir því, að smíðað
verði vandað og vel útbúið björg-
unar- og gæzluskip, ekki minna
en 100 rúmlestir, með tveimur
aðalgangvélum.
2. að ríkissjóður eða landhelgis-
gæzlan annist rekstur skipsins.
3. að fullnægt verði skilyrðum
þeim, sem áður er samið um,
og skýrt er frá í skýrslu björg-
unarskútunefndar frá 20. foi)r.
1941.
4. að slysavarnasveitir Vestfjarða
leggi fram 200 þúsund krónur
til smíði og útbúnaðar skipsins,
þegar ofangreind skilyrði eru
iryggð.
5. Um framkvæmd inálsins sé fullt
samráð við stjórn Slysavarnafé-
lags Islands og leitað tillagna
þess um kröfur, er gera beri til
björgunarútbúnaðar skútunnar.
6. Að öðru leyti felur fundurinn
björgunarskútunefnd að vinna
að framgangi málsins og skal
henni heimilt að greiða beinan
kostnað af starfi sínu af sam-
eiginlegu fé.
1 björgunarskúlunefnd kaus full-
trúafundurinn sem aðalmenn:
Arngr. Fr. Bjarnason, Hannibal
Yaldimarsson og Guðmund Guð-
mundsson skipstjóra.
Varamenn: Frú Sigríður Jóns-
dóttir, Sigurjón Sigurbjörnsson og
Einar Guðfinnsson.
Fulltrúi Slysavarnafélags Islands,
br. Henry Hálfdánarson, sat fund-
inn og tók þátt í atkvæðagreiðslu.
Um miðjan júlí mánuð fóru þeir
Arngr. Fr. Bjarnason og Hannibal
Valdimarsson til Reykjavíkur til
undirbúnings samninga. Hafa nú
verið gerð drög lil samninga með
samkomulagi ■ dómsinálaráðlierra f.
b. ríkissjóðs og Slysavarnafélags Is-
lands og björgunarskútunefndar.
Eru þau í öllum aðalatriðum hin
sömu og greint er frá hér að fram-
an. Hefir Slysavarnafélag Islands
tilnefnt þá Guðbjart Ólafsson, for-
seta Slysavarnafélagsins, og Henry
Hálfdánarson, skrifstofustjóra
Slysavarnafélagsins, sem fulltrúa
sína, og mun stjórn Slysavarnafé-
lagsins rita slysavarnasveitunum
hvatningarbréf um einhug og á-
framhaldandi fjársöfnun til björg-
unarskútumálsins.
Eins og að framan greinir er
ekki samið um ineira en 200 þús-
und króna framlag frá slysavarna- ^
sveitunum, og mun sý fjárhæð að
mestu fyrir bendi, en þar sem á-
kveðið er að skipið verði útbúið
öllum nýjustu og fullkomnustu
björgunartækjum, og siníði og út-
búmvður skipsins verður sennilega
yfir eina miljóii króna, telur björg-
unarskútunefnd og fulltrúar sl.vsa-
varnafélagsins æskilegt, að framlag
slysavarnasveítanna yrði um 250
þúsund krónur.
Margar slysavarnasveitir bafa
starfað með ágætum fyrir björgun-
arskútumálið, og vegna fjársöfnun
þeirra stendur lausn málsins nú
fyrir dyrum. Er það ósk og von
björgunarskútunefndar, að þar
fylgist allir einliuga,, að, svo við
gelum sem fyrst fengið liið lang-
þráða björgunar- og gæzluskip, sem
veita skal fiskiflotanum okkar að-
stoð, bjarga þeim, sem í nauðum
standa, og verja landhelgina.
Dómsmálaráðberra, Finnur Jóns-
son, befir sýnt mikinn áliuga um
framkvæmd málsins, enda er liann
gjörkunnugur nauðsyn þess.
Við heitum á alla góða menn og
konur í slysavarnasveitunum, og
utan þeirra, að starfa duglega og
einhuga í björgunarskútumálinu.
Sameiginlegt öryggi, sæmd og
metnaður á að bvetja okkur lil
þess sameiginlega, að björgunar-
og gæzluskip okkar Vestfirðinga
verði traust og golt skip í alla
staði, og svo vel búið ýmsum
tækjum lil björgunar, að skútan
okkar standi fremsl í fylkingu ís-
lenzkra björgunarskipa.
Arngrímur Fr. Bjarnason,