Vesturland - 19.03.1932, Side 1

v' ./
IX. árgangur.
Isaflörður, 19. marz 1932.
7. tölublað.
■ fll!llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll|l|||||||||||||||||||||||||||||||lllll|llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll||lll!llllllllllllllllllllllllll!llllllllllllllt| ■
Ulllíf ^ÍIIIÉ
Innilegt þakklaeti votta eg öllum vinum og vanda- |
| mönnum fyrir auösýnda vinsemd á 60 ára afmælisdegi |
| mínum 4. þ. m.
z Kirkjubóli 8. marz 1932. =
| Kristjana Sigurðardóttir.
■ llllllllllllll!ll;lllll|i|lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll!llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll ■
Alþingi.
Ríkisstjórn 1932.
Á þingmálafundum s. 1. ár, hafa
komið fram mjög ákveðnar tillög-
ur um, að dregið verði þegar á
þessu ári allverulega úr útgjöldum
rikissjóðs. Tillögurnar hafa allar
verið samþykktar án mótatkvæða.
Kjósendur úr öllum stjórnmála-
flokkum hafa greitt tillögunum
atkvæði.
Eru þær nú fram komnar í
sameinuðu þingi i tillögu til þings-
ályktunar, — og eins og vænta
mátti, er það Sjálfstæðisflokkurinn
er beitir sér fyrir þvl, að vilji
þjóðarinnar verði ekki likilsvirtur.
Flutningsmenn till. eru þeir Jóh.
Jósefsson og Jón Þorláksson, og
er hún á þessa leið:
„Alþingí ályktar að skipa firnm
manna nefnd til þess:
1. Að rannsaka möguleika á og
gera till. um lækkun á útgjöldum
rlkissjóðs, t. d. með fækkun opin-
berra starfsmanna, afnámi ónauð-
synlegra styrkveitinga og sparnaði
í þjóðarbúskapnum yfirleitt.
2. Að rannsaka rekstur hinna
ýmsu stofnana og fyrirtækja rlk-
isins og gera till. um niðurfærslu
tilkostnaðar við þær.
Embættismönnum og starfs-
mönnum rikisins eða rikisstofnana
skal skylt að láta nefndinni 1 heild
eða hverjum einstökum nefndar-
manni i té sérhverjar uppllýsing-
ar, er varða embætti beirra eða
stofnun þá, er þeir vinna við.“
Á bak við þessa tillögu standa
allir íslendingar nema rikisstjórn-
in og fáliðuð sveit manna —
fremur dáðlítil til drengskapar. —
Vænta fáir þess að Tímamenn á
þingi bregðist drengilega við til-
lögunni, — en hitt kæmi engum
á óvart, þó rfkisstjórnin gerði til-
raun til að senda þingmenn heim,
og fresta úrlausn bæði þessa máls
og annara.-------
— Vantraustið á ríkisstjórninni
fer dagvaxandi. Hún er af því
umsetin. Hún getur enga bót ráð-
ið á þeim vandræðum er hún
hefir stofnað til, — vill það ekki.
Allt starf rikisstjórnarinnar lýtur
að því einu, að stritast við að
sitja. —
En einnig það verður erfiðara
með degi hverjum, því fjölda
margir gætnir Framsóknarmenn
styðja stjórnina ekki lengur, en
bíða með óþreyju eftir því að
Framsóknarflokkurinn klofni, —
þeir vita að hann er að liðast í
sundur.
Flestir íslendingar vita nú, að
rikisstjórnin hefir stefnt, og stefn-
ir þjóðarbúskap öllum til eyði-
leggingar. — En þeir una þvi
ekki lengur. Þjóðin er að rísa á
fætur, og hún mun krefjast þess
áður en langt um líður, að ríkis-
stjórnin fari frá völdum.
Atkvæði.
Oft hefir Tímastjórnin á undan-
förnum árum unnið til óhelgi sér,
en með vafasömum veiðibrellum
hefir henni tekist að lafa við völd
allt fram á þennan dag. — En
nú virðist frumvarp það um breyt-
ingu á stjórnarskránni er þeir
Jón Þorláksson, Jón Baldvinsson
og Pétur Magnússon flytja, ætla
að verða banabiti þessarar vand-
ræðastjórnar.
Frumvarpið felur í sér þá kröfu,
að frelsisréttur þjóðarinnar fái not-
ið sln, að öllum borgurum þjóð-
félagsins sé tryggð almenn og
jöfn mannréttindi: atkvæðisréttur
allra íslendinga verður jafn verð-
mætur. Allir stjórnmálaflokkar fá
þingsæti I hlutfalli og samræmi
við atkvæðamagn það er þeir ráða
yfir. — Áuk þess fer frv. fram á,
að atkvæðisréttur til alþingiskosn-
inga sé bundinn við 21 árs aldur.
Það er ekki undarlegt, þó þess-
ar sjálfsögðu réttlætiskröfur mæti
mótspyrnu hjá Tímamönnum. Þeir
stjórna landinu einmitt i skjóli
ranglátrar kjördæmaskipunar, og
eftir fyrri ára framkomu þeirra er
engra réttarbóta frá þeim að
vænta.
Öllum íslendingum eru augljós
örlög stjórnarinnar, ef hún þver-
skallast við að taka til greina frv.
það er hér um tæðir. Dagar henn-
ar eru þá fljótlaldir. Tuttugu og
fjögur þúsund og fiimm hundruð
kjósendur kveða hana niður.
Rikisábyrgð.
24. febr. voru samþykkt lög
um að rikissjóður ábyrgðist inn-
stæðufé Útvegsbankans. Nær rlk-
isábyrgðin þvl nú til allra bank-
anna. Verður ekki um það fjölyrt
hér, hversu hættuleg slík fjár-
málastefna gæti orðið sjálfstæði
landsins á alvarlegum krepputtm-
um. Sjálfstæðisflokkurinn hefir tek-
ið þá afstöðu tii þessa máls er
hér segir:
„Sjálfstæðisflokkurinn fellst á
tillögu stjórnarinnar um að ríkis-
sjóður taki ábyrgð á innstæðufé
í Útvegsbankanum, þó aðeins
meðan sams konar ábyrgð er á
innstæðufé i öðrum bönkum í
landinu, en telur hinsvegar að
allar slíkar ábyrgðir ættu að
falla niður svo fljótt sem auðið
er og samtímis.“
Ef ríkissjóðsábyrgð sem þessi
á að vera nokkuð annað en nafn-
ið eitt, verður rfkisstjórnin af
fremsta megni að vernda og styjða
atvinnuvegi landsmanna. —
— Hver hefir ofsótt sjávarút-
gerðina árum saman?
Þingrof ?
Ef frumvarp til stjórnskipunar-
laga um breytingu á stjórnarskrá
íslands verður satnþykkt á þessu
þingi og öðlast gildi, fellur um-
boð þingmanna niður, og fara þá
fram almennar kosningar til Al-
þingis, samkvæmt konungsúr-
skurði, áður en 2 mánuðir eru
liðnir frá því er þingið var rofið.
— Það er engin furða þó mönn-
um verði tíðrætt um þingrof þessa
dagana. Allir vita að flestutn mál-
um okkar er nú komið I ónýtt
efni, og að þörf er skjótra ráða.
Núveiandi rikisstjórn er ekki
treyst lengur. Menn vilja að hún
fari. Menn vilja að stjórnarskrár-
breytingin verði samþykkt, svo
ranglát kosningalög geti ekki
hreykt bráðónýtum og skamm-
sýnum stjórnmálamönnum til
valda. —
— Ef þingið verður rofið, munu
hinir slægustu Timamenn gera
tilraun til að leggja til þau ráð
er duga, til að Sjálfstæðisflokkur-
inn tapi þingsætum við kosningar.
Menn spyrja: — Hvaða ráð
geta það verið? — Ekki geta
þeir stráð um sig með bitlingum
eða fagurgala um góða fjármála-
stjórn á umliðnum árum. Allir
kjósendur landsins vita nú, að
sigurkufl stjórnarinnar er sundur
tættur, og að blekkingar streyma
allsnaktar út um götin og út um
allar byggðir landsins án þess að
stjórnin fái við gert. —
— Sumir geta þess að stjórnin
hafi fundið einhvern tapaðan sjóð,
svo mikinn að vöxtum, að hún
geti borgað skuldir bænda og
unnið þá þannig til kosningafylgis.
— Nei — nú er gagnslaust að
hvlsla I eyru manna. Hvíslingar-
leiknum er lokið. Hinir fáliðuðu
Timamenn munu reka upp stór
augu, þegar þeir íara að smala
landið. Mun þeim vefjast tunga
um höfuð, þegar þjóðin ris gegn
þeim sem einti maður og segir:
Eigi þurfið þið að að hyggja,-
jafnt er sem ykkur sýnist, menn
eru hér. —
Það einkennir þessa stjórn, að
þegar henni er bent á eitthvað er
betur mætti fara, þá sprettur hún
upp með illyrðum. En öll slík
orð eru hulduvopn, er snúast
munu gegn stjórninni sjálfri og
leggja hana að velli mjög bráð-
lega. Það munu málalyktir á þessu
þingi.
Það er vert að veita alveg sér-
staka athygli þingsályktunartillögu
er þingmaður ísafjarðarbæjar,
landlæknirinn, flytur. Tillagan er á
þessa leið:
„Neðri deild Alþingis ályktar
að fela ríkisstjórninni að leggja
fyrir næsta þing frv. til laga um
nýja skipun prestakaila, þannig,
að prestsembættum verði fækkað
til mikilla muna frá því, sem nú
er, enda leggi stjórnin fyrir þing-
ið frv. til laga um aimennar verz-
legar nafngiftir barna, hjóna-
vígslur og útfarir*.
Samkvæmt greinargerð tiH. er
ætlast til, að hreppstjórar og bæj-
arfógetar framkvæmi að miklu
leyti þau störf, er prestum er nú
falið að inna af hendi.
Tillaga landlæknis er, í fullu
samræði við blað hans Skutul, —
árás á kirkju landsins. Mun sann-
ast, að slíkar árásirsem þessi eru
lítt sigurvænlegar, — enda hefir
landlæknir með tillögunni und-
irskrifað sinn pólitíska dauða-
dóm.
Alveg sérstakar ástæður liggja
til þess, að nauðsynlegt er að
ryfja enn einu sinni upp fyrir sér
j heildartölur landsreikningsins fyrir
i 1930, er rikisstjórnin mun ekki fá
samþykktan tregðulaust.
Áætlaðar tekjur ríkissjóðs 1930
voru 11,9 milj. kr. en urðu 25,7
inilj.
Útgjöld voru áætluð 11,9 milj.
kr., en urðu 25,7 milj.
Menn trúa almennt ekki, að
stjórnin fái landsreikninginn sam-
þykktan. Svo mikið traust bera
kjósendur enn til Alþingis. Verð-
ur einkar fróðlegt að frétta hvern-
ig atkvæðagreiðslan fer að við-
höfðu nafnakalli.
Verður dómur sögunnar um þá
atkvæðagreiðslu nokkuð annars
eðlis en „dómur þjóðarinnar“ um
manninn forðum.
Þó svo færi, að Landsreikn-
ingurinn fengist ekki samþykktur,
mun rlkisstjórninni ekki koma til
hugar að segja af sér. — Hún
situr þar til íslendingum er nóg
boðið.
Hvenær verður það ?