Tímin - 28.10.1943, Blaðsíða 1

NUMMAR 35 HÓSDAGIN 28. OKTOBER 1943 1. ÁRGANGUR
Melitopol og Dniepropetrowsk faiint
Leygardagin sggði >Stalin frá,
at týska høvuðsverndin norðan
fyri Krim, Melitopol, var tikin
eftir at stríðið um liann hevði
staðið í 14 dagar. Nú, ið hann
er fallin, eru lítlar vónir eftir
hjá Týskinum til at verja Krim.
Mánadagin sendi Stalin út
aftur sigurstíðindi. Hesa ferð
var tað Dniepropelrowsk, ið
Týskurin hevði mist, og sagt
var at hann flýddi undan, illa
hagreiddur av russiska flogvápn-
inum. Russurin helt aftan á
móti Krivoirog, ið er hin týdn-
ingarmesti býurin fyri jarnvinnu
í tveimum teimum seinastu
Krossum hevur J. Rasmussen
liavt álopsgreinir á meg. Tann
fyrra tóktist mær at vera skrivað
við so líllum skili, at eg ætlaði
mær als ikki at svara. Men tá
ið hann nú kemur afturumaftur
í verri skili enn fyrru ferð,
noyðist eg at taka hann lil við-
gerðar.
Eg laki upp hesi orð eflir
honum í Ktossi 20. okt.:
))R. Long skrivar, at prent-
smiðjan hevói lovað honum, at
heftini fyri 1942 skuldu verða
prentað áðrenn nýggjár 1943.
Tað passar ikki.“
Tað seinasla stendur við slór-
um, feiturn stavum. Hetta er
tað, sum í dagligari talu hevði
verið kallað lygn, um talan var
um ein mann, ið heyði vanliga
gott minni. Men av tí, sum
aftaná kemur, framgongur, at
J. R. er so ótrúliga gloymskur,
at eg fari at skjola hitt fyrra
inn undir sama umberandi
bjálva sum hitt seinra.
J. R. hevur so púra gloymt,
at hann í 1942 lovaði mær
Varðan allan prentaðan innan
árið var úli, og at eg segði við
hann, at bert tí eg leit á hetla
hansara lyfti, vildi eg fara frá
tí prentsmiðju, sum í nógv ár
hevur haft Varðan í hondum og
sum hevur verió sera beinasom
við okkum, men tíverri vóru
heftini, sum árini líðu, komin
nógv í afturhond. J.R. skalbara
spyrja prentarar sínar, eins væl
og onnuiá ið ofta koma á prent-
smiðjuna, hvussu ofta teir hetta
árið hoyrdu liann siga, at hann
»hevði lovað Rikard Long at
føra Varðan ajour til nýggjárs,«
so kanska hella rennur fram
fyri hann eisini.
J. R. skrivar í Krossi og tekur
úpp eflir mær: ' >
»So varð mær lovað at fáa
hesi bæði vantandi heftini tíð-
har um leið. Har er nú longu
stórt slag, ið fer al vera av leim
harðaslu.
Rerlin sigur um afturgongdina
í Suðurruslandi, at teir mugu
rokna við at missa enn meira
land, meóan teir stytta um slríðs-
økið. Hella er neyðugt at gera
fyri al herurin kann fáa meira
styrki lil hann slær aftur heill
óvæntað.
Llr Ilaliu frætlist, al teir Sam-
eindu royna al seta nieira ferð
á, og at teir hava tikið eitt
sindur av lendi aftrat.
liga í hesum ári.« Og hann
heldur fram: »Tað er beint, meri
hví eru tey ikki liðug, nú vit eru
komin úi i oktober ? Jú, tað er
lí, at tá ið trý ørk vóru prentað
og meginparturin av 4. arki var
settur, var ikki meira manu-
slcript á prentsmiðjuni at seta
eftir. Av tí, ið sett var, felck
R. Long 1. korrektur tíðliga f
mars í ár. So frætlist ikki meir
frá »Varðanum«, fyrr enn R.
Long í juni mánað bað um al
fáa nýggjan 1. korrektur, tí
hann hevði misthinfyrra burtur.
So gekk affur ein tíð, lil R. Long
beint aftan á at tingið var setl,
koin og bað um at fáa 1. kor-
reklur fyri 3. feró, tí hann hevði
mist nr. 2. burtur; og hvørja
lagnu hesi 3. ptgávu er lagað,
er enn dult fyri mær.«
Lesarin má eftir hesum
trúgva, at eg til lítar havi Jor-
sømt at nýta gott av heinasemi
Jógvan Rasmussens. Tey, ið
kenna J. R. gjøgnum tíðina,
eru kanska .varin, beinan vegin
at lurta eflir honum. Tey minn-
ast á, hvussu hevur gingist, tá
ið J. R. hevur vísl seg í einum
felag. Vanliga hevur lað bráð-
doyó, um hann er ikki vorðin
útkoyrdur áðrenn. Varðanum
viðvíkjandi er hetta sannleikin :
Onkuntíð í mars mánaði vóru
prentað 3 ørk av Varðanum.
Ein ótrúliga long tíð, lá ið gall
iuu at skunda sær. Prentsmiðj-
an kundi sum einki greiða tey
3 ørkini uppá hálvaaðra viku.
10. apríl var knappliga verkfall
í Havnini, hilt vanlukku verk-
fallið, sum J. R. einaslur av
monnum í allari Havnini ikki
visli av, so hann varð standandi
og arbeiddi einsamallur í fleiri
dagar, ípeðan allir hinir prent-
ararnir tóku lut í verkfallinum.
Hann hugdi ikki út av vindeyg-
anum, ella um hann hevur
gjørt tað, gáaði liann ikki um,
hvat øll hin øgiliga manna-
múgva undir tinghúsinum mundi
havast at. — Tann 14. apríl
vóru hinir prentararnir lockout-
aðir, og einki arbeiði varð gjørt
aftur á prentsmiðjuni fyrr enn
í miðjum mai. I somu viku
gjørdist J. R. sjúluir og var á
sjúkrahúsið o. u. ein mánað
og sltuldi síðan ikki arbeiða í
langa líð.
Eg sjnirdi á prenlsmiðjuni
nakrar fáar dagar eftir tað, al
arbeiðið var upp aftur tikið,
nær ið leir kundii fara aftur
undir Varðan, og fekk svarið:
ikki fyrr enn J. R. var aflur-
komin. Eg spurdi aftiir seinni
og fekk sama svar. Um ólav-
søkulíðina kom .1. R. aftur á
preutsmiðjuna. Eg møtti bon-
um tá ein dagin, og bar upp á
mál um Varðan, hann bar seg
undan: »tí nú .skuldu prentar-
arnir hava feriu,« og einki
kundi lí verða gjørt í augusl
rnánaði. Um nú Varóin steðgar
eftir mær í september og okto-
ber, haldi eg, at eg eisini onk-
untíð kann sleppa at siga, at
nú hevur ikki borið mær til.
Eg havi verið nakað drúg-
førur í hesi grein, men álopini
á .Varðan og meg frá heima-
garda Louis Zachariasens, hava
verið so innvavd og ljótt sting-
andi at eg havi hildið tað verið
neyðugt einaferð lil íítar at
skræða ósannindisvavið av teim-
um. Enn bert nøkur fá oró um
pappír Varðans.
011 vita, at trongligt hevur
verió við pappfri og Varðin
hevur eisini liðið vansa av hes-
um. Ilevði felagið ikki, tá ið
»Sanna« fyrru ferð kom aflur
úr Amerika frá felagnum Uvak
fingið la dyrmettu gávu: fleiri
hundrað kilo av góðum bók-
prentspappíri, høvdu vit verið
illa staddir. Men tað bleiv uppi,
og vit hava poyðst at lata líð-
arskriftið prenta á ávíspappír,
sum vit við bit og slit hava
fingið til vegar. Men eisini pap-
pírslrotið hevur verið útgávuni
til hindurs.
Fyrst í desember í fjør tosaði
eg við dosentin Petre úr Ox-
ford, ið tá var her, um pappírs-
trolið, og bfeyð hann sær til at
losa við konsul Mason um før-
oyska bókaúlgávu. Hann kom
aftur og segði, at konsulurin
var harmur um, al eingin hevði
lagt hetla greitt fram fyri liann
fyr.r uttan nú Petre og so Jó-
annes Patursson, sum nakrar
dagar framman uhdan hevði
heitt á hann fyri Løgtingið um
pappír til føroyskar skúlabøkur
og lá eisini lievói nevnt Varðan.
Petre segði, at konsulurin Ma-
son fegin vildi tosað vió meg
persónliga um hetta. Eg fór á
fund við hann: hann var ógvu-
liga fyrikomandi og játlaði slraks
at geva viðmæli til tríggjar bøk-
ur, ið skúlanevnd Løglingsins,
sum eg tá ikki var úlkoyrdur
úr skuldi geva út — og gav
(Framh. innaní.)
Ein maSur
leitar eftir sannlelkanum
Ringt var í Sauls líð, verri
varð í Dávids tíð, plaga ley at
laka lil, og tey fáa, sum ehn
lesa Tingakross, mugu siga nakað
tað sama: Illa stóð til vió L. Z.
í fjør og í fyrraárið, men nú,
hann ikki komjnn aftur á ting,
versnaði lungliga.
Hvat er sannleikin? spyr hann
í næstseinasta Krossi. Hann má
saktans spyrja. I teirri grein,
hesi orð eru. likin úr, skrivar
liann m. a.:
»Ur íslandi er eisini læst og
fyribundið at fáa vøfur. Skyldin
er eftir »Tímanum« at flnna í
tí undirbrotsandanum,sum íbirti
stýrisskipanina av 9. mai 1940.
Soleiðis talar bin føroyski
ábyrgdarloysisandin í fólká-
flokksbløðun u n\. Hetta eru
menninir, sum lovaðu, at annað
skil skuldi koma á, tá teirkomu
lil ræði aftaná løgtingsvalið. l'á
skuldi ikki trot verða á nøkrum.«
Hvør hevur sagt helta, fyrr
enn L. Z. nú sigur tað? Hetta
er púrl og blektað ósannindi.
Hvørki eg, ella mær vilandi
nakar maður í tí flokki egstandi
í valbólki við, hava sagt annað,
enn at vit vildu royna at bøta
tað óskil, L. Z. og hansara menn
hava førl Føroyar úl í.
Síðan : »Byggitiifar skuldi verða
fingið til landið í slórari rúgvu
bæði lil hús og skip — hfesum
skuldi Kjølbro taka sær av.«
Aftur kolsvørt ósannindi. Eis-
ini hetla tekur L. Z. úr sínum
egna barmi, ella hann hevur lað
kanska frá hugnaligum sam-
talum við sambandsvinir sínar,
og so blandar hann saman.
Hann má saklans spyrja:
Hvat er sannleikin? Meu tíverri,
fryktandi er fyri, at hann aldri
fær tað í sítt høvd, soleiðis sum
alt nú melur har. Hann heldur
fram í greinini:
»Nú vísir tað seg, at beinan
vegin Kjølbro og hansara menn
eru komnir á ting, so verður
læst og fyribundið fyri innflutl-
ningi av timbri til *Føroya.
Hveitimjøl klaga Fólkaflokks-
menn eisini um og mangl annað;
men nú kunna Kjølbro ogThor-
stein Pelersen einki gera, tí
stýrisskipanin av 9. mai 1940
stendur í vegin. Hesa stýris-
skipan skulu teir jú avtaka og
seta nýggja í staðin. Hví drála
teir?«
Hví? Jú, tí á lingi eru 12
manns fyri al broyla sljórnar-
skipan okkara móti 13,sum ikki
vilja annað, eiin halda fram ta
leiðina, sum L. Z. og hansara
javningar løgdu okkum til
skomm og skaða. Atl3ermeiri
enn 12, man L. Z. óivað hava
vitað ta líðina.hann las lil verk-
frøðing, men nú veit hann taó
ikki, eins og hann og hansara
felagar trý tey seinastu árini
(Framh. innaní)
\ *
Gloymskir menn eiga ikki at stíga
fram sum sannleiksvitni.
Svar til Jógvan Rasmussen.