Tímin - 09.12.1943, Blaðsíða 1

ÚTGEVARI:
HAVNAR FRAMBURÐSFELAG
Haldaragjald: 2 kr. ársfjórðingin.
í leyssølu: 15 oyr. eintakið.
NUMMAR 41 HÓSDAGIN 9. DECEMBER 1943 . 1. ÁRGANGUR
IIMMtMWlilWIBWII MllirTirBMII'>Wil|i) toliHMihl IH'llliílHiM .111 1‘ililll.inn ■ ■ .HHil liMllil. I
Bara ein lygn
Fundurin i Teheran endaður
verður søgd nóg ofta, so verður hon trúð
TingaUiossur, Dimmalælting
og SocialdemoUralin liava fingið
eina nýggja plalu á grammofonir
sínar. Sjálvir mngn leir óivað
halda liana ljóða væl, so ofta
seta ley, hana á, men illa má
vera vorðið, tá Ið tey iUki hava
frægari at bjóða lesarum sínum.
Plálan eitur: Grein 1 í sljórnar-
sUipanaruppsUotinum frá sjálv-
stýrisíloUUinum og fólUaíloUUi-
num. Tað var P. M. Dam, sum
tá ió hann iUUi visli síni livandi
ráð, hvussu hann sUuldi hera í
bøtuflaka, tí javnaðarmenn iUUi
viidu, ella iUUi lordu halda síni
lyftir undan valinum um heima-
slýtió í Føroyum, í síni neyð —
merkiliga spakført fyri tann
mannin — hell fram.at tá ið§l
í uppskoli oUUara sigur, at »allar
lógir, Uunngeringar o. s. fr. sum
vórii í gildi tann 9. mai 1940,
skulu framvegis vera í gildi, liar
ums4øóur eru til less, til lóglig
samlykt avger annað,« so málti
eftir hesum eisini tann danska
fíggjarlógin Føroyum viðvíkj-
andi framvegis skula verið í
gildi her, og vil altso rokna vió
donskum statsstudningi, sum vit
sjálvir Uravdu at ráða yvir.
Síðani hava sambandsbløðini
rópt heureka og halleluja yvir
hesa avdúkan av fólkafloUUsins
og sjálvslýrisfloUUsins ússalig-
heit. L. Z. skrivar I. d. í Tinga-
Urossi 24. ivov. við stórum stav-
um: r>Hetta kalla fólkaflokks-
menn greióa støóu: í sjálvi
fullveldislógini at áleggja danska
statinum 2 mill. árliga at
gjalda til Føroya.«
Hetta er sama bronglan, sum
hesi hløð so ofta hava úlint til
atvillleiða vejjararnar. Tað ræð-
ur um at seta hronglanina
fram og so taka Intna nakrar
ferðir uppaftur, tá ið so val
verður einnferð, so er hon tøk
og verður lá rimmarfastur sann- v
leiki.
Henda málberan frá L. Z. er
frekheit vió Jjt,* sum so ofla '
fyrr frá tí síðuni. 'Hvussu Uann
nakað rættsiklað menniskja fáa
lietta hurtur úr lógargreinini?
Har stenđur: »í gildi, har uin-
støóur sru til tess« og hvussu
kunna umstøður vera til, al
danskar peningajáttanir til Før-
oyar kunna vera í gildi, eftir
tað vit sjálvir liava tikió ræðió
og ábyrgdina í oUUara landi, og
og tá ið grein 4 áselir: Fíggj-
arlógfyr-i landaslýrið í Føroyum
í síni heild verður at samtykkja
og Uunngera, áðrenn almennir
skattir kunna verða goldnir.« í
hesum orðúm liggur, al all'ar
útreiðslur skulu frammanundan
vera vissuðar at kunna verða
rindaðar, á tann háll at tilsvar-
andi innløgur eisini eru vissað-
ar. <)g at nakar annar-enn vit
sjálvjr skulu vissa hesar innløg-
ur, lá ið uppskotið miðar ímóti
fullum sjálvræði og fullari
ábyrgd, er ein liugsan, sum
hert Uann Uóma fram í einum
fávilsUutum ella illgrundaðum;
heila. So Uuiina teir menn, ið
a v va 1 u p pøs i n ga rl i gu m gru n d u m
'hava sett hesa hugsan fram,
velja hvat av hesum lýsingar-
orðum betur lióskar lil teirra.
Ein lygnari ger so mangan,
sigur orðatakió. Og L. Z. kann
fyri ein part orsaka seg við, at
hann í hesum føri, snm so~ofta
fyrr, lekur upp eftir P. M. Dam.
í hesum máli hava so mangir
likið upp eftir honum, men
hronglanin er so frek og tvørtur
ímóti øllum sannleika, at hvør
tann, ió ber hana víðari, má
líka va:l sum hann, ið spann
hana í, Uoma undir somu
ásakan at vera ósannførur við
fullari .vilan og føra villieiðandi
talu.
í Dimmalælling ígjár hevur
P. M.Dam grein um hella sama
mál. Har sigur hann: »1 grein
2 verður ásetl, hvussu tær í gr.
1 nevndu lógir, m. a. tær lógir,
ið^áleggja statinum at gjalda lil
Føroya, skulu umsitast, og tað
var júst um hetla, at ójavnin
var millum fólUaflokksmenn og
javnaðarmenn. Fólkaflokksmenn
søgdu í sínum hroylingarupp-
skoti, al landsnevndin iUUi hert
skuldi hava fullræði yvir lí, i'ð
vil liøvdu la peningaligu og sið-
menniligu áhyrgd íyri, men hon
skuldi eisini hava fullræði til —
utlan góókennan og samtykt frá
slatsins umhoð — at umsila tær
lógir, ið staturin hevur ta pen-
ingaligu og siðmenuiligil áhyrgd
fyri. Landsnevndin slculdi so
statt Uunna ávísa peningtilstalin
at gjálda. Hetta søgdu javnaðar-
menn fór ikki at bera til.«
Hetta • er so ósannferðug
bronglan, at ein má øtasl við.
Grein 2 í okkara broylingarupp-
skoti ljóðar so:
»So leingi henda hráðfengis
stjórnarskipan verður í gildi er
lóggávuvaldið hjá Uongsvaldi-
num og Føroya løgtingi í felag.
Meóan líkindini eru slík at lógir
ikki kunna verða lagdar fyri
Uong til staófestingar og kunn-
geran, verður landsins stjórn
heimilað al laka við øllum
starvi Uongsvaldisins vegna.«
Iler er einki nevnt um, al
danski staturin skuldi gjalda
nakað lil'oUUara, um vit fingu
' stjórnarskipanina framda. Ei
Ijeldur varð eilt órð talað um
hetla í nevndini, hvørki av oUU-
um ella P. M. Dam ella nøkr-'
um øðrum. Vit gingu út frá, at
javnaðarmanna. uppskot til
heimastýri var meint soleióis
Mánadagin sendu Ongland,
AmeriUa og Russland úl frá-
greiðing frá lí fundi, ió Chur-.
chill, Roosewelt og Stalin hildu
í Teheran í 4 dagar um Urfggs-
støðnna. Teir vórðu samdir um
høvuðsmáli í hesum kríggi: al
knasa TýsUiand. Teir søgrlti, al
einki í verðini Uundi nú forða
teimum at oyða lýska herin,
lýsku Uavhálarnar, og lýsUu
vápnasmiðjurnar vió álopum, ið
skuldi selast í verk samslundis,
úr eyslri, veslri og úr suðri.
011 snrá lond skulu verða biðin
um at koma og hjálpa leimum
Sameindu al frígera verðina.
. Tey trý ríkini lova at.sa-m-
arheiða aftaná Uríggió, tá ið
verðin skal byggjaSt upp aftur.
I Russlandi slanda háðir partar
so at siga í somu sporum enn,
sum teir hava §laóið í fleiri
vikur. Teir skiftasí um at lo.vpa
á í ymsum støðum, uttan at
stórvegis hroyting hen.dir. Ser-
liga hevur Russurin lopið á við
Kremenchug,norðanvert Dniepr-
UróUin. Har eydnaðist lað hon-
um at reka TýsUin eill sindur
aflur. eftir hæli, men skjótt Uom
steðgur í. A Krim hava Russ-
arnir onga framgongd haft
síóan teir Uomu á land á Kerch-
nesinum, og nú royna Týskarar
og Rumenafar al talca nesið
aftur.
Teir Sameindu, ið lupu á av
nýggjum í Italiu fyri nøkrum
døgum síóan, gingu nakað væl
fram í fyrstuni, men Týskurin
vardi seg manniliga og leyp á
aflur ímóli; nú er veðrið aftur
versnað so at øll framgongd
sleðgar. Tað fjallakenda lendið
ger Uríggið enn meira trupult. ’
Lr Stillahavinum siga Japan-
arar frá at leir hava søkl eina
rúgvu av amerikansUum krfggs-
skipum við Marshalt-oyggjarnar.
Teir høvdu eisini bumbað býin
KalUutla í lndiu.
Seinast í hinari vikuni varð
Rerlin aftur bumbaður; Týskar-
arnir'søgdu seg hava skotið 53
bumbarar niður. Fleiri aðrir
týskir býir hava fingið harða
vfðferð.
I DanmarU verða framvegis
nógvar skaðageróir gjørdar. Ser-
liga verða verksmiðjur sprongd-
ar í luftina.
sunt tað mátli lesasP ein rein
personalunión, har vit sjálvir
liøvdu alla ábyrgd fyri oUUara
landi og lí eisini máltu gjalda
allar úlreiðslur, soleiðis surti vil
høvdu meinl í oUUara uppskoti.
Tá ið Dam eftir langari um-
hugsan og ffljóan um landið at
spyrja íloUUsfelagar, hvussu langt
hann tordi al fara, Uom fram
við sínum uppskoti, var tað
oUUum Ulárt, at hann vildi
hvørki hava i'æðið, ábyrgdina
ella at vil sjálvir skuldu gjalda
'alt. Vil fregnaðust eflir um eingin
javnaðartingmaður mundr fara
at tora standa við lyflini
frammanundan valinum. Eingin
var. So var Uđđ neyðngt at sela
fram nakað uppskot lil at úl-
vega pening hiðani til tær úl-
reiðslur, sum tann danski stat-
urin nú letur. Støðan fór iUUi
at vera broylt øðrvísi enn okk-
urt sntávegis, sum ongan týdn-
ing fór at hava, hvørki út eftir
ella inn eflir. Nú royna javn-
aðarmenn at sleppa sær úr sín-
ari neyð við at lúgva uppá o|ík-
um. Men lygn gongur bert til
eina tíð, ló, al hon kann vera
dekans lívsseig.
I gfein 2 Jtæði frá javnaðar-
monnum og oUUum er berl talað
um, al lóggávuvaldið er hjá
Uongsvaldinum og Løgtinginum
í felag. Kongsvaldsins partur av
lóggávuni hevur higarlil bert
verið at undirskriVa lógirnar, og
lað er tí skilligt, at Løglingið og
iUUi nakar annar skal veita okk-
um innløUulógir. Tað slendur
ongastaðni at tær iUUi skulu
vera frá okkum sjálvum.
Rikard Long.
Nú er aftur eitt sindur at fáa av
Hvíttmetali, elektrođutu, liainarslievduni, liaiuarsskeftuin,
smergilsteinum, stoypijariisblokkskivum, ketu, reim, reim-
voksi, tendriproppiun, lodditini, skrúiboltum, træskrúum,
metringum, spenniskivunt, ventilum, krauum, sveisigreiðunt,
skerigreiðnnt, fílum, bormu, klavertráði og blýreriun.
Wertzel Peterseti