Tímin - 16.12.1943, Blaðsíða 1

HÓSDAGIN 16. DECEMBER 1943
ÚTGEVARI:
HAVNAR FRAMBURÐSFELAG
Haldaragjald: 2 kr. ársfjórðingin.
t leyssølu: 15 oyr. einfakið.
1. ÁRGANGUR
Znamenka og Cherkasi tiknir
Frfggjadagin eydnaðisl lað
Russinum al bróta lýsku verj-
una vestanfyri Kremencliug'oo
laka býin Znamenka, ió stríðið
h-evui' staðið" utn í langa líð.
Harvið siga leir seg bava kvell
ta einastu jarnbreytina bjáTýsk-
inum, sum førdi inn í Dniepr-
krókin. Samstundis royna teir
at laka Kirovograd, ið er nakað
vestari; um hetta bendir, eru
teir væl á leið til al steingja
Týskin inni í Dnieprkrókinum.
Longur norðuri bevur stríðið
slaóið íeingi um Clierkasi. Fyrst
Vingl
l 1937 gjørdu sambandsmenn
og javnaðarmenn felagsska|) um
al girða garð til at byrgja vinnu-
flokksmenn úli so teir ikki
skuldu sleppa inn á løglingið.
Og leir lagaóu hesar steinar
upp í løgtingslógina:
»Kun de Parlier, som ved
Valgene i Kredsen bar opjiaaet
el Mandat kan faa noget Til-
Iægsmandat« og teir grundaóu
benda settning bolnfastan vió
al skriva: »det er urigtigt, at en
Række .spredle Stemmer rundt
i Ivredsene skal kunne give Til-
lægsmandaler, uden al der er
opnaaet noget Kredsmandal.«
Meu hval bendi! Vinnuflokks-
menn brulu seg inn korlini.
Tað var ein skaóin. Hin var
livaóna verri, (í nú hevði hesin
garður, sum ællaður var Vinnu-
flokkinum til fall, íUoiigl teirra
besta álilismann L. Z. Ú4i.
. .Ia bvør sum grevur feina grøv
til annan, dettur ofta sjálvur í
hana. Nú vóru góó ráð dýr.
L. Z. loldi bvørkin javnaðar-
menn ella sambandsmenn at
missa, bann mátli sleppa inn
aftur á ting, so bar var fó einki
annað at gera bjá Dam og A.
Samuelsen enn at fáa sínar
menn lil at bróta iió aftur á
gaiðin, teir sjálvir bøvdu lagað
í- 1937. *
L. Z. 'mátli fáasl innaftur í
teirra fjálga føvning.
Jú væl bar til. Teir smæddist
ikki við at bróla øll síni
slerku orð sum teir í 1937 bøvdíi
sell í løgtingslógina, og seltu
nú um dagarnar onnnr orð
beint tvørturímóti; garðurin varð.
lagdur slætlur L. Z. skal sleppa
fnjíaftur.
Her kann man síggja, nú er
sum Rasmus yrkti á sinni: »Ei
vinin í neyð teir gloymdu.«
J. Dahl: Millnm ælini
Tórshavn 1943 149 bls.
Um besa bók skrivar bøvund-
urin í fororðinum: »Vit vila øll,
hvussu frek og grov ælini kunna
vera hjá okíuim, og hvussu
í vikuni søgdu Russarnir, at leir
bøvdu tikið benda býin. Stríðið
var ógvuliga hart og minst 6000
Týskarar fullu. Slór mongd av
kríggsamboðum varð likin.
Vestan fyri Kiev heldurstrfðió
á við sama lag. Russarnir liava
gjørt mótálop og rikið Týskin
nakað vestureftir, men í einum
øðrum slað, slull haðan frá, lievur
Russurin mist ein bý.
I Ilaliu bendir lílið og einki.
Teir Sameiitdu gera áløp vió-
bvørl, men lílið munar.
bvassir skúrirnir kunna vera.
Tá kann tað vera ringl og ótýd-
ligl at vera útistaddur, annað-
hvørt á landi ella sjógvi. Men
vil vita eisini, bvussu gott tað
kann vera millum ælini, og
hvussu vælsignað væl sólin tá
kann síggja, og hvussu tá glilrar
á livørjum sleini, Tá búgvast
menn aflur lil arbeiðis og fara
aflur lil gongu.
Henda lítla bókin er fyri ein
parl vorðin til wmillum ælini« í
mínnm egna persónliga lívi, og
tað er vón mín og ynski rnflt,
at bon kann fáa taó'at skáa í
eisini bjá onkrum øðrum.«
'I'á ið tú so Iesur bókina,
mást tú siga, at navnið er væl
valt. ~ Innibaldið ber á somu
leið, sum bøkurnar »Ávegis« og
»Glollar«? klók og troystarrík
orð frá einum skynsamum
manni, sum gjøgnum troystandi
sálarstarv hevur búnast og væl
dugir at leggja bugsah sína fram
í dagin.
Hesi smáslykkini, hvussu ley
nú eita: »í tíni bond eru forløg
míni«, »Dagur og nátt«, »Ein
leilandi kærleiki«, »Frá sorg til
gleði«, »Fjallið«, »Havið«, »aíu«
o. s. fr., bera tí'sálarliga opna
sinni somu styrkjan sum tær
lívgandi hvíldarløtur inn ímill-
um baldrnlar óveðursdagar eru
einum møddum ferðamanni.
líg hugsi, betta er tann mest
persónligi vitnisburður, J. Dahl
próstur hevur borió okkum, ein
sterk og uggandi tala til okkara,
frá einum manni, sum gjøgnum
stríð bevur vunnið frið og skyn-
semi undir lalu sína. Og so eru
dømi hansara og orðfelli oftasl
so ekta føroysk, at tey fata upp-
aftur fastari. Vónandi verður
henda bók fagnaó eftir virði
SÍnUm. Rikard Long.
14 ævintýr
eftir H. C. Andersen
eilur bók, sum Chr. Liitzen,
yvirlærari bevur givió úl liljóla.
Onkur kundi sagt, at besi ævin-
týrini kendu vil so væl á donsk-
um, at ikki mátti nýlst at um-
seta fejr til føroyskt, men so er
ikki. I góðum føroyskum mál-
búna kennast tey okkum heim-
lig umframl al vera okkum
kunn frammanundan,
Her eru 14 av H. C. Ander-
sens bestu søgum: Eldførið,
Slóri Klávus og lílli Klávus (bví
skrivar høvundurin Cláus?) For-
herðingurin, Klokkan, Dólg
Hanus, Snjódrollningin o. a. Um-
selarin bevur yvirhøvur vandað
sær við arbeiðið, málið er ofta
sera goll, men av og á merkist,
at bann hevur verið burtur-
staddur so leingi, at bann kann
ikki bava fulla føling við lað
góða talumálið, sum t. d.: »tað
var ikki gamansleikur al boyra«,
í staóin fyri »gaman al boyra«,
»stórvegis borðreiðsla«, í staðin
fyri »ikki smávegis borðreiðsla«,
»bundarnir gjørdu glómur« í
staðin fyri »sell.u glómur« ella
»tað vóru glómur í telmum«,
men eins nógv dømi kunna
takast fram um at bann bevur
verið beinrakin í umsetingini.
Bókin er lí ein vinningur fyri
okkara bókmentir og er, av lí
hon umframl at veita góðan
lesnaó eisini er vakurl prenlað
á gott pappír, ein sera góð gávu-
bók. Hon er eins góð til børn
og vaksin. —
John Galsworthy:
Tvær skaldsøgnr
Av tí nógva lesnað, siim komin
efv nú upp undir jól, er Jobn
Galsworlhy: Tvær skaldsøgur
(Regin í Líð týddi) tann merki-
ligasta.
Galsworthy er millum teir
eingilsku ritbøvundarnar, ið
mest kendir eru. Eyókenni
í hansara skriviliátti er tann
serligi eingilski mentaliteturin,
sum er heldur torskildur fyri
okkum Føroyingar, ió bava
øðrvísi lfvsfatan. Tí er tað eitt
sindur bæltisligf at fara undir
al umsela liesar søgur.
Verða lær skildar av Føroy-
ingum? — Tær kundu verið
skildar, um lær vóru væl irm-
setlar, og tær fingu tað føroyska
snióið, sum eyðkennir okkara
mál. Her hevur umsetarin ilcki
verið serliga beinrakin. Mál
hansara er ov tungt. Bókin er
ein merkiligur blendingur av
fornum og nýggjum orðum og
oróafellum og er tí tløkt og ring
at skilja. Tað lievur ikki eydnast
bonum at gera seg frían av tí
ensku orðabyggingini, og tí er
ein okkum fremmandur stílur
komin, ein leysleiki, sum ikki
fellur okkum.
Tann tfðin má vera farin, tá
ið galt um at skapa eit.t kon-
struerað føroyskl mál, soleióis
sum siður var eini 20—30 ár
herfyri. Nútíðin ltrevur eitt
livandi mál, ið byggir á eilt gott
talumál.
Fyri tann, sum ikki tekur
sær nevndu brek nær, og ikki vill-
ist í teimum tungu vending-
unum eru søgurnar áhugaverdar
við teirra lýsingav fremmandum
lyndi og hugsunarhátti.
Bókin fæsl í bókabúðunum,
men kann eisini verða' bíløgd
bjá úlgevaranum R. Rasmussen,
Føroya^ Fólkahás k ú la.
Prísurin er 8 kr. —