Tímin - 04.07.1946, Blaðsíða 3

Nr. 27. 4. árg.
TIMIN
4. juli 1946
1946 at samlykUja, hetta sum
Føroyingar aldri nakrantíð liava
samtykt síðan fedrar leirra sett
ust her á útskerini um ár 850.
EHivuhundraðára ognarrætt til
Føroyar skulu teir nú fráskriva
sær! »Ei má tað so verða, Óli-
vants horn og Dýrindal vit skulu
til hallar føra.« Aldri í 1100 ár
hava Føroyingar samlykt lað, at
Føroyar skulu vera ein đanskur
lutur, og ei teir mega gera lað.
»1 toge mig af min faders
gaard, foruden mine frænders
raad«, lað voldi danski ráðgev-
arin Bourke í lviel í 1814, tó
vit vóru samsvornir norsku
kongakrúnuni og samtegnar
Noregis monnum. vUndir følur
varð tað Iraðkað, rætl sum krýa-
túr,« lcvað dr. .1. Jakohsen. Sum
ómælandi ómagar lóku Danir
Føroyar við Monrads teir skulu
í 1851 inn undir al vera »en
Del af Danmarks Bige«, tað
Danir nú viija hava okkum al
hokna niður í kongunum fyri.
Ei má tað seg lienda.
Føroyingar! nú liggur okkum
vátt undir føti. Vit eru lagdir
millum hamar og sliðja. Nú er
einki utlan eittans at velja,
ellivuhundraðára arvarætt til okk-
ara land avreiða vit ikki til nakað
annað land ella tjóð hvat gull og
silvur okkum býðst afturfyri.
Tá halda vit hoðorðini, sum
siga: Æra skalt lú faðir tína og
móður, al lú mást liva leingi í
landinum, sum Harrin lín Gud
hevur givið lær. Geva vit har-
aflurímóli landið frá okkum og
gerast »en Del af Danmark«, so
hava vit hrotið eitt hitt hægsta
hoðorð, sum lit er.
lí mega vit allir Føroyingar,
teir sum heima eru og teir, sum
hurtur eru stadđir* seta kross
vió deild II á fótkaatkvøðutista-
num, tó tað er so greftiga orðað
við »Iøsrive«, sum taó er, men
sum í roynđum einki annað
sigur enn, al Føroyingar vilja, at
teir og eftirkomarar teirra skulu
eiga Føroyar, sum teir hava átt
tær síðan Grímur Kamban setti
fótin á landið.
Jóannes Patursson
Danskararnir
keypa flogfer
Danska llúgvifelagið D. D. L.
hevur í summar spent seg dúg-
liga úl, til al fáa gott flogsam-
band við onnur lond, og serliga
hava teir lagt seg eftir flúgvingini
København-London. Til hetla
endamál,keypluileii\ úr Onglandi
5 "ýHgj flogfør'av Viking slagnum.
I'ey laka 24 ferðafólk og flúgva
350 km um tíman. Prísurin er
800.000 kr. fyri hvørt.
Telf. 62
Koyrlng við voruvogni
Oljurok
Úr New York frællist at olja
er funnin í Peru í so slórum øki,
sum ongastaðni fyrr. Eftir fyri-
hils gransking siga teir kønu
mennirnir, at olja er al finna
undir einum øki, sum er 75 milli-
ónir acres á vídd. Harav er
Peru nú oljuríkasta land í verðini,
sjálvt Iran eigur minni.
Sum vituligl man vera, er nú
mikil kapping millum ley stóru
oljufeløgini lil atfáaoljurætlindini
frá stjórnini í Peru, og í løtuni
eru Standard Oil úr U. S- A. og
eitt stórt eingilskl felag teir, sum
hjóða mest.
Atombumban
Sunnukvøldið kl. 10 skuldu
fólk hoyra í radio ta stóru
royndina í Kyrrahavinum, liar
kríggsskip skuldu verða álopin
við atomhumhum, men orsakað
av óljóði var ló ikki so nógv at
hoyra.
Fra m m a n u n d a n h u m b i n g i n i
tosaðu 3 teir hægstu amerik-
anslui kríggsmenninir, sum vóru
har, um atombumbuna. M. a.
segðí Eisenhower generalur, at
henda roynd var hert gjørd til
at kanna atommegina til friðar-
brúks og als ikki við tí enda-
máli at vita hvat hon kundi út-
inna í einum kríggj. Tó legði
hann aflrat, at um nakað ráns-
mannastórveldi gekk nú og
hugsaði um at leggja verðina
undir seg, so kundi lienda
royndin eisini vísa, hvussu tað
skuldi verða viðfarið, um lað
vágaði sær al loypa á onnur.
Um megina av hesi humbu
eru nú ymsar meiningar. Teir
fleslu halda at hon var ikki so
sterk, sum ætlað var, tí av
teimum 200 skipum, sum vórðu
álopin, sukku hert 3 ella 4.
Aflaná spreingingina gjørdust
eitt øgiliga slórt skýggj uppiyvir
Bikinioyggjunum, har royndin
fór fram. Hetta sk}rggj er fult
av radiumevni, men hvat skaða
lað fer at gera, er ikki gott at
siga enn; tað klovnaði nakað
skjótt í trý og fór við ættini
yvir um liavið móli Ameriku.
Har segðisl tað fyrsta vera
komið inn yvir Iialiforniu í gjár-
kvøtdið, og annað lievði liildið
leið móli Alaska, men Iiilt triðja
høvdu teir mist úr eygsýni, tí
lað fór so liøgt upp.
Vísindamenn halda ló at nú
man meginparturin av teimum
skaðiligu evnum vera rokin av
skýunum.
í Moskwa frøa bløðini seg, tí
at bumban var so veik, fey siga
at amerikanska fólkið situr sum
lundi sligin á nevið, ti at atom-
humban, sum søgd var at
kunna gera tey mest ótrúligu
undurverkir, var bert før fyri
at søkkja tvey rotin skip. Helta
man vera størsta vónbrot, sum
amerikanska fólkið tievur havt,
siga Russarnir.
Dollar og rubul
Mong lond í Europu hava
roynt at fáa og hava eisiniíingið
lán úr U. S. A. móti at keypa
tað upp í vørum úr Ameriku.
Nú fyri kortum lijóðaðu Ame-
rikanararnir, sum gjarna vilja
hjálpa Póllandi á føtur aftur,
hesum landi 20 milliónir dóllars
til láns við lagaligum treytum;
men póllendingar svaraðu aftur
al teir fingu nógv meira pengar
og belri treytir úr Russlandi, so
teimum nýltist einki dollarlán.
Svenskarar »g danskarar
Fyri korlum sendi danska
sljórnin lioð til Svøríkis at æll-
auin var at geva limunum í
svensku sljórnini danska frælsis-
merkið fyri teirra stuðul í frælsis-
hardagan um.
Svenska stjórniu er eftir sam-
ráðingum samd um alsvaraaflur
at tað ber teimum ikki til at
taka við frælsismerkinum av
vissum grundum, og at avslagið
kemur ikki av tí, at svenski ultan-
ríkisminislarin undir kríguum
Giintlier lievði verið undir so
hvøssum álopum frá danskari
síðu.
Loysingin
má samtykkjast
Danastjórn, Danaling og Dana-
fólk Iiava selt Føroyingum tveir
kostir í stjórnarskipanarmál-
inum. Annaðhvørt mugu tit
tiggja tað uppskot um stjórnarligt
samband við okkum, sum vit
liava boðið tykkum elta eisini
mugu tjóðirnar gera politiskan
skilnað.
Hetta fingu Føroyiugar í roynd-
indi at vita longu í Buhls-bræv-
inum í oktobir í fjør, men bert
fáir góvu besum aðalkjarna
brævsins gætur — all køvilnaði í
vevjingini uttan um vegir. Aftan
fyri hetla liræv stóð ikki berl
táverandi forsælisráðharri Dana,
Vilhelm Buhl, og hansara Ilokk-
ur, javnaðarmenn, lieldur allir
flokkar á Danalingi og øtl dan-
ska stjórnin, sum tá var sam-
gongustjórn av øllum politisk-
um ílokkum og monnum úr
frælsisráðnum.
Hesar treytir vórðu so upp-
aflurtiknar í teimum boðum,
sum sendimenn løgtingsins í
Keypmannahavn fmgu frá Døn-
um 5 mánaðar seinni. Munurin
var einans tann, at treylirnar
nú vórðu gjøllari greindar (upp-
skol í 15 liðum, meðan Buhls-
brævið var formað í almennum
orðum) og at aunað navn stóð
undir (Knud Krislensen fyri Vil-
helm Bulil).
Her var so einki longur um
at villast og lijá Føroyingum í
at ivast: stjórnarlilboðið ella
loysing. Formaður javnaðar-
flokksins, Pelur Molir Dam, segði
helta á tingi og í Føroya Social-
demokrati. Sama segði formaður
fólkaflokksins, Jóannes Paturs-
son á lingi og í grein síni »Gøtan
greið« í Dagblaðnum. Og sama
søgdu btøðini fyri hesar flokkar.
Føroya Socialdemokratur fleiri
ferðir. Og Dagblaðið skrivaði
1. d. 29. mars 1946: »Føroya fólk
vil lí nú koma til at standa yvir
fyri valinum: Sambanđ vió teim-
um treytum sum danska stjórnin
lievur sagt seg kunna ganga við
lil ella loysing frá Danmark og
stovnan av sjálvstøðugum før-
oyskum ríki.»
Fólkaatkvøðan stendur so statt
um Iietta: 1. Stjórnartilboðið,
t. e. Føroyar sum amt ella
2. Loysing, t. e. Føroyar sum
frítt og sjálvstøðugt land. Annað
ikki. Her er eingin millumvegur.
Tað er tí eittans hjá Føroying-
um at gera: at velja loysingina,
al seta kross fyri loysing. Teir
Føroyingar sum sita heima 14.
septembir elta gera atkvøðuseðil
sín ógyldugan við at skriva nei
ella okkurt annað, teir hjálpa
bert leimum, sum vilja leggja
okkumT amtsbandið — teimum
sum draga amtslínuna.
Landið kann bert vinnasl við
krossi — krossi fyri Loysing —
ongum øðrum.
Erlendur Patursson
Úr Noreg
Á Finnmørkini gongur so væl
við uppafturbygging at gott og
væl 2000 fólk, sum flutt vóru
suður eftir saman við týskar-
unum, kunna fara norður aflur
í hesum mánaða.
Vinmonopolet, sum hevur
einkarsølu av rúsdrekka, er nú
komið so væl á leið við fram-
leiðsluni, at útsølan verður upp-
latin 10. juli. Fyri fyrst er bert
Aquavit at fáa, og tað koslar
12 kr. fløskan. Hvør fær 2 fløsk-
ur í part, men eftir skrivligari
umsókn kunnu 4 latast.
Verkfall
Ymsa staðni úr Europu er at
hoyra um verkføll, orsakað av
ov lágum lønum hjá arbeiðar-
unum. Eitl hitt størsla var í
Belgiu, har verkfall var um alt
landið, tað endaði í gjárkvøldi
við at tøuin varð hækkað, og
arbeiðararnir fingu lyfli um at
teir skuldu fáa umboðsmenn í
nevndina á teinium stóru verk-
smiðjunum.
Studenta-
og preliminerskeiðið
Skúlin byrjar aftur mána-
dagin 19. august. Nýggir næm-
ingar verða bidnir um at
senda skrivliga innmelding
til Kristian Haraldsen, lærara,
Tórsliavn, lielsl innan Ólav-
søku.
Th. Nygaard.