Tíðindablaðið - 31.01.1975, Page 2

TÍÐINDABLAÐIÐ fríggjadagin 31. januar 1975
Tíðindablaðið
Adr.: Klokkaragøta 19, Tórshavn. Tlf. 1 48 49
Leysasøluprísur 2,00 kr. eintakið. Prent:
Tíðindablaðið og Dimmalætting.
Blaðið er óheft av øllum politiskum flokkum.
Flogfarið
Fyri aðru ferð hava vit havt eina «flog-
vanlukku» í Føroyum, hóast tað bert eru
gingin fá ár, síðani vit fingu regluliga
flúgving, og hóast ferðslan ikki kann sig-
ast at vera serliga stór. Hesaferð hendi
ongin fólkaskaði, men flogfarið sjálvt
fórst so illa, at tað verður neyvan gjørt
aftur.
Fólk spyrja í dag, um trygdin at lenda í
Føroyum er nóg góð og so góð, sum hon
kundi verið? Spurt verður, hvat orsøkin
til hendingina var? Hvør hevði ábyrgd-
ina, um tað var ov hált og flogfarið kort-
ini lendi? Er tað javnan, at trygdin ikki er
góð, men at «tað gongur»?
Almenningurin eigur at fáa svar uppá
hesar og annars allar teir spumingar, ið
taka seg upp i sambandi við hendingina í
seinastu viku. Føroyingar hava ótrúliga
skjótt vant seg til at flúgva. Men tað
kundi hent, at hugurin hvarv líka skjótt,
inn vit uppliva fleiri tilburðir av hesum
slag.
Tað gongur nú á fimta ári, síðani flog-
vanlukkan i Mykinesi var. Kanningar av
orsøkini byrjaðu beinanvegin, og fram-
vegis verður bíðað eftir úrslitinum av
kanningini. Tað er at vóna, at menn bera
skjótari at hesaferð.
Og tað verður eisini at verða borið
skjótt at í útbyggingini av vøllinum.
Løgtingið hevur samtykt, at vøllurin skal
leingjast, men hetta arbeiðið er ikki byrj-
að enn. Tað eigur at byrja nú.
Tað avgerandi verður
heildarloy snin
Útgevari og blaðstjórn:
Ámi Absalonsen
Halda aftur
Fyri at loysa spurningar-
nar hjá fiskivinnuni verður
kanska neyðugt at ganga
óvanligar leiðir, sum ikki
øll verða líka glað fyri,
skrivar Fjarðbúgvin:
Nógv og stór skip em
umbiðin bæði í Føroyum
og uttanlands. Neyðugt
verður kanska at halda
aftur við nýbyggingini.
Ein onnur leið, sum
kanska eisini verður neyð-
ug at troyta, er at minka
ella kanska heilt steðga
einum stómm parti av
teimum almennu íløgunum
SJÓNARMIÐ
uppi á landi í eina ávísa
tíð.
Hetta verða ikki væl
umtóktar, men helst neyð-
ugar gerðir.
Tað er neyðugt at taka
alt málið, sum tað er, upp
til gmndiga kanning og
finna fram til eina loysn, ið
virkuliga kann hjálpa fisk-
ivinnuni yvir kreppuna.
Rúsdrekka
Talan hevur verið um at
gera eina líknandi rús-
drekkaskipan í Grønlandi
sum í Føroyum, og í hes-
Tað kundi verið freistandi
at komið við nøkmm fesk-
um metingum av tí polit-
iska lívinum í tinghúsin-
um, ti politisku atmosfer-
uni. Men tað verður ikki
nú — kanska onkuntíð
seinri.
ístaðin fari eg at koma
við nøkmm principiellum
sjónarmiðum í sambandi
við ta útróðrarkreppu,
sum nú hevur verið og er.
Eg sigi við vilja hevur
verið, tí tendensurin hevur
i longri tíð verið týðuligur.
Tað man væl saktans vera
av teirri orsøk, at løgtingið
tann 19. august í fjør á-
legði landsstýrinum at set-
a niður nevnd at kanna
spumingin «í sambandi
við minstuløn og annan
stuðul». Men henda
nevndin var tíverri ongan-
tíð sett, og tað má sam-
bandsflokkurin í undan-
farna landsstýri bera høv-
uðsábyrgdina av.
Tað er nátúrligt, at vit
fyrst spyrja: hví er útróð-
urin komin í trongstøðu?
Er tað tí, at avreiðingar-
prísurin er heilt óvanliga
lágur?
Tað er rætt, at prísimir
em nógv lækkaðir, síðani
teir vóm í hæddini í fjør.
Men tá vóm teir óvanliga
høgir. Hinvegin em nú-
verandi prísir (28/1) 7%
hægri enn miðalprísurin í
1973, og yvirhøvur hægri
enn í Islandi og Noregi.
Orsøkin til kreppustøð-
una er hinvegin fyrst og
fremst tann, at útreiðslu-
tølini em vaksin ómetaliga
nógv. T.d. er olja síðani
1973 lækkað við 77 %, trol-
ið við 82%, línan við 47%
og umvælingar við 50%.
Fyri bert at nevna nakað.
um sambandi hevur
danska útvarpskvinnan
Karen Nielsen verið í Før-
oyum. 1 einari sending í
danska útvarpinum hós-
dagin í seinastu viku hevði
hon samrøðu við nakrar
føroyingar, sum allir hildu
lítið um okkara skipan,
skrivar Dimmalætting:
Tað má tykjast serstak-
liga løgið, at danska út-
varpskvinnan, sum hevur
sett føroyingum henda
spuming, ikki hevur kunn-
að funnið fram til bert eitt
fólk, ið kundi havt nakað
annað at siga um hetta
mál, eftirsum tað var stór-
ur meiriluti millum før-
oyingar imóti at broyta
tær núverandi rúsdrekka-
reglurnar; tað tykist sum
at reportarin hevur vitjað
Føroyar við «forseglaðum
boðum» um bert at hava
Heðin M. Klein løgtings-
maður skrivar, at spurn-
ingurin um støðuna hjá út-
róðrinum má loysast í
samráð við Meginfelag Út-
róðrarmanna, og hvørgin
parturin — hvørki Meg-
infelagið ella landsstýrið
— má í forhond læsa seg
púra fastan
Framtíðin.
Alt tað, sum eg higartil
havi nevnt, kann ikki stór-
vegis ósemja verða um. Nú
kemur so spumingurin:
hvat gerst?
Ja, sambandsflokkurin
legði í desember mánaði
eitt uppskot fyri tingið,
sum man vera flestu fólk-
um kunnugt.
Og nú um dagamar hev-
ur landsstýrið sagt frá síni
støðu. Har verður mælt til
at fáa málið avgreitt í 2
stigum:
samband við fólk, ið taka
undir við ti uppskoti um
broytingar í reglunum,
sum meirilutin av føroy-
ingum so týðuliga havnað-
i!
«Man merkt die Absicht
und wird verstimmt!»
Málstríðið
Lærararáðið í Hoydølum
hevur kunngjørt eina frá-
greiðing um málstríðið.
Sosialurin skrivar:
Vit megu loyva okkum
at spyrja, hví 14. Septem-
ber fekk málið at mmbla
við, áðrenn tað varð sent
landsstýrinum. Somuleiðis
hví og hvussu 14. Septem-
ber fekk kunnleika til mál-
ið, áðrenn tað varð sent
restini av pressuni. Eisini
megu vit spyrja, hví
spumingurin verður kunn-
1. Ein bráðfangis stuðul
til útróðurin í 2 mánaðir,
so vinnan kann vera gang-
andi.
2. Ein heildarloysn, t.e.
ein vemlig og varandi
loysn. Ella við øðmm orð-
um: at fáa framt tær neyð-
ugu stmkturbroytingarnar
í viðurskiftum útróður-
sins. Og tað er hendan
heildarloysnin, sum kemur
um mánaðarskiftið mars/
apríl, ið verður avgerandi
fyri útróðurin í framtíðini.
Viðvíkjandi punkt 1 —
bráðfangis stuðulinum —
kundi natúrliga verið
spurt: hví bíða í 2 mánaðir
við eini vemligari loysn?
Svarið er einfaldliga tað,
at hagtøl fyri 1974 em ikki
tøk fyrr enn seinast í feb-
mar og rakstrartøl fyri
útróðrarbátar í mars mán-
aði. Eisini kann eg vísa til
tað, ísakur Matras m.a.
skrivar í 14. September
(tann 15. januar): «Áðrenn
vit fara undir broytingar,
sum mugu gerast, eiga vit
ógvuliga gjølla at kanna
alt, sum viðvíkur hesum
máli. Eisini má kannast,
hvussu grannatjóðir okk-
ara seta ráfiskaprís.»
Er fyribils stuðulin nóg
stómr? Tað er ójavnt, sum
menn meta. Eg tori at
siga, at vit í tjóðveldis-
flokkinum kundu hugsað
okkum stuðuhn í febmar
og mars størri. Men sum
so ofta í landsstýrisarbeiði
er her talan um neyðsemj-
uloysn.
Stuðulin verður latin
manning og eigamm í lut-
fallinum 3:2. Hetta merk-
ir, at manningin eftir
landsstýrisuppskotinum
fær lutfalsliga størri part
av samlaða studninginum
gjørdur pressuni, áðrenn
landsstýrið fær nakað at
vita, og hví varð málið
reist í fólkatinginum, áð-
renn Føroya landsstýri
hevði fingið møguleika til
at viðgera spumingin?
Eftir at hava lisið ta
frágreiðing, sum nú er
komin úr Hoydølum, megu
vit frátaka fráfarna lands-
stýrinum næmm alla á-
byrgd av, at hetta mál ikki
er loyst, og fyri ta skeivu
mannagongd, sum nýtt
hevur verið í hesum máli,
geva misnøgdini yvir, at
spurningurin ikki er loyst-
ur nýggja adressu — nevn-
iliga: Hoydalar.
Eftir somu
reseptini
Dimmalætting skrivar, at
enn eftir uppskoti Megin-
felagsins og eisini eftir mo-
dellinum í sambandsupp-
skotinum, sjálvt um tølini
har høvdu verið hækkað.
Tann varandi loysnin.
Heildarloysnin — tann
varandi loysnin — verður
sum sagt fyriløgd um 2
mánaðir. Og tað er hon,
sum verður avgerandi fyri
føroyska útróðrarvinnu í
framtíðini. Hetta eiga
bæði landsstýrið og út-
róðrarmenn at halda hug-
fast. I hesi heildarloysn
má bæði verða hugsað um
rakstur av bátum og virkj-
um og um lønarlag útróðr-
armanna. Stutt sagt: at
vit stinga út føroyskan út-
róðrarpolitikk.
1 Ivussu hann í einstøk- -
um lutum kemur at verða,
veit eg av góðum grundum
ikki í dag. Men millum tey
mál, sum mugu koma til
viðgerðar, kann eg hugsa
mær m.o. hesi:
1. Skal ráfiskaprísur á-
setast fyri ávist tiðar-
skeið?
2. Hvørjar broytingar
eiga at gerast í studnings-
skipanini?
3. Skulu útróðrarmenn
fáa minstuløn — og hvuss-
u?,
4. Prístalsviðgerð og
sjúkratrygging.
5. Hvørjar broytingar
kunnu gerast í ráfiskalóg-
ini yvirhøvur og í reglu-
gerðini fyri prísásetingar-
nevndina?
6. «Fiskimonnum og tí
almenna verður tryggjað
best møguligt innlit í
fiskasølumál.» Hvat týða
hesi orð úr samgongu-
Framhald á bls. 8
uppskot landsstýrisins um
studning til útróðurin er
eitt yvirboð bygt yvir
sama leistan, sum uppskot
sambandsfloksins:
Og uppskot landsstýris-
ins var gjørt eftir resept-
ini: høgg ein hæl av har og
einp tá her, so at bert ein
snipsur partur av tí veiðu-
fólki, sum rakt er av prís-
lækkanini, kann fáa ein
beina og hetta fyrst frá
februar at rokna og tá und-
ir teirri treyt, at studning-
urin skal minka i mun til
hækkandi, men ikki sam-
svarandi økjast í mun til
lækkandi prísir.
Ein táta fylgdi við
landsstýrisuppskotinum
til føroysku veiðumenninar
at tanla afturvið: ein heild-
arloysn kemur at vera í
vænti, súm frá líður.